Trong một cuộc họp báo vào hôm thứ Tư 15/10, sau khi được nhà báo hỏi, Tổng thống Donald Trump nhìn nhận là đã cho phép cơ quan tình báo trung ương CIA tiến hành hoạt động bí mật ở trong nội địa Venezuela, đồng thời cũng ngụ ý về một cuộc tấn công trên bộ trong một chiến dịch mở rộng nhằm chống lại đường dây buôn lậu ma túy mà Hoa Kỳ cáo buộc là có xuất xứ từ Venezuela.
Ðây là lời tuyên bố rất đáng chú ý bởi vì các tổng thống thường không thừa nhận về các chỉ thị cho phép các cơ quan tình báo thực hiện một nhiệm vụ bí mật. Ông Trump đưa ra hai lý do về việc cho phép hoạt động bí mật trên với cáo buộc: giới lãnh đạo Venezuela đã thả tù nhân tội phạm để họ tràn vào nước Mỹ và tổ chức đường dây buôn lậu ma túy cũng là để đưa vào nước Mỹ.
Với chỉ thị này của tổng thống sẽ cho phép cơ quan CIA hoạt động bí mật bên trong nội địa Venezuela và có khả năng đưa ra những kế hoạch để chống lại nhà độc tài Nicolas Maduro, chính phủ của ông ta và những tổ chức buôn bán ma túy. Hoạt động tình báo bí mật nói trên có thể bao gồm một loạt các hoạt động bí mật, chẳng hạn như hoạt động bán quân sự và sát thương nhằm gây ảnh hưởng lên tình hình chính trị, kinh tế hoặc quân sự ở các quốc gia ngoại quốc.
Quyết định này của Tổng thống Trump được đưa ra trong bối cảnh Hoa Kỳ đang gia tăng hoạt động quân sự ở mức độ cao nhất trong khu vực Caribbean kể từ nhiều thập niên qua.
Gia tăng hoạt động quân sự
Kể từ tháng 8, Ngũ Giác Đài đã đưa vào khu vực một số khu trục hạm có trang bị hỏa tiễn điều khiển từ xa, chiến đấu cơ F-35B, máy bay không người lái MQ-9 Reaper, máy bay do thám P-8 Poseidon, tàu tấn công và một tàu tác chiến đặc biệt dùng trong các hoạt động bí mật. Việc gia tăng quân sự này diễn ra trong khi chính phủ Hoa Kỳ cũng đang thực hiện các cuộc tấn công vào các tàu bị cáo buộc buôn lậu ma túy, khiến có ít nhất 27 người thiệt mạng và 5 tàu bị tiêu diệt, tính cho đến hôm thứ Tư 15/10.
Các tàu chiến được đưa tới khu vực Caribbean trước đây cũng đã từng hoạt động tại một số khu vực có xung đột của Hoa Kỳ. Trong số đó có chiếc USS Iwo Jima, một tàu tấn công đổ bộ có thể chở mỗi lần nhiều trăm lính thủy quân lục chiến. Chuyến hải hành đầu tiên của nó là đến vịnh Ba Tư vào năm 2003 trong cuộc tấn công lật đổ nhà độc tài Iraq Saddam Hussein. Một tàu khác là chiếc USS Stockdale, một khu trục hạm có trang bị hỏa tiễn điều khiển từ xa, được mô tả là một trong những tàu chiến đã trải qua thử nghiệm chiến đấu nhiều nhất của quân đội Hoa Kỳ khi được đưa tới Hồng Hải để chống lại sự quấy rối các tuyến đường vận chuyển thương mại của phiến quân Houthi ở Yemen.
Việc Hoa Kỳ gia tăng hoạt động quân sự trong khu vực đã làm dấy lên suy đoán rằng Hoa Kỳ đang tiến hành một chiến dịch để nhằm lật đổ chính phủ độc tài Maduro. Tuy nhiên, với quân số hiện tại trong khu vực là 10,000, một cuộc tấn công vào Venezuela dường như không có khả năng xảy ra.
Trong khoảng thời gian 60 năm qua, Hoa Kỳ đã từng tấn công vào 3 quốc gia châu Mỹ Latinh – Cộng hòa Dominican vào năm 1965, để ngăn chặn sự trỗi dậy của cái mà Hoa Kỳ lo ngại sẽ là một chính phủ cộng sản; đảo quốc nhỏ Grenada ở Caribbean năm 1983 để lật đổ một chính phủ Marxist cực đoan; và Panama năm 1989 để lật đổ tướng Manuel Noriega. Cả ba chiến dịch đều huy động hàng nghìn quân, trong đó Hoa Kỳ đã đưa 27,000 quân vào Panama.
Venezuela có diện tích lớn hơn nhiều và để thực hiện một cuộc tấn công lớn, các chuyên gia ước tính Hoa Kỳ phải cần ít nhất 50,000 quân, thậm chí con số có thể lên tới 200,000, mặc dù quân đội Venezuela hiện nay với khoảng 125,000 lính với tinh thần chiến đấu rất thấp, huấn luyện sơ sài và được trang bị kém do kinh tế quốc gia này bị suy thoái từ nhiều năm qua.
Vậy, câu hỏi ở đây là thực sự Tổng thống Trump đang chuẩn bị làm gì ở ngoài khơi Venezuela?
Tổng thống Trump muốn gì?
Tổng thống Trump nói rằng việc quân đội Hoa Kỳ đang hoạt động trong khu vực Caribbean là để tuần tra và ngăn chặn những tay buôn lậu mang ma túy từ Nam Mỹ vào Hoa Kỳ. Nhưng khi nhà báo vặn hỏi phải chăng việc gia tăng hoạt động quân sự là nhắm tới một mục tiêu khác là để lật đổ nhà độc tài Maduro, thì ông Trump chỉ trả lời là: “Hãy chờ xem điều gì sẽ xảy ra – đó không phải là một lựa chọn mà cũng không phải là không có lựa chọn.”
Lời tuyên bố mập mờ này có thể là cố ý. Ông Maduro và các đàn em trong chế độ độc tài của ông ta biết rõ những gì ông Trump đã làm khi bất ngờ ám sát tướng Qassem Soleimani, chỉ huy tổ chức Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran, vào năm 2020, thì nay sẽ phải xét lại xem liệu tổng thống Hoa Kỳ có đang nói khoác hay không. Nhưng sau hơn hai thập niên mà phe độc tài cánh tả Chavismo cai trị và lũng đoạn Venezuela, việc phô trương vũ khí trong khu vực Caribbean có lẽ chưa đủ mà còn phải cần làm nhiều hơn thế nữa thì mới có thể thuyết phục được những tên côn đồ ở thủ đô Caracas rằng Hoa Kỳ thực sự đang hành động một cách nghiêm túc.
Xuất cảng tội phạm
Hoa Kỳ ngày càng có nhiều lý do để gây áp lực để nhà độc tài Maduro phải ra đi. Một trong những lý do đó là những tác động gây bất ổn của làn sóng di cư ồ ạt của người dân Venezuela sang các nước láng giềng, gây ra bởi tình trạng nghèo đói và đàn áp. Một lý do khác là việc Venezuela xuất cảng tội phạm. Một bản phúc trình của cơ quan an ninh FBI ngày 28 tháng 1 có tựa đề “Các giới chức Chính phủ Venezuela Sử dụng tổ chức Tren de Aragua để Phá hoại sự An toàn Công cộng” có thể giải thích tại sao một tổng thống Hoa Kỳ, người trước đây thường từ chối can thiệp vào nước ngoài, thì nay lại muốn lật đổ một nhà độc tài.
Bản phúc trình cho biết có bằng chứng cho thấy “rất có thể” các giới chức của chính quyền độc tài Venezuela “sử dụng các thành viên của [tổ chức tội ác] TdA (Tren de Aragua) như tổ chức ủy nhiệm cho chế độ Maduro trong nỗ lực gây bất ổn cho Chile, Ecuador, Peru, Colombia và Hoa Kỳ, chứng tỏ cho thấy có sự sẵn sàng vi phạm chủ quyền lãnh thổ của Maduro đối với các nước láng giềng của Venezuela”.
Bản phúc trình cũng cho biết Diosdado Cabello, nhân vật số 2 của chế độ, “đã hợp tác với các thành viên của TdA và Cartel Jalisco Nueva Generacion (CJNG) đặt bản doanh tại Mexico để lên kế hoạch, huấn luyện, chỉ đạo và tiến hành các cuộc tấn công bạo lực ở Nam Mỹ”.
Ước nguyện dân chủ
Khôi phục lại chế độ dân chủ là ước nguyện của người dân Venezuela đã được thể hiện qua cuộc bầu cử gần đây nhất. Tuy nhiên, Tổng thống đắc cử Edmundo González, người đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 7 năm 2024 với 70% số phiếu bầu, đang phải lưu vong và lãnh tụ phe đối lập Maria Corina Machado (giải Nobel Hòa bình 2025) đã phải sống ẩn náu ở những địa điểm bí mật trong nhiều tháng qua do bị chính quyền Maduro lùng bắt. Chế độ Maduro đang giam giữ hơn 850 tù nhân chính trị. Các báo cáo về các cuộc đột kích vào nhà của các gia đình có thành viên bất đồng chính kiến đã tăng vọt kể từ khi ông Trump bắt đầu đe dọa và gây áp lực. Thành phần quân đội bất mãn muốn giải phóng đất nước thì đang phải sống dưới sự đàn áp của lực lượng phản gián quân sự của Maduro.
Giống như Cuba, chế độ độc tài của Venezuela được thiết lập theo một cơ chế kiểm soát chặt chẽ để bảo đảm rằng sẽ không có gì thay đổi ngay cả khi nền kinh tế trong nước gặp hỗn loạn, nhưng một lần nữa cho ta thấy sự thất bại của chủ nghĩa xã hội. Và nay ông Trump đang đưa Hải quân Hoa Kỳ vào đến ngoài khơi bờ biển Venezuela. Đội tàu chiến này không thể chỉ đến đó để bắn vào một vài chiếc thuyền máy buôn lậu mà hẳn phải có một mục tiêu lớn hơn? Hy vọng là thế.
VH
