Mỗi tôn giáo đều có nơi riêng biệt để thờ phượng và cử hành các nghi lễ. Những không gian đó có thể tùy theo kích thước lớn nhỏ hoặc mục đích mà được đặt tên khác nhau. Loạt bài sau đây xin được tìm hiểu sơ lược về sự khác biệt của một số nơi thờ phượng Công giáo. Xin đọc Kỳ 1 về Chapel.
NHIỀU KỲ – KỲ 2 – CATHEDRAL
Cathedral: tiếng Latinh: Ecclesia cathedralis, gốc từ cathedra nghĩa là “cái ngai”; hoặc từ tiếng Hy Lạp cổ đại καθέδρα (kathédra – ghế, chỗ ngồi); tiếng Việt: nhà thờ chính tòa – là nhà thờ chính của một giám mục trong một giáo phận Công giáo, nơi có đặt tòa giám mục (ngai) của giám mục cai quản giáo phận đó.
Là nhà thờ mẹ của một giáo phận, và vì có tầm quan trọng nên trong tiếng Việt, nó còn được gọi là Nhà thờ lớn (như Nhà thờ lớn Hà Nội), tuy không hẳn đó là nhà thờ có quy mô nhất trong khu vực đó.
Nhà thờ lớn Hà Nội
Từ cathedral đề cập đến sự hiện diện và nổi bật của ghế (hoặc ngai) của giám mục được nâng lên cao hơn chỗ ngồi của giáo sĩ và giáo dân. Vào thuở ban đầu thì ghế này đặt ở phía sau bàn thờ chính, và đối diện với giáo dân. Trong thế giới cổ đại, chiếc ghế, trên một bệ cao, là dấu hiệu đặc biệt của một người giảng dạy hoặc nhà hùng biện, và do đó tượng trưng cho vai trò giáo huấn của giám mục.
Từ này được dùng lần đầu để gọi nhà thờ chính tòa Tarragona (vùng Catalonia, Tây Ban Nha) năm 516, với tên ecclesia cathedralis (nhà thờ nơi Giám mục có ngai tòa)
Ngai tòa giám mục là dấu chỉ và biểu tượng của quyền giảng dạy, quyền cai quản và quyền xét xử của Giám mục (“giáo quyền” hoặc “bản quyền”).
Nhà thờ chính tòa Đức Bà Sài Gòn
Vài loại nhà thờ chính tòa
Cathedral: Nhà thờ chính tòa của Giám mục cai quản giáo phận.
Proto-cathedral (nghĩa đen: “first cathedral”): Một nhà thờ giáo xứ mà trước kia từng là nhà thờ chính tòa của giáo phận.
Pro-cathedral: Một nhà thờ giáo xứ được tạm thời dùng làm nhà thờ chính tòa của giáo phận, thường là khi cathedral của giáo phận còn đang xây cất, trùng tu hoặc sửa chữa.
Co-cathedral: Một nhà thờ dùng làm nhà thờ chính tòa phụ của Giám mục giáo phận. Tình huống này có thể xảy ra vì nhiều cách khác nhau, như khi sáp nhập hai giáo phận lại làm một, hoặc chuẩn bị chia tách một giáo phận làm đôi; hoặc do lãnh thổ giáo phận được mở rộng nên cần thực hiện các chức năng của cathedral ở một địa điểm thứ hai.
Nhà thờ chính tòa Phát Diệm
