Tấm ảnh Tổng thống Trump cầm hai hộp kẹo tictac là thí dụ giản dị nhất để hiểu thế nào là lạm phát: Với cùng một số tiền, bạn sẽ mua được cùng một sản phẩm nhưng lượng khác nhau. Sau đây là một số chi tiết về tình trạng kinh tế phổ biến này.
HAI KỲ – KỲ 1
- Lạm phát là gì?
Lạm phát là tình trạng giá cả của hàng hoá và dịch vụ trong nền kinh tế tăng lên theo thời gian. Khi lạm phát xảy ra, “sức mua” của đồng tiền giảm đi, nghĩa là với cùng một số tiền, người tiêu dùng mua được ít hàng hóa và dịch vụ hơn trước.
- Tại sao có lạm phát?
Lạm phát có nhiều nguyên nhân:
– Khi cầu vượt quá cung, nghĩa là có nhiều người muốn mua một thứ hàng hóa hơn là số lượng hàng hóa có sẵn, khiến giá tăng lên.
– Chi phí sản xuất tăng, ví dụ như giá nguyên liệu thô hay chi phí vận chuyển tăng, làm giá sản phẩm cũng tăng theo.
– Khi ngân hàng trung ương in thêm tiền và đưa vào lưu thông, số tiền nhiều hơn mà số lượng hàng hóa và dịch vụ không tăng, cũng dẫn đến lạm phát.
- Lạm phát ở Mỹ từ sau Covid-19
Sau đại dịch, lạm phát ở Mỹ đã tăng mạnh do nhiều nguyên nhân. Trong giai đoạn dịch, chính phủ Biden đưa ra nhiều gói hỗ trợ tài chính để giúp người dân và doanh nghiệp, làm cho lượng tiền lưu thông tăng lên. Cùng lúc đó, các chuỗi cung ứng toàn cầu bị gián đoạn, làm cho hàng hoá khan hiếm và giá cả tăng cao. Sau dịch, khi nhu cầu tiêu dùng tăng lên mạnh, nhưng cung chưa đáp ứng kịp, giá cả tăng nhanh hơn nữa.
- Lạm phát khi nền kinh tế mạnh và khi nền kinh tế yếu
Khi nền kinh tế mạnh:
Trong một nền kinh tế đang phát triển mạnh mẽ, người ta thường có thu nhập cao hơn, nhu cầu tiêu dùng và đầu tư tăng, từ đó thúc đẩy nhu cầu hàng hóa và dịch vụ. Khi cầu vượt quá cung, giá cả sẽ tăng, và lạm phát có thể xảy ra. Một mức lạm phát vừa phải trong tình huống này thường được coi là dấu hiệu của một nền kinh tế lành mạnh. Tuy nhiên, nếu lạm phát vượt cao ngoài tầm kiểm soát, nó có thể khiến đồng tiền mất giá nhanh, giảm sức mua và gây ra bất ổn trong nền kinh tế.
Khi nền kinh tế yếu:
Ngược lại, trong một nền kinh tế suy yếu, thu nhập của người dân thường giảm, dẫn đến giảm chi tiêu và nhu cầu hàng hóa, dịch vụ. Khi cầu giảm, giá cả cũng có thể giảm, và nền kinh tế có thể rơi vào tình trạng “giảm phát”. Giảm phát thường gây hại vì người tiêu dùng và doanh nghiệp sẽ trì hoãn mua sắm và đầu tư với hy vọng giá sẽ giảm thêm. Điều này làm chậm lại tiến trình phục hồi của nền kinh tế, gây khó khăn cho doanh nghiệp và làm tăng tỷ lệ thất nghiệp.
Nói tóm lại, một mức lạm phát vừa phải có thể cho thấy sức khỏe của nền kinh tế, nhưng khi nền kinh tế yếu, nguy cơ giảm phát lại là điều đáng lo ngại, vì nó có thể kìm hãm tăng trưởng kinh tế trong dài hạn.
Kỳ sau:
Các biện pháp chống lạm phát
