Chạy xe Grab Bike đâu chỉ riêng thanh niên Đà Nẵng. Cả thanh niên từ Phú Yên ra tới Quảng Nam; từ Gia Lai, Kon Tum xuống; từ Nghệ An vào đến Huế, tất cả kéo về Đà Nẵng chạy xe ôm công nghệ (nhìn bảng số xe thì biết). Bởi vậy chỉ trong nội bộ đã cạnh tranh rồi đừng nói chi các hãng khác như Xanh SM, Maxim và cả xe ôm truyền thống nữa!
Grab và Xanh SM
Xe ôm truyền thống… ngắc ngoải
Sau hai thành phố lớn Sài Gòn (xuất hiện Grab Bike tháng 10/2014), Hà Nội (xuất hiện Grab Bike tháng 6/2015), cuối năm 2017, Grab chính thức áp dụng tiếp dịch vụ Grab Bike tại 6 thành phố, trong đó có Đà Nẵng. Đặc trưng của dịch vụ là kết nối giữa khách hàng và lái xe bằng ứng dụng software trên điện thoại thông minh. Khách hàng vào app (ứng dụng) báo địa chỉ đón và nơi sẽ đến là biết ngay số tiền phải trả. Không phải lo bị hô giá lên. Khi xe ôm công nghệ Grab Bike xuất hiện, tình hình cạnh tranh khốc liệt xảy ra. Lái xe ôm truyền thống hầu hết là những người lớn tuổi ở các bến xe, nhà ga, chợ búa bỗng dưng bị… dồn vào chân tường. Họ nghĩ miếng cơm mình đang ăn ngon miệng bỗng có kẻ khác đến giành, ai chịu được? Thế là xảy ra tranh khách, giành bến đậu dẫn đến căng thẳng. “Cái khó đã không ló cái khôn”, các bến xe, nhà ga ở Hà Nội, Hải Phòng, Sài Gòn, hiện tượng lái xe Grab Bike bị lái xe ôm truyền thống chèn ép, đuổi đánh tranh giành địa bàn xảy ra xô xát. Lại thêm xe ôm công nghệ Grab Bike dỏm, đội mũ, mặc áo màu xanh Grab xuất hiện. Lái xe ôm truyền thống rơi vào cảnh “một cổ hai tròng”…
Ông P.C.Ch. (sinh năm 1951), ở phường Tân Chính, từng lái xe ôm truyền thống, kể: “Tôi và vài người bạn lúc ấy thấy tình thế này biết là không địch nổi với bọn trẻ chạy xe Grab. Công nghệ thông tin mình mù. Thu nhập hằng ngày sụt giảm thấy rõ. Bèn kiếm mối chuyển qua chở hàng thay vì chở khách. Nhưng thấy vài địa phương, cánh xe ôm truyền thống tranh giành với bọn trẻ chạy Grab Bike như đuổi đánh thì hơi quá đáng. Bọn chúng hầu hết là sinh viên làm thêm hoặc tốt nghiệp chưa có việc làm mới phải chạy xe ôm. Chúng cũng như con mình mà”.
Có khách từ Đà Nẵng ra Huế rồi!
Thức thời như ông P.C.Ch rất ít. Một số người lái xe ôm truyền thống chưa rành sử dụng điện thoại thông minh bèn chuyển sang tranh khách bằng cách xin hoặc mua mũ, áo Grab. Dù có muốn chạy xe ôm Grab Bike cũng không còn kịp nữa vì ai cũng tuổi gần 60 hoặc hơn. Từ chỗ xin áo mũ cũ (của những lái xe Grab Bike đã bỏ nghề) thấy không chuyên nghiệp họ bèn nhờ người nhà đặt mua trên mạng (Lazada, Shopee…) áo có tên thương hiệu Grab. Chỉ từ 120,000 đồng đến 150,000 đồng là có áo vải thun chống nắng, áo khoác gió siêu bền, đẹp, áo ghi-lê… mới cứng. Muốn chọn lựa, thử áo trước cho vừa vặn khỏi trả đổi thì đến đường Hùng Vương mà mua. Bảo đảm không thiếu! Còn giá vận chuyển thì tìm hiểu trước. Có thể chênh lệch với Grab Bike chính hãng từ 1,000 đồng đến 2,000 đồng một cây số. Tuy vậy, có những khách từ quê ra, từ nơi khác đến lúc đầu còn nhầm lẫn, không phân biệt Grab Bike chính hãng với Grab Bike “tình thế” nên chọn đi. Theo thời gian họ cũng phân biệt, nhận diện được nên chọn Grab Bike chính hiệu. Có Grab Bike đôi khi tắt app, chạy ngoài. Khách kêu thì dừng lại chở hoặc chủ động mời khách. “Đóng thế” Grab Bike thì được chứ “đóng thế” Xanh SM Bike thì…không có cửa vì xe chạy điện, áo, mũ của công ty cấp, rất dễ nhận diện.
Tôi gợi chuyện một lái xe ôm mặc áo, đội mũ Grab, góc ngã tư Hàm Nghi – Văn Cao. Anh ta tên T., tuổi trên 50, thành thật kể: “Em chạy xe ôm truyền thống thôi. Đậu xe ở đây, ai kêu thì mình chở. Giá so với xe ôm công nghệ chênh lệch không bao nhiêu, chừng hai, ba nghìn đồng thôi. Anh đi đâu?”. Tôi biết giá từ đây lên Bến xe Trung tâm Đà Nẵng sau khi hỏi một lái xe Grab Bike là 27,000 đồng. “Từ đây lên bến xe chú lấy bao nhiêu?”, tôi hỏi. T. trả lời là 30 nghìn đồng. “Em không chặt chém chi đâu anh! Rảnh rảnh chạy thôi chứ em còn cho thuê bàn ghế, ly chén nữa mới có thêm thu nhập. Xe ôm chừ quá nhiều. Có chạy rà rà tìm khách chỉ tốn tiền xăng thôi”, T. bộc bạch.
Ông X. sửa, bơm vá xe trên đường Hoàng Hoa Thám, chia sẻ: “Grab thiệt, Grab giả đầy đường. Muốn biết Grab thiệt thì ngó trên tay lái bên trái hắn có cái kẹp điện thoại hoặc cái dù nhỏ che điện thoại. Điện thoại hiện bản đồ để xem đường. Nhiều thằng Grab Bike chính hiệu nhưng đôi khi hắn tắt app. Mình đón hắn cũng chở. Tiền nớ hắn ăn trọn. Trong xóm tôi có nhà đặt Grab chở con họ đi học. Chở xong về nó mới mở app chạy cho công ty”.
Tắt app thư giãn một chút
Muốn tồn tại phải cạnh tranh
Tôi hỏi chuyện một thanh niên đang câu cá phía hồ Thạc Gián. Anh chưa tới 40 tuổi, chạy xe ôm công nghệ gần 1 năm. Anh chia sẻ: “Con chạy vô chừng. Thích thì chạy, không thích thì tắt app, câu cá cho vui luôn thể đợi đón con. Có khi 10 giờ đêm khách đặt xe đi Hội An, mình chạy được 150,000 đồng. Công ty lấy khách 180,000 đồng. Cứ 1km họ có 1,200 đồng. Thủ tục vào Grab đơn giản. Nộp lý lịch tư pháp, giấy phép lái xe… Mở app lên học về nội quy công ty, trả lời câu hỏi về các quy tắc giao thông. Nhận 2 áo, 2 nón. Cài phần mềm (software) lên điện thoại rồi đóng tiền vô, mở app lên chạy. Bên Xanh SM Bike đóng trước tiền. Họ trừ từ từ tiền mấy triệu đồng nữa. Khi mô trả xe thì lấy lại 4,000,000 đồng. Bên Xanh SM Bike tính tiền hao mòn xe nữa! Chạy nó phức tạp hơn. Nghỉ phải xin phép. Nếu tắt app một ngày thì không cần báo nhưng hơn phải báo và đem xe lên đơn vị gửi, không được để ở nhà. Khác với Grab là xe của mình”. Tôi có ông bạn lại thích đi Xanh SM Bike vừa tiết kiệm vài nghìn đồng so với Grab Bike vừa góp phần bảo vệ môi trường.
Tôi gợi chuyện một thanh niên bảng số xe Phú Yên đang chờ khách trên đường Hàm Nghi. Cậu ta nói chạy Grab Bike mới 4 tháng nay. Thu nhập ngày cũng 250,000 đồng đến 300,000 đồng, trừ các chi phí rồi. Thỉnh thoảng cũng giao hàng như cà phê, trà sữa, cơm gà cho khách. Họ thương cho thêm lúc 5, 10 nghìn đồng. Cậu ta tiết lộ trước đây mình nhận chở đào cho quán karaoke. Nhưng hát hò ế quá mới chạy Grab Bike từ đầu năm 2025. Chạy Xanh SM Bike phải đủ doanh số trong ngày. Chạy Grab bằng xe mình, muốn nghỉ hồi mô thì nghỉ. Mệt thì tắt app về phòng trọ ngủ. Có khi chạy đêm từ 10 giờ đến 5 giờ sáng. Mỗi đơn có thêm 10,000 đồng.
Chắc là rất mệt!
Tr. mới 21 tuổi, quê thị trấn Hà Lam, Thăng Bình, Quảng Nam ra Đà Nẵng ở trọ tại quận Cẩm Lệ. Chạy Grab Bike ngày cũng được 3, 4 trăm nghìn. Tiết kiệm tiền trọ nên rủ thêm 2 sinh viên chung một phòng. Mỗi đứa 500,000 đồng thêm tiền điện, nước 100,000 đồng/tháng. “Con chạy không nhiều bác ơi. Có ngày được trên 300,000 đồng là nghỉ cho khỏe”. “Con thỉnh thoảng có chạy đêm không?”, tôi hỏi. Tr. lắc đầu, nói: “Cũng có người chạy từ 5 giờ chiều đến sáng về ngủ. Phần nhiều chở khách nước ngoài đi chơi đêm bên biển. Chạy đêm được thêm ít tiền, ít sợ tai nạn giao thông nhưng cũng rủi ro. Nhứt là gặp mấy ông chơi xì ke, ma túy. Có anh kể, mình từng chở một ông chơi thuốc đã lừ đừ đặt xe từ Đà Nẵng vô Đại Lộc, cách 50km. Qua khỏi xã Đại Hiệp, thấy xa xa có người đậu xe máy phía trước. Ảnh hoảng quá, thả khách chạy một hơi về, không lấy tiền luôn! Chừ Grab đông quá! Thu nhập nhiều người cũng giảm do chính sách thuế của công ty”.
Chiều nọ, đầu tháng 5/2025, tôi gặp một thanh niên 33 tuổi, quê Hà Tĩnh. Cậu ta chạy Grab Bike bằng chiếc SH trắng, mới cáu. Thấy lạ tôi hỏi chuyện. Cậu ta kể: “Cháu từ ngoài quê vào Đà Nẵng được 12 năm rồi. Cháu chạy Grab Bike chưa tới tuần lễ. Xe này mua năm 2018, gần 86,000,000 đồng. Cháu còn một xe Wave để chở hàng ở bến xe. Ở trọ gần đó. Xe khách từ Bắc vào, mình đón chở hàng theo địa chỉ cho người ta. Cháu từng mở cửa hàng mua bán điện thoại di động nhưng hoạt động không thuận lợi lại gặp dịch giã nữa nên thất bại. Bây chừ vừa chạy xe vừa bán hàng online thêm mới có tiền nuôi con!”.
Grab Bike những tưởng đã “bình định” được xe ôm truyền thống thì ổn. Ai ngờ xảy ra sự xuất hiện của Xanh SM Bike! Cực rồi! Tuy di chuyển an toàn, tiện lợi và đông xe, nhiều tài nhưng nội bộ Grab Bike cạnh tranh cũng dữ! Chạy Grab Bike được cái rất tự do, có thu nhập khá nếu chịu khó…dầm mưa, dãi nắng. Và không tắt app, không hủy chuyến. Đặc biệt phải đúng hẹn. Khách gọi thì Grab Bike có ngay đây, đừng để khách chờ, khách ngóng cổ cao! Họ bực bội chuyển sang đi Xanh SM Bike, xe ôm truyền thống là lái xe “nước mắt tuôn mặn môi” đó! Nên biết, chỉ sau chưa đầy 3 năm, Xanh SM, thương hiệu taxi xanh đã vượt mặt Grab Car… cái vù!
Bài & ảnh LKD
