Xe hơi “tự lái”

Hôm thứ Năm tuần qua, vào lúc 6 giờ sáng ngày 11-2-2021, một tai nạn thảm khốc xảy ra ở Fort Worth, Texas do hơn 100 xe đụng nhau, khiến 6 người thiệt mạng và hơn 60 người vào bệnh viện. Lý do ban đầu được quy do thời tiết xấu, đường trơn, mắt mờ… Nói lên sự hạn chế của mắt người, vậy, xe tự lái có thể giảm thiểu tai nạn được không?

Kỹ thuật công nghệ xe “tự lái” ngày càng phát triển, chỉ còn là vấn đề thời gian. Hầu như mỗi ngày đều có những phát minh, tiến bộ mới trong lĩnh vực xe hơi “tự lái” của các công nghiệp sản xuất xe hơi.

Apple, Google đã mua công nghiệp xe hơi “tự lái”. Chúng ta chỉ còn vài năm nữa thôi, sẽ tới lúc xe hơi tự lái, tự đậu và chuyện gây tai nạn trở nên hiếm có.

Thật ra, Google muốn xe “tự lái” giống như taxi phục vụ trên đường phố vào cuối năm nay. Chúng ta có thể thấy những chiếc xe “tự lái” của Apple xuất hiện thường xuyên trên đường để hoàn chỉnh các thí nghiệm.

Nhưng xe “tự lái” là gì?

Nói một cách đơn giản, Xe “tự lái” phải có khả năng lái tới nơi đến, tránh chướng ngại vật, không gây tai nạn, đậu đúng chỗ mà không cần con người điều khiển.

Ðể hoàn thành công việc này, một xe “tự lái” phải có hệ thống thông minh nhân tạo AI, cảm nhận được hết môi trường chung quanh, dùng những dữ kiện hình ảnh để tránh đụng nhau, tự lái xe và thắng, dùng GPS để định vị khi đi và nơi đến.

Nếu không có hệ thống AI, không thể có xe tự lái.

Các công ty như Waymo của Google đã gắn hệ thống AI vào xe được lái trên màn ảnh như thật, chạy cả tỉ miles. Người ta ném những chướng ngại vật vào xe, tạo tất cả tình huống cản trở, điều kiện tai nạn có thể xảy ra để xem hệ thống AI phản ứng như thế nào. AI học những lý do, hành động nào đưa đến tai nạn đụng xe và học cách chạy trên đường thật.

Ðể nhận thấy hình ảnh của môi trường chung quanh, hầu hết các xe tự lái đều có hệ thống tổng hợp của 3 thị giác: Máy quay video, ra đa và lidar. AI tổng hợp dữ kiện từ 3 hệ thống này để thấy toàn bộ môi trường và những gì xảy ra chung quanh xe.

Hầu như mọi người gọi các loại xe hơi này là “không tài xế”, hoặc “tự lái”. Rất khác nhau trong công nghệ “tự lái”, AI chỉ có khả năng chạy trên xa lộ và thật sự là loại xe “không tài xế” hay là “tự lái”. Loại này không cần tay lái, không cần có người sử dụng khi đậu xe hoặc khi di chuyển.

Mercedes-Benz đã quảng cáo rằng, chiếc 2017 E-Class là “xe tự lái”.

Hầu hết (không phải là tất cả), chính quyền không cho phép xe được sử dụng nếu không có người ngồi sau tay lái.

Chiếc xe “tự lái” của công ty Google, Waymo Alphabet, ra mắt chính thức cuối năm 2016, nhưng kỹ thuật tự lái của xe này đã phát triển từ năm 2009. Và công việc nghiên cứu gần một thập niên đó đã đền đáp lại bằng chiếc xe “không có tài xế” đáng tin cậy nhất trong thị trường “tự lái” hiện nay.

Các nhà sản xuất xe hơi đánh giá “xe tự lái” của họ bằng kỹ thuật của hệ thống AI, và xe Waymo được xếp hàng đầu: “Xe tự lái” của Waymo đã tách rời khỏi người lái (người lái không đụng chạm vô bất cứ bộ phận nào) 0.18 lần cho mỗi 1,000 miles.

Như vậy, nếu xe Waymo lái xuyên nước Mỹ và trở lại, thì có khả năng trung bình rằng, tài xế can thiệp chỉ 1 lần. Xe “tự lái” của hãng GM đã tiến gần tới mức “tách rời” ấy, trung bình vào khoảng 1,000 miles thì có một lần “can thiệp” của tài xế.

Làm thế nào Waymo tiến triển tới mức tin cậy này? Họ sử dụng 6 hệ thống cảm biến mạnh của lidar, luôn luôn tìm thấy mọi hành động nguy hiểm với hệ thống phản ứng liên tục tránh chướng ngại vật và nguy cơ cản trở từ thiên nhiên. Waymo dùng hệ thống lidar, ra đa và máy video cung cấp dữ kiện đưa vô hệ thống bản đồ của toàn khu vực chung quanh, công ty gọi là X-view. Waymo hy vọng rằng sẽ thu được nhiều kinh nghiệm hơn trên các tuyến đường trong những năm tới, vì Waymo đã sử dụng hệ thống AI trên 20,000 xe điện Jaguar I-Pace và 62,000 Fiat, minivan Chrysler.

Xe Tesla Model X, Model 3 đã dùng các chương trình mới nhất của “lái tự động”, một hệ thống cảm ứng của video, Máy dò tiếng động và ra đa được thiết kế cho xe lái tự động trên xa lộ.

Tesla dùng kỹ thuật “lái tự động” chứ không phải là “không tài xế” hay “tự lái”.

Năm 2016, khi hệ thống “lái tự động” vẫn còn là một công nghệ mới.  Một người lái xe Tesla đã đâm vô một xe thùng trong khi dùng hệ thống “lái tự động”. Vào lúc đó, có nhiều nghi vấn cho rằng camera trên xe “lái tự động” đã không nhìn thấy được xe thùng.

Chuyện này lặp lại trong tai nạn khác, năm 2018. Khi tài xế chiếc xe Tesla Model X đụng vô rào bê tông khi sử dụng “lái tự động”.

Theo tin của Tesla, “Tài xế đã nhận được nhiều hình ảnh và lời nói cảnh giác báo trước nhưng tài xế đã chậm 6 giây trước khi xảy ra tai nạn”.

Tai nạn lớn nhất của Google, xảy ra tháng 3-2016, khi một xe tự lái SUV định quẹo trước đầu xe bus, vì hệ thống AI của xe nhận định rằng xe bus sẽ chậm lại để cho mình quẹo. Tuy nhiên xe bus đã không ngừng lại nên xe tự lái của Google đã đụng vào đầu xe bus với tốc độ 2 mph. Trong báo cáo chi tiết, Google cho biết là đã điều chỉnh lại hệ thống AI để nhận ra khi nào tài xế xe bus cho mình quyền ưu tiên.

Rất có thể các công ty xe tự lái sẽ tiếp tục thuyết phục chính phủ về độc quyền các nhóm “xe tự lái chung”. Như vậy bạn có thể thuê các dịch vụ tự lái của họ thay vì mua một chiếc xe. Tuy nhiên các hãng sản xuất xe như GM, Ford vẫn muốn bán xe “tự lái” trực tiếp cho khách hàng, nên họ sẽ cố thuyết phục bãi bỏ dự án trên.

Cuối cùng với hàng tỉ dollars đầu tư, chúng ta tin rằng việc sản xuất xe “tự lái” của các công ty sẽ trở thành hiện thực trong thập niên tới

Chẳng bao lâu nữa bạn có thể làm cho các thế hệ con cháu sau này nể phục khi kể rằng: “Ngày xưa ông nội đã phải tự mình lái xe đi làm, đi chợ, đi chơi với bao nhiêu xe chung quanh, rồi kẹt xe, chờ đợi, tìm chỗ đậu rất khó khăn… Hà! phải nói ông nội lái xe một cách điêu luyện …”.

HĐV

(Nguồn: Michael Hicks, Michelle Fitzsimmons June 07, 2019)