Phản biện dành cho "Fan cuồng" VinGroup

Từ Facebook Jang Kều

Như các bạn đã biết trong 2 ngày nay, các fan cuồng của VinGroup (VG), tiêu biểu là mấy nhà báo và tiến sĩ khoa học, họ có những lí lẽ chính sau đây để bênh vực văn bản này, thậm chỉ còn chỉ trích chúng tôi (những người phản đối quyết định cho “mượn” phi lí này) là những người hẹp hòi, đố kị với người/doanh nghiệp giàu:

1. VG đã có đóng góp vô cùng lớn lao vào công tác chống dịch như đóng góp vào quỹ vaccine, tài trợ 2.000 máy thở cho Tp.HCM, hỗ trợ lực lượng giúp thành phố xét nghiệm… nên việc cho “mượn” là đương nhiên, thậm chí còn “chưa xứng đáng với công lao” của tập đoàn này đối với thành phố và đất nước.
2. VG họ dùng số vaccine này để “tiêm cho lực lượng tham gia chống dịch” (như lời giải thích của PCT Tp. trên báo Tuổi Trẻ sáng nay).
3. Các doanh nghiệp có đóng góp thì đều nên được ưu tiên, và trong cuộc họp sáng nay, ông PCT thành phố cho rằng cũng sẽ cho các đơn vị khác mượn vaccine “theo nhu cầu thực tế của Tp.HCM thì sẽ làm, với điều kiện Tp.HCM có nguồn vaccine”
4. Thành phố có năng lực triển khai tiêm vaccine hạn chế, phải cho mượn đi không thì tiêm không kịp, lại phải vứt đi

Chúng ta sẽ cùng nhau phân tích từng điểm này:

1. Nếu VG đã đóng góp rất nhiều cho công tác chống dịch thì Chính phủ phải cho “mượn” hơn 5.000 liều vaccine để tri ân họ? Không bao giờ có chuyện đổi chác trong thiện nguyện như vậy được. Việc VG và hàng ngàn doanh nghiệp khác đóng góp vào Quý Vaccine và ủng hộ tiền, công sức, cơ sở vật chất cho chống dịch là một việc tự nguyện. Không ai ép buộc họ nếu họ không muốn. Và không ai đi làm thiện nguyện để đưa ra điều kiện cả. Hơn nữa, số vaccine này là vaccine được chính phủ Mỹ viện trợ cho người dân Việt Nam theo chương trình sáng kiến Covax, chính phủ Việt Nam chỉ đại diện cho người dân Việt Nam nhận và phân bổ số vaccine này cho người dân. Ngày 1/7/2021, Bộ Y Tế cũng đã ban hành Quyết định 3355/QĐ-BYT về Kế hoạch triển khai tiêm vaccine phòng Covid-19 năm 2021-2022, trong đó, có 16 nhóm đối tượng ưu tiên tiêm vaccine Covid-19. Và đương nhiên số vaccine viện trợ này và các lô vaccine viện trợ khác đều cần tuân thủ theo Quyết định này. Còn nếu khi nhận tài trợ của cá nhân và doanh nghiệp, Chính Phủ chấp nhận thoả thuận nếu tôi/doanh nghiệp tôi đóng góp X đồng thì chúng tôi sẽ được tặng hay cho “MƯỢN” Y liều vaccine. Và nếu là tặng thì không cần, nhưng nếu là “MƯỢN” thì phải có thời hạn hoàn trả và quy định rõ, cho mượn loại nào trả lại loại đó hoặc loại cao cấp (?) hơn. Nhưng kể cả khi Chính Phủ có chấp nhận những thoả thuận tài trợ đó thì Chính Phủ cũng không được phép “thương mại hoá hàng viện trợ”. Chính Phủ các nước viện trợ cho Việt Nam không phải để Chính Phủ Việt Nam mang hàng viện trợ đi đổi chác có điều kiện cho doanh nghiệp/cá nhân. Đọc quy định về điều kiện để nhận viện trợ vaccine từ sáng kiến Covax của WHO dành cho 190 nước thấy viện trợ vaccine “là để bảo vệ những nhóm dễ bị tổn thương” (họ quy định rất rõ ràng “These agreements mean that all COVAX’s 190 participating and eligible economies will be able to access doses to protect vulnerable groups”(*)).

Tôi nhắc lại, đây là vaccine viện trợ và cần tuân thủ theo quy định về viện trợ, đó là hợp lý, còn hợp tình ở đây là không ai đi làm thiện nguyện để đòi đổi chác có điều kiện như thế!

Còn nếu các doanh nghiệp/cá nhân tài trợ vào Quỹ Vaccine phòng, chống COVID-19, họ có thể có điều kiện, khi nào Quỹ mua được Vaccine về có thể dành Z liều ưu tiên cho nhân viên/họ hàng nhà tôi. Và việc đó cần quy định rõ, đó mới là minh bạch. Tôi đồ rằng các cá nhân/doanh nghiệp tài trợ cho Quỹ cũng không có điều kiện rõ ràng. Nhưng điều quan trọng ở đây là chỉ được phép thoả thuận cho trường hợp vaccine thương mại mà thôi – số vaccine mà Chính Phủ sử dụng tiền từ Quỹ vaccine để mua, chứ không phải là vaccine viện trợ!!!

Tôi được biết có doanh nghiệp, không tài trợ cho Quỹ mà họ thoả thuận với thành phố, họ bỏ tiền ra mua vài triệu liều vaccine, thành phố đứng ra nhập (vì các nhà sản xuất vaccine chỉ bán cho các chính phủ chứ không bán cho doanh nghiệp). Khi vaccine về sẽ dành một số lượng nhất định cho doanh nghiệp của họ để tiêm cho cán bộ nhân viên, số còn lại sẽ có thể tiêm cho các doanh nghiệp và người dân với điều kiện doanh nghiệp và người dân phải trả họ số tiền chi phí, họ không lấy lãi. Đó cũng là một kiểu thoả thuận, và minh bạch. Đã là thương mại thì tha hồ thoả thuận. Không thể lấy đồ viện trợ đi thoả thuận hay cho tặng, vay mượn! Và nhắc lại vaccine viện trợ chỉ được dùng cho các-nhóm-dễ-bị-tổn-thương.

2. Nếu nói VG dành số vaccine này “cho lực lượng tham gia chống dịch” thì càng vô lý. Đã thuộc lực lượng tham gia chống dịch thì thành phố phải có trách nhiệm tiêm ưu tiên hết chứ. Thậm chí nếu để “tiêm tại Bệnh viện Vinmec” thì thành phố còn phải làm công văn đề nghị VG & Bệnh viện Vinmec hỗ trợ dịch vụ tiêm cho “lực lượng tham gia chống dịch” bằng vaccine viện trợ mà thành phố nhận được. Chứ không cần VG phải làm công văn “mượn” để Sở Y Tế thành phố phải hồi đáp bằng một công văn trả lời công văn “Mật” nào đó. Tại sao việc tiêm cho lực lượng chống dịch là người của VG (hay của tập đoàn nào khác đi chăng nữa) là việc làm đúng đắn, giúp đỡ thành phố mà phải mập mờ đi “mượn” và trong công văn lại nói là “để tiêm cho người lao động của Tập đoàn Vingroup” chung chung. Người tham gia chống dịch khác người nhân viên bán bất động sản hay bán ô tô, xe máy chung chung lắm!!!

3. Kiểu lí luận số 3 mà cả một số tri thức cao cấp cũng như ông PCT Thành phố sử dụng sáng nay, là Thành phố cũng sẽ cho các đơn vị khác mượn vaccine “theo nhu cầu thực tế của Tp.HCM thì sẽ làm, với điều kiện Tp.HCM có nguồn vaccine”. Đây là một lí luận rất mờ mịt và tối nghĩa. Nếu anh tạo ra một tiền lệ thì anh sẽ có hàng ngàn tiền lệ khác để phải giải quyết. Giả sử VG đóng góp a đồng và được cho “mượn” 5,000 liều vaccine, doanh nghiệp khác đóng b và cũng sẽ phải được cho “mượn” b x 5,000/a liều vaccine cho công bằng à? Tương tự cho tới doanh nghiệp số n? Và cơ sở nào để chọn doanh nghiệp đầu tiên được mượn là VG mà không phải doanh nghiệp khác, ví dụ Tập đoàn Vạn Thịnh Phát chẳng hạn, ai đó sẽ thống kê và quy đổi số lượng “công lao” đóng góp để so sánh và lựa chọn thứ tự ưu tiên? Chỉ phân tích sơ vậy đã thấy cái lập luận này rất dở hơi của những người không có logic, đó là chưa nói đến lập luận này cũng chỉ dành cho vaccine thương mại mà thôi!!!

Hơn nữa, cả những người dân bình thường đóng góp tiền vào quỹ vaccine, họ cũng sẽ đòi được ưu tiên, anh A đóng nhiều hơn chị B (không hề công khai) thì anh A, chị B, hay cô C…có được ưu tiên không, và thứ tự ưu tiên như thế nào? Trong khi việc ưu tiên cho cá nhân nào cũng đều có trong Quyết định 3355/QĐ-BYT rồi, không phải tự nhiên thích thì đẻ ra một quyết định đầy cảm tính rồi đi giải thích vòng vo tam quốc như thế này.

4. Khá nhiều các tri thức và fan cuồng của VG đưa ra lí do nên cho “mượn” là vì năng lực triển khai tiêm vaccine của thành phố còn hạn chế. Nếu không cho “mượn” để tiêm kịp thì sẽ phải vứt đi. Đầu tiên, cần phải nói nếu năng lực triển khai tiêm phòng của thành phố hạn chế thật, thì thành phố đã công bố minh bạch sự yếu kém này chưa, đã kêu gọi các sáng kiến để có thể đẩy nhanh tốc độ tiêm này chưa? Tại sao trên đài báo chỉ nói đến việc thiếu vaccine mà không nói đến cụ thể việc “thừa vaccine” này như các tri thức nói. Và nếu thật sự thành phố không đủ khả năng tiêm cho kịp số vaccine được viện trợ (tôi nghĩ mình đang nói mơ???) thì thành phố đã huy động toàn bộ y bác sỹ của mình và toàn quốc để giúp tiêm với một chương trình hành động cụ thể nào chưa? Và lúc đó, nếu VG hay bất cứ tập đoàn nào có năng lực y tế thì đều phải có trách nhiệm giúp thành phố triển khai chứ, nhớ là giúp nhé, chứ không cần phải “mượn”. Nếu huy động khắp nơi rồi mà vẫn không thể có hướng giải quyết thì có thể cho tặng đi (chứ mượn làm gì, thừa cơ mà) và công bố điều kiện cho tặng đi. Và với giả định đó thì các nhân lực y tế của VG đã phục vụ thành phố mà vẫn không đáp ứng được tốc độ dẫn đến thành phố thừa vaccine thì họ đâu còn năng lực để “mượn” vaccine về @nhà” tiêm với nhau thế!!!

Còn việc thành phố có thừa vaccine không, thì mời đọc bài của tôi ngày hôm qua về việc phóng viên còn chưa được tiêm và đang dương tính với F0. Rất nhiều người tham gia hỗ trợ chống dịch cũng chưa được tiêm vaccine. Nếu thừa thì sao các lực lượng ưu tiên này vẫn đang phải chờ, trong khi vaccine lại được đem đi cho “mượn” vì sợ tiêm không kịp vậy??? Mà nếu thừa thật, thì sáng nay ông PCT thành phố chắc chắn đã trả lời ngay rồi, nhưng đọc mà xem, ông không hề đề cập đến chuyện (giả tưởng) đó nhé!

Ngoài 4 loại lí luận tiêu biểu này, cần phải đề cập đến một anh tiến sĩ, anh ta đọc xong bài của tôi thì comment hỏi tôi “Jang Kều có vẻ ghét Vin nhỉ. Vaccine về đã tiêm hết ngay được đâu, cho mượn là nhân văn rồi. Sao em không đề cập đến việc Vin tài trợ?”. Hai câu sau của anh này thì tôi đã phân tích vì chúng nằm trong số 4 lập luận phổ biến bảo vệ VG và văn bản này. Còn câu đầu thật sự tôi cần đặt câu hỏi lại về cái bằng tiến sĩ của anh ấy. Một người có học thức, với một vấn đề mà tôi đặt ra hết sức nghiêm túc đó là “sự công bằng và minh bạch”, nếu phản biện thì hãy phản biện vào vấn đề (problem – issue) xem tôi nói sai hay đúng, chứ lại tấn công cá nhân (people) cho rằng tôi ghét Vin nên nói thế. Khi tôi trả lời “em không ghét DN nào, em chỉ ghét bọn phá hoại môi trường thôi”. Lập tức anh ta hỏi lại “em chứng minh được việc họ “phá hoại môi trường” không? Anh thì chưa thấy”. Tôi muốn phì cười vì sự lí luận và mức độ fan cuồng đến mờ mắt của anh ta. Tôi nói tôi ghét bọn phá hoại môi trường là nói chung, những ai phá tôi đều ghét, nó không phải là một kết luận công ty A hay B hay C phá môi trường. Sự hăng hái thái quá của anh ta thể hiện anh ta sợ tôi (và mọi người) nói VG phá môi trường nên phải lao vào bảo vệ ngay. Rất nực cười! Ngoài ra, trong chuỗi comment lí luận của anh ta thật sự ngô nghê đến mức độ tôi phải đặt câu hỏi về cái học vị tiến sĩ của anh ta (và một số anh khác) khi họ tham gia bảo vệ thần tượng một cách mù quáng, thừa sống thiếu chết.

Tôi viết bài này khi trong thực thế team “Be Strong Viet Nam” chúng tôi đã mấy ngày nay bắt đầu phải làm 24/7 và đã tham gia vào hỗ trợ chống COVID-19 hơn 2 tháng rồi. Chúng tôi thậm chí không có cả thời gian để ngủ. Việc này quả thực là mất thời gian nhưng tôi thấy mình có trách nhiệm phải viết, vì tôi và rất nhiều người trong team cũng như hàng trăm ngàn người đang tham gia cùng chung tay với cộng đồng, mong được chia sẻ, giảm gánh nặng của Chính Phủ, và tôi biết có quá nhiều người cảm thấy sốc, thấy vô nghĩa, thấy chán nản trước những quyết định không minh bạch, không công bằng, thậm chí là đi ngược với cam kết của Chính Phủ với những nỗ lực tài trợ của cộng đồng quốc tế.