Trong thời bình, Ukraine nổi tiếng về xuất cảng nông phẩm. Trong thời chiến như hiện nay, Ukraine vẫn tiếp tục công việc thương mại này, mặc dù có chậm hơn, nhưng bên cạnh đó, họ còn xuất cảng một loại sản phẩm mới: kỹ thuật máy bay không người lái.
Tuần qua, một nhóm giới chức Ukraine đã đến Washington để soạn thảo một thỏa thuận với chính quyền Trump, theo đó Kyiv sẽ chia sẻ kỹ thuật máy bay không người lái đã được thử nghiệm trên chiến trường của họ với Hoa Kỳ. Thỏa thuận này đánh dấu một cột mốc quan trọng trong mối quan hệ an ninh giữa Washington và Kyiv.
Theo thỏa thuận mới này, Ukraine sẽ cung cấp cho Hoa Kỳ những kinh nghiệm quan trọng của họ trong việc sản xuất và sử dụng máy bay không người lái để chiến đấu với quân đội Nga.
Trong khi các công ty quốc phòng Hoa Kỳ đi đầu trong việc sản xuất những loại máy bay không người lái rất tinh vi, thì Ukraine lại đi trước rất xa trong việc sản xuất hàng loạt các loại máy bay không người lái giá rẻ đã được chứng minh là có hiệu quả cao trên chiến trường.
Thỏa thuận này nếu đạt được cũng mang nhiều ý nghĩa chính trị trong khi Kyiv đang tìm cách củng cố mối quan hệ với Tổng thống Trump, là người đôi khi tỏ ra không mấy nhiệt tình trong việc ủng hộ và hỗ trợ cho Ukraine. Tuy nhiên, ông Trump ngày càng tỏ ra thất vọng với quyết định gia tăng các cuộc tấn công vào Ukraine của Tổng thống Nga Vladimir Putin trong thời gian gần đây, trong khi phớt lờ lời kêu gọi của Washington về việc đàm phán cho một giải pháp hòa bình, và điều này cũng mở ra cánh cửa mới cho sự hợp tác nhiều hơn giữa Hoa Kỳ và Ukraine.
Thỏa thuận với Hoa Kỳ
Thỏa thuận hợp tác về máy bay không người lái này cũng cho thấy một điều rõ ràng là ngành kỹ nghệ quốc phòng của Hoa Kỳ sẽ được hưởng lợi rất nhiều từ Ukraine, quốc gia đi tiên phong trong các kỹ thuật, chiến thuật mới, cũng như khả năng nhanh chóng áp dụng các sáng kiến mới cho một chiến trường luôn có thay đổi. Với việc cuộc chiến ở Ukraine đang định hình lại cách thức chiến đấu trong tương lai của các quốc gia, các chính phủ, các nhà đầu tư và các công ty ở châu Âu cũng đã và đang nhanh chóng tận dụng và học hỏi kinh nghiệm về kỹ thuật máy bay không người lái của Ukraine.
Một giới chức chính phủ Hoa Kỳ cho biết thỏa thuận máy bay không người lái này được thiết kế để cho phép quân đội Hoa Kỳ học hỏi về các tiến bộ kỹ thuật trong lĩnh vực này của Ukraine. Đổi lại, Kyiv đang tìm nguồn tài chính để chi trả cho các loại vũ khí tối tân của Mỹ, trong đó phải kể đến hệ thống chống hỏa tiễn Patriot, bệ phóng hỏa tiễn Himars và Hệ thống Hỏa tiễn Chiến thuật Lục quân (Atacms), và máy bay chiến đấu đa năng của không quân Hoa Kỳ.
Việc Ukraine sử dụng Atacms để tấn công các mục tiêu bên trong lãnh thổ Nga cho đến thời điểm này vẫn còn bị Ngũ Giác Đài hạn chế, và chưa có vụ tấn công nào như vậy được thực hiện kể từ khi Tổng thống Trump nhậm chức. Tuy nhiên, một số giới chức trong chính phủ Trump cho biết họ hiện đang cân nhắc lời kêu gọi của Ukraine để có thể sử dụng loại vũ khí tầm xa của Hoa Kỳ và đã cho phép cung cấp thông tin tình báo cho các cuộc tấn công tầm xa của Kyiv nhắm vào mục tiêu là các công ty năng lượng của Nga, cho tới nay chủ yếu được thực hiện bằng máy bay không người lái.
Hiện các giới chức Hoa Kỳ và Ukraine đang xem xét đến các cách thức làm thế nào để tạo điều kiện tốt nhất trong việc chuyển giao kỹ thuật máy bay không người lái từ Kyiv sang Hoa Kỳ. Cách thức đó có thể là các thỏa thuận trong đó các công ty Ukraine cung cấp kỹ thuật và nguyên mẫu máy bay không người lái cho các công ty Mỹ để đổi lấy tiền tác quyền, hoặc có thể là thỏa thuận trong đó một công ty Ukraine thành lập một chi nhánh tại Hoa Kỳ để sản xuất máy bay không người lái. Một khả năng khác là mua máy bay không người lái trực tiếp từ Ukraine cho quân đội Hoa Kỳ.
Bất kỳ thỏa thuận nào về kỹ thuật máy bay không người lái cũng sẽ phải tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận kỹ thuật và hệ thống điều khiển từ các công ty sản xuất máy bay không người lái tư nhân của Ukraine. Hiện có hơn 300 công ty sản xuất máy bay không người lái ở Ukraine.
Sở trường của Ukraine
Ngay từ những ngày đầu của cuộc xâm lăng toàn diện của Moscow, quân đội Ukraine đã biết tận dụng loại vũ khí máy bay không người lái và sử dụng chúng để gây thiệt hại cho một lực lượng quân đội đông đảo và được trang bị tốt hơn của Nga. Kể từ đó, Ukraine đã đi tiên phong trong việc sử dụng máy bay và tàu không người lái giá rẻ, và áp dụng AI vào trong lĩnh vực này, cùng với nhiều phát minh khác.
Năm ngoái, Ukraine đã sản xuất hơn hai triệu máy bay không người lái.
Ukraine có thể sản xuất máy bay không người lái với chi phí chỉ bằng từ 20% đến 30% so với các công ty sản xuất của phương Tây. Sở trường của Ukraine trong việc sản xuất hàng loạt máy bay không người lái giá rẻ chính là điều mà các quốc gia phương Tây đang rất cần để có thể đối đầu với sự khiêu khích của Nga bằng máy bay không người lái dạo gần đây và có tiềm năng gia tăng trong tương lai.
Hợp tác với châu Âu
Trên thực tế, nhiều công ty và nhà đầu tư châu Âu đã có những cuộc đàm phán và thỏa thuận với Ukraine. Tháng 9 vừa qua, chính phủ Vương quốc Anh và Kyiv đã công bố một thỏa thuận chia sẻ kỹ thuật và sản xuất máy bay không người lái của Ukraine tại Anh. Hai bên đã có kế hoạch sản xuất hàng loạt tại Anh một loại vũ khí không người lái có tên Octopus, có khả năng đánh chặn các máy bay không người lái khác trên không.
Hồi đầu năm nay, chính phủ Đan Mạch đã ký một thỏa thuận với Kyiv để giúp các công ty quốc phòng Ukraine sản xuất máy bay không người lái và các loại vũ khí khác tại Đan Mạch.
Trong khi đó, một số công ty và nhà đầu tư châu Âu đang đầu tư vào các nhà sản xuất máy bay không người lái của Ukraine. Ví dụ, công ty sản xuất máy bay không người lái Quantum Systems của Đức đã mua 10% cổ phần của Frontline, một công ty sản xuất các thiết bị tự hành trên không và trên mặt đất của Ukraine.
Một số công ty Ukraine khác cũng đang tìm kiếm để mở mang công ty của họ ở ngoại quốc. Skyeton, công ty sản xuất Raybird, một loại máy bay thám thính không người lái mà công ty tuyên bố có thể hoạt động liên tục trong hơn 28 tiếng đồng hồ, cho biết hiện họ đang đàm phán để mở một nhà máy ở miền nam nước Anh.
Các chính phủ và công ty phương Tây không chỉ tìm kiếm kỹ thuật của Ukraine mà còn tìm kiếm cả các dữ liệu và kinh nghiệm từ chiến trường, là những sản phẩm quý giá mà Ukraine thu lượm được từ chính xương máu của họ trong suốt hơn 3 năm qua.
VH
