VTV nói người bán hàng rong "sống ký sinh trùng"

Trong chương trình Bản tin Tài chính Kinh doanh sáng 17-8 phát trên VTV1, Biên tập viên Nguyễn Anh Quang của Đài truyền hình Việt Nam đã cho rằng người buôn bán trên vỉa hè TPHCM trong giai đoạn chống COVID-19 là sống ký sinh trùng. Nguyên văn:

“Dịch Covid-19 đã khiến cho những con phố du lịch, hay là chủ yếu phục vụ khách nước ngoài, tại thành phố Hồ Chí Minh trở nên tiêu điều. Và khi những con phố không còn sức sống, những gánh hàng rong, vốn được xem là sống ký sinh trùng lên những con phố này, sẽ tồn tại ra sao?”

Nhiều người dùng mạng xã hội ở Việt Nam bày tỏ sự tức giận trước việc ví von quá đáng và đầy sự xúc phạm này.

Ông Phạm Minh Vũ viết rằng những người bán hàng rong “làm bằng công sức chính họ”, và so sánh rằng họ “không ăn hại” ngân sách một năm hàng chục ngàn tỷ như đảng cộng sản và các tổ chức của đảng, họ cũng “không tham ô”, “không cướp đất” như đảng viên cộng sản. Bên cạnh đó, cựu tù nhân lương tâm này chỉ ra rằng dù việc mưu sinh gặp khó khăn vì đại dịch Covid-19, những người bán rong hầu như không được nhà nước, chính phủ giúp đỡ gì, và ông đặt câu hỏi “Tại sao mắng người ta là ký sinh trùng? Ai là ký sinh trùng?”

Nhà báo độc lập Lê Văn Dũng, còn có biệt danh là Le Dung Vova, khẳng định rằng VTV mắc phải một “sai lầm” thuộc loại “khó chấp nhận”. Dưới góc nhìn của ông, người bán hàng rong là “những người tử tế khi lao động kinh doanh hợp pháp”. Trong khi đó, ông Dũng bình luận rằng những công chức, viên chức được nuôi từ tiền thuế của dân mà nếu “không làm việc đúng trách nhiệm và bổn phận”, hoặc “ăn cắp, tham nhũng”, chính là ký sinh trùng. “VTV nên có lời đính chính và xin lỗi khán giả cũng như những người bán hàng rong”, ông Dũng đề nghị.

Luật sư Lê Luân cho rằng việc VTV dùng những chữ “ký sinh trùng” để mô tả người bán hàng rong là “một sự nhục mạ công khai và khinh rẻ”. Ông Luân đưa ra ý kiến rằng nếu nhà nước không xử phạt VTV về hành vi miệt thị một ngành nghề kinh doanh, điều đó đồng nghĩa là nhà nước “đang dung túng cho hành vi sai trái” một cách công khai.

Những lời chỉ trích, lên án nặng nề của công chúng đã dẫn đến việc trang web của VTV xóa đi đoạn video gọi người bán hành rong là ký sinh trùng đã được phát sóng hồi sáng 17-8. Trên trang facebook được cho là của BTV Nguyễn Anh Quang đã có lời xin lỗi, nói là lỗi của “cá nhân” ông ta: “Trước tiên tôi muốn gửi lời xin lỗi tới các quý vị khán giả đã theo dõi bản tin Tài chính Kinh doanh sáng ngày 17-8-2020 trên kênh VTV1 và những người bán hàng rong trên đường phố TPHCM.

Trong lúc dẫn bản tin sáng nay về câu chuyện mưu sinh của các gánh hàng rong tại TPHCM thời dịch COVID-19, do sơ suất, tôi đã đọc nhịu 1 câu dẫn, khiến khán giả xem truyền hình bị hiểu sai nội dung muốn truyền tải, gây ra những sự phản cảm không đáng có.

Đây hoàn toàn là sai sót của cá nhân tôi trong quá trình truyền tải thông tin tới khán giả. Trong khi nội dung của phóng sự là góc nhìn chia sẻ, đồng cảm với những người bán hàng rong vất vả mưu sinh, chứ không có bất kỳ một ý coi thường nào.

Hiện cá nhân tôi đã viết bản tường trình và nhận các hình thức xử lý kỷ luật của cơ quan. Một lần nữa tôi mong nhận được sự lượng thứ của quý vị khán giả”.

Tuy nhiên, trên hai diễn đàn có hàng trăm ngàn thành viên, Nhật ký Yêu nước và Bàn luận về Kinh tế – Chính trị, nhiều người cũng lên án VTV với hàng trăm lời bình cho rằng các sử dụng từ ngữ của đài quốc gia là “mất dạy”, “vô học”, “xúc phạm nhân phẩm”, “kém văn minh”. Cộng đồng mạng nhận định rằng ở Việt Nam, nơi báo chí chịu sự kiểm duyệt, bản tin hôm 17-8 của VTV đã được biên tập kỹ lưỡng và không thể xem phát ngôn của nam biên tập viên là “buột miệng” được.

Một báo cáo của Tổ chức Lao động Quốc tế ILO hồi năm 2016 cho hay số người lao động phi chính thức, trong đó có một tỷ lệ lớn là người bán rong, lên đến trên 18 triệu người trong tổng dân số hơn 90 triệu của Việt Nam.