Trong khoảng thời gian từ 2020 tới nay, đã có trên 225,000 người già là nạn nhân bị lừa đảo với tổng số tiền mất lên tới trên 700 triệu đô la. Giữa tháng 2 vừa qua, 25 tên lừa đảo người Canada đã bị bắt với số tiền lừa được là 21 triệu đô la. Tình trạng người lớn tuổi bị lừa bịp ngày càng gia tăng, nhất là sau những phát minh mới về trí tuệ nhân tạo.
- Tổ chức xuyên quốc gia. Những tổ chức lừa đảo này là những tổ chức chuyên nhắm vào người lớn tuổi, vì vậy được gọi là “grandparents scam”. Nạn nhân của nhóm người Canada nói trên trải rộng 40 tiểu bang của Hoa Kỳ và đã bị tòa án tiểu bang Vermont trừng trị với các bản án từ 20 tới 40 năm tù. Đó không phải là tổ chức duy nhất mà có rất nhiều tổ chức tương tự.
- Cách thức tiến hành. Kẻ gian giả dạng là thân nhân, thường là con hay cháu, đang cần gấp tiền như để “bail” (tiền đóng để tại ngoại), đóng tiền bệnh viện…sau khi gây tai nạn xe cộ. Một số kẻ khác của nhóm sẽ đóng vai luật sư hay tòa án. Nạn nhân là người già sẽ bị thuyết phục để gửi tiền qua nhiều hình thức khác nhau: wire, chuyển khoản, Zelle, tiền ảo (cryptocurrency) hoặc chúng có thể cử người tới nhà lấy tiền mặt. Nạn nhân thường bị “hù” là đã có lệnh tòa phải giữ mọi thứ bí mật không được tiết lộ cho ai.
Lừa đảo qua điện thoại không phải là điều mới, nhưng với sự phát triển của trí tuệ nhân tạo, kẻ gian có thể tạo ra hình ảnh, tiếng nói giống y như thật và không thể bị phát hiện nếu không phải là chuyên viên computer.
- Những điều lưu ý. Nếu nhận một cú điện thoại từ người thân, nên chú ý:
– Tai nạn. Kẻ giả danh thân nhân thường báo là bị tai nạn, bị cướp, bị thương hay bị bắt giữ ở một địa điểm nào đó.
– Thúc đẩy: kẻ gian nhấn mạnh là nếu không chuyển tiền ngay sẽ gánh hậu quả nặng nề hơn.
– Giữ liên lạc liên tục: chúng yêu cầu tiếp tục nói chuyện điện thoại trong lúc chờ chuyển tiền.
– Bí mật: chúng hướng dẫn cách chuyển tiền, thường là gift card, cryptocurrency, hoặc cử người tới lấy tiền mặt.
- Những điều cần làm.
– Không đưa hình ảnh của mình lên trang mạng xã hội và giới hạn người có thể truy cập.
– Cắt ngay cuộc gọi và tự mình gọi lại số điện thoại của thân nhân hay con cháu bị tai nạn và cần tiền.
– Giữ bình tĩnh. Bối rối là cơ hội cho kẻ gian tấn công tiếp. Xác nhận những cơ quan mà kẻ gian đại diện bằng cách tự tra và gọi điện thoại đến cơ quan đó để xác nhận danh tính người gọi. Báo với thân nhân khác trong gia đình để cùng kiểm tra.
