Một thông tư của Bộ trưởng Công an Việt Nam có hiệu lực từ ngày 03-04-2020 đề ra nội quy có tính bổ sung cho các trại giam và cấm tù nhân không được làm một loạt thứ. Theo nội dung văn bản này được các báo Việt Nam hôm 01-04 trích đăng thì:

“Các phạm nhân nam bị cấm cạo trọc đầu (trừ trường hợp bị bệnh có ý kiến của cán bộ y tế), để râu, ria mép. Hành vi quan hệ đồng tính, dâm ô giữa phạm nhân với nhau hoặc với người khác, xăm trổ trên thân thể mình hoặc người khác cũng bị cấm hoàn toàn.”

Điều được cả báo chí nước ngoài chú ý – như trong bản tin DPA đánh đi từ Việt Nam cùng ngày ghi nhận – là điều “cấm phạm nhân tự sát”. Cụ thể hành vi bị nghiêm cấm là:

” Tự sát, tự gây thương tích, hủy hoại thân thể hoặc giúp người khác tự sát, tự gây thương tích, hủy hoại thân thể; đánh đập, đe dọa, ức hiếp, khống chế, hành hạ, làm nhục người khác; chiếm đoạt hoặc hủy hoại, làm hư hỏng tài sản, đồ vật của cơ sở giam giữ phạm nhân, của mình hoặc của người khác; tự ý tiếp xúc với người đến thăm gặp hoặc người khác.”

Có vẻ như thông tư muốn đề cập đến nhiều tệ nạn gọi là “băng đảng, đại bàng” trong các nhà tù ở Việt Nam nên đã “cấm đánh đập, đe dọa, ức hiếp, khống chế, hành hạ, làm nhục người khác”. Hoạt động kinh tế ngầm trong trại giam cũng bị nêu ra: “Cấm mua bán, trao đổi, vay mượn dưới mọi hình thức giữa phạm nhân với nhau hoặc với người khác…”

Trao đổi sách báo, ấn phẩm bị cho là “chống chế độ” trong nhà tù cũng bị cấm, dù điều này tưởng như đã được áp dụng trên toàn xã hội: “Lưu trữ, sử dụng các loại sách, báo, tài liệu có nội dung không lành mạnh; truyền bá văn hóa, tư tưởng có nội dung phản động, đồi trụy; sử dụng kinh sách, bày tỏ niềm tin tín ngưỡng, tôn giáo không đúng nơi, đúng thời gian quy định của cơ sở giam giữ.”, trang Zing News trích thông tư cho biết.

Phản ứng trước Thông tư mới này, ông Phil Robertson, Phó Giám đốc khu vực châu Á của tổ chức nhân quyền Human Rights Watch nói: “Bộ Công an Việt Nam không hiểu nổi việc cho ai đó vào tù không có nghĩa là tước đoạt hết mọi quyền của người đó, coi họ thấp kém hơn con người (less than human).”

Bộ trưởng Công an Tô Lâm – Ảnh: Bộ Công An