Bơi nghệ thuật

Tôi nhớ như chuyện xảy ra hôm qua…

Bên bờ sông ven xã Nghĩa Lộc, quận Nghĩa Hành, tỉnh Quảng Ngãi, nằm dưới chân núi Trường Sơn, trên cao là đồng bào Thượng sinh sống. Ðây là nơi tôi tụ tập vài đứa bạn, tắm sông, bơi lội:

– 4 đứa nắm đầu ngọn tre, kéo cong vô bờ.

Tôi nói.

Bên kia sông là rừng tre dài, nhiều cây sà xuống sát mặt nước. Tôi đang bày trò “nhảy sông”. Tôi nắm đầu ngọn tre, ba đứa sau cùng ôm, kéo ra sau, cây tre cong lại như cánh cung.

– Thả!

Tôi bay khỏi mặt nước rớt xuống giữa sông. Tiếp tục hết đứa này, tới đứa khác. Thảo, gần nhà tôi là người cuối.

– 4 đứa nắm đầu ngọn tre kéo cong vô bờ. Thảo nằm trên mặt nước.

Tôi la lớn:

– Thả!

Tụi nó thả, cây tre bung mạnh, chỉ có Thảo là chưa thả, nó văng vô bụi tre gai, rách quần, người đầy vết sướt, rướm máu. Ba nó qua méc ngoại tôi.

– Từ nay không ra sông chơi!

Coi như mất tiêu trò bơi lội, môn thể thao đầu tiên của tôi…

Biểu diễn bơi đồng bộ, Nga. Nguồn. Sports Illustrated.

o O o

Bơi đồng bộ hoặc bơi nghệ thuật, gồm, bơi, múa và các động tác thể dục dụng cụ. Các lực sĩ bơi lội thực hiện một loạt những động tác bơi trong nước, ăn khớp với nhịp nhạc (kể cả cá nhân, 2 hoặc 3 người tới một nhóm). Bơi nghệ thuật được FINA quản lý, là một môn của Thế Vận Olympic mùa Hè từ năm 1984.

Bơi nghệ thuật cần những khả năng ở dưới nước, đòi hỏi sức mạnh, chịu đựng, mềm dẻo, duyên dáng, tính nghệ thuật, thời lượng chính xác và khả năng kiểm soát hơi thở khi lộn ngược dưới nước. Các thí sinh thể hiện sức mạnh, sự mềm dẻo và sức bền của những động tác Aerobic khi trình diễn.

Các lực sĩ bơi lội thực hiện 2 lần biểu diễn trước giám khảo, một về kỹ thuật, một biểu diễn tự do cũng như nhóm tuổi và các quy trình. Ðây là môn thể thao cá nhân và đồng đội. Lực sĩ thực hiện biểu diễn cá nhân, sau đó là toàn đội. Các động tác kết hợp khả năng chuyển động đòi hỏi sự kiểm soát, sức mạnh và linh hoạt. Họ được đánh giá thứ bậc cá nhân trong phần này của cuộc thi. Các biểu diễn liên quan tới cả đội và các động tác đồng bộ, được thực hiện khớp với âm nhạc và thường có chủ đề.

Xem thêm: Quán nhậu thời đo... cồn

Từ thế kỷ 20, môn bơi nghệ thuật được coi là môn thể thao của phụ nữ, nên trong Thế Vận Hội chỉ có biểu diễn từng đôi và toàn đội phụ nữ. Tuy nhiên các cuộc tranh tài quốc tế, quốc gia, hoặc toàn vùng vẫn cho phép đàn ông dự thi.

Ðầu thế kỷ 20, bơi nghệ thuật được biết là “Múa Ba lê dưới nước”. Cuộc thi đầu tiên vào năm 1891 tại Bá Linh, Ðức. Rất nhiều câu lạc bộ bơi lội ra đời từ lúc ấy và môn thể thao này bắt đầu phát triển tại Canada, trở thành môn thể thao hấp dẫn.

Động tác dưới mặt nước. Nguồn. Pinterest

Vào năm 1907 Annette Kellermann, một người Úc đã phổ biến môn này khi múa ba lê dưới nước trong một hồ kính (múa ba lê đầu tiên trong hồ kính) tại trường đua ngựa New York. Sau đó, Katherine Curtis khởi đầu Câu lạc bộ Ba lê dưới nước tại Ðại Học Chicago, toàn đội đã thực hiện những động tác đặc biệt và tạo hình nổi trong nước. Ngày 27-5-1939, cuộc thi bơi nghệ thuật đầu tiên của Mỹ diễn ra tại Ðại học Wright Junior giữa Wright và Chicago Teachers’ College. Trước đó, năm 1924, cuộc thi bơi nghệ thuật đầu tiên của Bắc Mỹ tổ chức tại Montreal và Peg Seller là người vô địch đầu tiên.

Cho đến cuối thế kỷ 19, môn bơi nghệ thuật chỉ dành cho đàn ông. Ðến thế kỷ 20 thì trở thành môn thể thao của phụ nữ, khi các ông bị cấm trong nhiều cuộc thi. Tại Mỹ, nam giới được thi đấu chung với nữ giới cho đến năm 1941, khi môn này trở thành một phần của Hội Lực sĩ Tài Tử. Hội này yêu cầu nam và nữ thi đấu riêng biệt, khiến số nam giới tham gia ít đi. Trong các năm 1940-1950, Bert Hubbard và Donn Squire là một trong những đấu thủ nam nổi tiếng của Mỹ.

Xem thêm: 2 người thợ săn

Năm 1978, Mỹ đổi luật, cho phép nam giới thi đấu với nữ giới, nên luật tại các quốc gia khác cũng thay đổi. Bên Anh, nam giới bị cấm thi cho tới năm 2014. Trong khi tại Pháp, năm 1990, vận động viên nam Benoît Beaufils đã được cho phép dự thi.

Cuối những năm 1990 đầu 2000, Bill May là vận động sáng giá nhất của Mỹ, có nhiều huy chương trong các cuộc tranh tài, kể cả Goodwill Games năm 1998. Tuy vậy vận động viên nam vẫn bị cấm trong các cuộc tranh tài tầm cỡ quốc tế như Tranh tài dưới nước thế giới và Olympics. Thế nhưng trong giải Tranh tài dưới nước thế giới năm 2015, FINA đã giới thiệu bộ môn song diễn mới. May và Beaufils cùng trở lại tranh tài sau cả 10 năm dài giải nghệ. Cùng dự thi có Aleksandr Maltsev của Nga, Giorgio Minisini đến từ Ý, cả hai đều trẻ hơn May và Beaufils đến 15 tuổi. Các cặp song diễn từ 10 nước khác nhau đã biểu diễn trong ngày khai mạc.

Một động tác bơi đồng bộ. Nguồn. New York Post

Lần đầu tiên nam giới được cho phép thi đấu tại Giải Vô địch dưới nước của Châu Âu năm 2016 nhưng vẫn bị cấm cửa tại Thế vận hội Mùa Hè 2016. Sau đó, FINA đã đề nghị thêm mục song diễn vào cuộc tranh tài Thế vận Mùa Hè 2020.

Vào tháng 7-2017, theo yêu cầu của IOC, FINA đã chấp thuận đổi tên cho môn bơi đồng bộ thành “Bơi nghệ thuật”. FINA cho biết sự thay đổi sẽ làm rõ tính cách và được phổ biến hơn của môn thể thao này.

Xem thêm: Bên hồ Thác Bà

Các động tác cần thiết trong môn thể thao bơi nghệ thuật

– Sculls là các chuyển động của tay để đẩy cơ thể nổi lên là phần thiết yếu trong môn bơi này. Sculls có nhiều động tác khác nhau như: Ðứng nước, quay vòng, lượn, xoay tròn, đẩy nước. Sculls thường sử dụng khi vận động viên lộn ngược dưới nước. “ American Scull” do Marion Kane Elston đưa ra, đã biến từ múa Ba Lê dưới nước tới môn thể thao bơi nghệ thuật như hiện nay.

– Ðộng tác “eggbeater kick” là một kỹ thuật quan trọng khác của bơi nghệ thuật. Ðây là một kiểu đứng nước để có thể làm những động tác tay. Với kỹ thuật này, vận động viên đứng thẳng, đưa 2 tay lên trên. Ðôi khi có động tác như vận động viên đưa bạn mình lên khỏi mặt nước với các động tác quay vòng, xoay người. Có nhiều động tác tung lên cao khác nhau với người đồng diễn. Môn thể thao này rất gây ấn tượng cho người thưởng lãm.