Cô Nguyễn Đài Thi là cựu Thanh Tra của Sở Thuế Hoa Kỳ (IRS) và cũng là cựu Thanh Tra của Bộ Ngân Khố (U.S. Treasury Inspector General). Cô có bằng IRS Enrolled Agent do Sở Thuế cấp. Với hơn 30 năm kinh nghiệm làm việc cho Sở Thuế và Bộ Ngân Khố, cô Đài Thi đã từng kiểm toán (audit) thuế doanh nghiệp và cá nhân. Khi làm việc cho Bộ Tổng Thanh Tra Ngân Khố, cô cũng đã từng audit-Sở Thuế. Với kinh nghiệm đặc biệt này, chẳng những cô Đài Thi rất rành rẽ về luật thuế, mà còn hiểu tường tận về cơ cấu và nội bộ của cơ quan IRS. Cô thường xuyên chia sẻ các đề tài thuế vụ qua các đài radio và TV tại Dallas. Trẻ hân hạnh được cùng cô Đài Thi cộng tác để hướng dẫn đồng hương về luật thuế liên bang và giải đáp các vấn đề rắc rối với Sở Thuế. Độc giả ở khắp nơi có thể gửi thư bưu điện hoặc email cho tòa soạn Trẻ, ghi chú “Mục Thuế Vụ”.
Email: bientap@trenews.net
Nhắn tin (text only) câu hỏi đến 469-328-3453
hoặc gởi thư về tòa soạn:
3202 N. Shiloh Rd., Garland, TX 75044
HỎI: Tôi ở Kansas qua Houston định cư. Có một điều khiến tôi hết sức khó chịu là hầu hết các tiệm Việt Nam ở Houston đòi trả tiền mặt, trong khi tôi có thấy cái máy charge thẻ, hỏi thì họ nói hư rồi. Nhưng lát sau lại sử dụng chính cái máy đó cho một khách ngoại quốc.
Có một hôm tôi mời người bạn đi ăn, ăn xong họ không lấy thẻ, chỉ tôi chỗ máy ATM để rút tiền. Tôi vừa “quê” với bạn vừa bực mình. Theo tôi, việc không lấy thẻ là một hình thức trốn thuế. Có một số tiệm thì tính thêm tiền thuế nếu trả thẻ, tiền mặt thì miễn thuế.
Có cách nào để sở Thuế điều tra các tiệm chuyên trị tiền mặt này không cô Đài Thi?
ĐÁP: Thưa anh, vấn đề anh đưa ra khá phổ biến trong giới doanh nghiệp nhỏ, đa số do tư nhân làm chủ. Câu hỏi của anh có liên quan đến hai phần thuế khác nhau: thuế sales tax của tiểu bang Texas và thuế lợi tức liên bang IRS.
Tôi không nghĩ rằng tất cả những tiệm chuyên nhận tiền mặt là một hành vi trốn thuế. Đa số các kinh doanh thương mại nhỏ muốn tiết kiệm được tiền chi phí dịch vụ thẻ tín dụng. Mỗi lần khách hàng trả bằng thẻ thì chủ tiệm phải trả lệ phí vài phần trăm, cộng thêm một vài chi phí khác.
Vì vậy, để tiết kiệm được khoản chi phí thẻ tín dụng, một số tiệm chỉ nhận tiền mặt. Có tiệm sẽ tính thêm chi phí thẻ nếu khách hàng trả bằng thẻ. Cũng có tiệm sẵn sàng chịu trả chi phí này nhưng khách hàng phải mua một mức tối thiểu nào đó.
Còn những tiệm miễn thuế cho khách hàng trả tiền mặt, thì thuế này là thuế sales tax của tiểu bang Texas (8.25%), chứ không phải thuế lợi tức liên bang IRS. Chủ tiệm phải thu thuế sales tax này từ khách hàng và chuyển qua cho cơ quan thuế tiểu bang Texas. Khi chuyển thuế sales tax đến sở thuế tiểu bang thì họ phải khai báo tổng số tiền doanh thu bán hàng.
Đương nhiên khi họ không thu thuế sales tax từ khách hàng thì cũng cùng nghĩa là họ không khai doanh thu bán hàng. Và để cho thuế tiểu bang và liên bang ăn khớp với nhau, họ cũng sẽ không khai số tiền thu nhập này với Sở Thuế liên bang IRS, và hành vi này thật sự là trốn thuế.
Sở Thuế tiểu bang Texas có những cách kiểm toán thuế (audit) sales tax riêng của họ. Tôi không rõ họ chọn lọc hồ sơ audit như thế nào.
Riêng về Sở Thuế liên bang IRS thì tôi khá rành rẽ. IRS không truy lùng những kinh doanh chỉ nhận tiền mặt, mặc dù họ biết rõ những tiệm nail, tiệm cắt tóc, tiệm ăn, tiệm giặt đồ coin laundry v.v. thường hay nhận tiền mặt và có lẽ sẽ giấu bớt thu nhập. Tuy nhiên, luật thuế Mỹ đòi hỏi mình tự nguyện tuân thủ khai đúng thu nhập của mình (voluntary compliance).
Nếu khai gian thì khi nào bị kiểm toán thuế (audit) thì thanh tra Sở Thuế sẽ biết cách khảo sát và điều tra. Điều quan trọng ở đây là nếu Sở Thuế có bằng chứng là mình khai gian thì chẳng những bị phạt rất nặng mà còn bị kết án tội hình sự đưa đến tù tội.
Cả hai Sở Thuế liên bang IRS và tiểu bang Texas đều khuyến khích dân báo cáo những hành vi gian lận thuế, nhất là khi có bằng chứng cụ thể. Cách báo cáo như sau:
– Sở Thuế IRS: dùng mẫu 3949-A.
– Sở Thuế Texas: email CID@cpa.texas.gov, phone 800-531-5441 Ext. 3-8707, hoặc gửi thư đến Texas Comptroller of Public Accounts CID, P.O. Box 13528, Austin, TX 78711-3528.
HỎI: Mới đây em đọc báo Trẻ, thấy trên mục Thuế chị Đài Thi trả lời rất hay nên em có chuyện thuế kể lại cho chị và độc giả đọc cho vui chứ không có ý hại ai.
Cách đây 5 năm, em cùng đi với người yêu là một thợ computer rất giỏi về software và hardware đến lắp đặt hệ thống máy tính tiền tại một tiệm ăn người Tàu. Thông thường mỗi tiệm thường có một hệ thống máy, nhưng người chủ tiệm này muốn đặt hai hệ thống khác nhau.
Hệ thống 1 để vừa in ra hóa đơn vừa lưu giữ trong máy – dùng cho khách bản xứ. Hệ thống 2 in ra hóa đơn nhưng không cập nhật và không lưu giữ vào máy – thường dùng cho khách hàng Á Đông. Anh bạn của em giải thích là chủ tiệm dùng hệ thống 1 để khai thuế, giống như là máy “thật”. Còn hệ thống 2 thì cho vô … thùng rác.
ĐÁP: Chào em gái, cám ơn em đã kể một chuyện thuế rất hay. Rõ ràng là chủ tiệm này cố tình trốn thuế cho nên đã lắp đặt hai hệ thống máy khác nhau. Hành vi trốn thuế này cũng tương tợ như những tiệm có hai bộ sổ sách khác nhau. Một bộ ghi rõ chi và thu thật sự để chủ biết họ làm ăn lời lỗ ra sao, còn bộ kia thì ghi những con số “giả” – chỉ dùng để khai thuế.
Nếu một ngày nào đó họ xui xẻo bị kiểm toán thuế thì thanh tra Sở Thuế sẽ biết cách khảo sát và điều tra. Còn bây giờ thì họ vẫn yên tâm là họ đã qua mặt được chính phủ.
Sẵn đây chị cũng xin kể một câu chuyện tương tợ như chuyện của em. Có một chủ kinh doanh cũng giữ hai bộ sổ sách, bộ giả đương nhiên là ghi thu nhập thấp và chi phí nhiều, dùng để khai thuế. Họ làm như vậy đã nhiều năm và tưởng rằng Sở thuế sẽ không bao giờ khám phá ra hành vi gian lận của họ. Cho đến một ngày họ bực mình cô nhân viên kế toán và đuổi việc cô này. Họ đâu biết rằng bao lâu nay cô kế toán đã sao chép copy lại tất cả hai bộ sổ sách. Cô ta báo cho Sở Thuế biết và đã lãnh được tiền hậu tạ của Sở Thuế.
HỎI: Chào chị Đài Thi, tôi có một băn khoăn làm tôi hồi hộp mỗi ngày, nhờ chị giải đáp giùm. Số là cách đây 2 năm, vì nghe lời người ta “xúi”, tôi có khai “claim” Dependents (người phụ thuộc) trong hồ sơ thuế của tôi. Thực ra là mấy người đó đã ở trong nhà tôi, nhưng họ đã dọn ra trước khi tôi khai thuế. Năm 2024 vừa rồi thì tôi không claim họ nữa. Tôi không rõ Sở Thuế có tìm ra vụ “gian lận” trước đây của tôi không, và làm sao để tôi chứng minh được sự vô tội của mình, vì tôi chỉ lạm dụng một lần duy nhất cho đến nay. Cảm ơn chị rất nhiều.
ĐÁP: Xin thưa, có lẽ chị không phải là người “to gan” như một số người khác, cho nên dù khai man thuế chỉ có một năm mà chị nơm nớp lo sợ từ đó cho đến nay.
Có những người khai man nhiều năm liên tục mà họ vẫn tỉnh bơ và tin rằng người khai thuế của họ rất giỏi và biết nhiều mánh khóe cho nên họ được “thoát nạn”… cho đến khi họ bị Sở Thuế kiểm toán thuế thì họ hoàn toàn chịu trách nhiệm chứ người khai thuế chẳng dính líu gì.
Chị không nói rõ là những người phụ thuộc Dependents này bao nhiêu tuổi, là người share phòng/mướn nhà, hay là bà con họ hàng mà chị nuôi trong nhà. Theo lời chị kể thì có lẽ chị không hội đủ điều kiện để claim những người này, nhưng vì do lời xúi giục của ai đó cho nên chị mới claim.
Ít khi nào tự động Sở Thuế truy lùng những hồ sơ thuế gian lận vì họ không đủ nhân sự. Nhưng Sở Thuế và cơ quan An Sinh Xã Hội trao đổi dữ kiện (data) với nhau. Chị muốn claim ai cũng phải có số An Sinh Xã Hội của người đó. Nếu người đó có khai thuế riêng, có thu nhập riêng, hoặc có ai khác đã claim họ v.v. thì tự động hồ sơ thuế của chị sẽ bị liên quan và bị Sở Thuế dòm ngó.
Nếu chị muốn yên tâm ăn ngon ngủ yên thì chị khai thuế lại cho cái năm đó. Tiền hoàn thuế chị đã nhận được trước đây thì sẽ phải trả lại, cộng thêm tiền phạt và tiền lãi suất.
Còn như nếu chị không muốn khai thuế chỉnh sửa lại, thì chờ xem Sở Thuế có kiểm toán thuế (audit) của chị không, lúc đó chị có cơ hội để chứng minh sự vô tội của chị. Trong trường hợp “vô tình” khai man, thì thông thường trong vòng 3 năm, tính từ ngày chị nộp hồ sơ thuế, thì Sở Thuế có thể audit chị. Còn nếu “cố tình” khai gian thì Sở Thuế có thể audit bất cứ lúc nào.
NĐT
