Cô Nguyễn Đài Thi là cựu Thanh Tra của Sở Thuế Hoa Kỳ (IRS) và cũng là cựu Thanh Tra của Bộ Ngân Khố (U.S. Treasury Inspector General). Cô có bằng IRS Enrolled Agent do Sở Thuế cấp. Với hơn 30 năm kinh nghiệm làm việc cho Sở Thuế và Bộ Ngân Khố, cô Đài Thi đã từng kiểm toán (audit) thuế doanh nghiệp và cá nhân. Khi làm việc cho Bộ Tổng Thanh Tra Ngân Khố, cô cũng đã từng audit-Sở Thuế. Với kinh nghiệm đặc biệt này, chẳng những cô Đài Thi rất rành rẽ về luật thuế, mà còn hiểu tường tận về cơ cấu và nội bộ của cơ quan IRS. Cô thường xuyên chia sẻ các đề tài thuế vụ qua các đài radio và TV tại Dallas. Trẻ hân hạnh được cùng cô Đài Thi cộng tác để hướng dẫn đồng hương về luật thuế liên bang và giải đáp các vấn đề rắc rối với Sở Thuế. Độc giả ở khắp nơi có thể gửi thư bưu điện hoặc email cho tòa soạn Trẻ, ghi chú “Mục Thuế Vụ”.
Email: bientap@trenews.net
Nhắn tin (text only) câu hỏi đến 469-328-3453
hoặc gởi thư về tòa soạn:
3202 N. Shiloh Rd., Garland, TX 75044
HỎI: Chào cô Đài Thi. Tôi có đứa cháu gái, hai vợ chồng nó khai thuế chung, và bây giờ ly dị thì anh chồng không chịu trách nhiệm thuế chung, không chịu chia gánh nặng trả nợ thuế.
Trước đây anh chồng làm lương lãnh mẫu 1099 nên không đóng thuế trước, còn đứa cháu thì làm lương lãnh mẫu W-2 cho nên đã có đóng thuế trước, tuy không nhiều lắm nhưng cũng đủ để đến khi khai thuế thì hai vợ chồng không phải đóng thêm thuế hoặc chỉ đóng thêm chút đỉnh.
Nhưng năm 2024 chồng nó có thu nhập nhiều hơn mọi năm, đã đẩy lợi tức của hai vợ chồng lên cao. Vì vậy vừa nợ thuế, vừa bị trả lại tiền trợ cấp bảo hiểm ObamaCare, cho nên nợ thuế lên tới 10,000 đô la. Lúc khai thuế, anh chồng bảo vợ trả thuế trước cho Sở Thuế (nói chung là vợ trả phần vợ trước), còn phần nợ thuế còn lại sẽ trả góp hằng tháng. Nhưng sau khi đã nộp giấy thuế xong thì anh chồng đòi ly dị, và tòa xử đã rất nhanh. Và anh chồng đã để nợ thuế còn lại cho cô vợ gánh.
Đáng lý ra khi hai vợ chồng khai thuế chung thì phải chịu trách nhiệm chung, nhưng anh chồng ỷ lại là đã có quốc tịch Mỹ, còn vợ thì chưa. Anh ta không sợ bị Sở Thuế truy thu, vì anh ta biết rằng cô vợ đang ở thế kẹt, chưa có quốc tịch, sẽ phải lo trả phần thuế còn lại. Cháu gái tôi cảm thấy bị oan ức, vì lúc khai thuế nó đã lo trả phần của nó rồi. Thật sự bây giờ nó cũng không có tiền để trả phần của anh chồng. Vậy có cách nào để buộc anh chồng phải chịu trách nhiệm phần của anh ta, và cô vợ không phải gánh trách nhiệm này? Cảm ơn báo Trẻ và cô Đài Thi.
ĐÁP: Thưa chị, câu chuyện của cháu gái chị là một hồi chuông cảnh báo về hậu quả của việc vợ chồng khai thuế chung rồi sau này chia tay.
Ngoại trừ khi có thu nhập quá cao, thông thường vợ chồng khai thuế chung thì có lợi hơn, chẳng hạn như đóng thuế ít hơn và được trừ thuế nhiều hơn. Nhưng đánh đổi lại thì hai người phải chịu trách nhiệm thuế chung. Lúc cơm lành canh ngọt thì không sao, nhưng lúc gãy gánh thì vấn đề thuế đã làm cho nhiều người vợ hoặc chồng bị những gánh nợ oan uất.
Sở Thuế có chương trình cứu xét cho những người vợ hoặc chồng bị oan, cho những ai bị vợ hoặc chồng gạt gẫm, giấu diếm thu nhập giữ riêng không khai thuế, và người phối ngẫu hoàn toàn không biết gì về những thu nhập riêng này. Cháu gái của chị không hội đủ điều kiện để xin Sở Thuế cứu xét vì cháu không bị gạt gẫm, cháu biết rất rõ thu nhập của anh chồng khi đi khai thuế.
Luật thuế rất rõ ràng, thu nhập và tài chánh vợ chồng đã hưởng chung thì nợ nần cũng phải chịu chung. Chịu chung không có nghĩa là chia 50/50, mà là cả hai người hoặc một trong hai người phải đứng ra chịu trách nhiệm. Cũng giống như khi chị đứng tên nợ chung với ai (co-sign), thì chủ nợ đòi cả hai chứ không đòi mỗi người 50% món nợ.
Mặc dù cháu gái của chị cho rằng là cá nhân cháu đã trả thuế trước thì anh chồng phải trả còn lại, nhưng đối với Sở Thuế thì họ cho rằng hai vợ chồng đã trả trước, và hai vợ chồng phải chịu trách nhiệm thuế còn lại. Sở Thuế sẽ truy thu thuế cả hai người, cho đến khi nào họ thu hết được. Họ sẽ gửi thư riêng cho từng người. Nếu không ai đứng ra trả thì họ sẽ truy thu mạnh tay hơn.
Rất tiếc trong trường hợp này anh chồng liều mạng hơn, không sợ bị Sở Thuế truy thu, cho nên cháu gái của chị không thể thỏa thuận hay thương lượng gì được. Có lẽ cháu phải chịu gánh trả phần nợ thuế kia, vì không thanh toán xong thì sau này cháu sẽ bị khó khăn trong việc xin vào quốc tịch.
HỎI: Xin chị Đài Thi cho tôi hỏi, tôi bị đụng xe nặng và bị thương phải vào nhà thương. Bảo hiểm không đền vì tôi chỉ mua bảo hiểm một chiều. Xe bị hư nặng xem như phế bỏ, và tiền nhà thương thì tôi phải chịu. Trong thời gian điều trị tôi cũng không đi làm được và bị mất thu nhập. Vậy tôi có được trừ thuế tiền xe hư, tiền nhà thương, bác sĩ, thuốc men, và tiền thu nhập bị mất không?
ĐÁP: Xin thưa, tiền xe hư không trừ thuế được.
Tiền nhà thương, bác sĩ, và thuốc men không những cho vụ đụng xe này, mà cho tất cả các dịch vụ y tế khác đều được trừ thuế. Tuy nhiên, trừ được bao nhiêu là tùy vào tổng số tiền y phí và quan trọng hơn là tùy vào mức thu nhập trong năm. Lưu ý là chỉ trừ được số tiền ông đã bỏ tiền túi ra trả trong năm, chứ không phải trừ theo hóa đơn y tế chưa trả. Người khai thuế của ông sẽ biết cách tính cho ông rõ ràng hơn.
Còn thu nhập “bị mất” thì không trừ thuế được vì đâu có thu nhập để khai đâu mà trừ. Ví dụ như thu nhập của ông là 1,000 đô mỗi tháng, và ông đã nghỉ làm 2 tháng để điều trị, thì xem như ông chưa hề có 2,000 đô để khai thuế. Ông không cần khai thuế 2,000 đô “bị mất” này và cũng không trừ thuế số tiền này.
Nói tóm lại, xe hư không trừ thuế được, chỉ khấu trừ thuế chi phí ông đã trả, và chỉ khai thuế những thu nhập ông đã nhận được.
HỎI: Thưa cô Đài Thi, tôi nghe nói sau này Sở Thuế sẽ không gửi tiền hoàn thuế bằng ngân phiếu nữa. Tôi không có tài khoản ngân hàng thì làm sao Sở Thuế gửi tiền hoàn thuế cho tôi? Tôi nên làm sao? Cảm ơn cô.
ĐÁP: Thưa chị, đúng vậy, đó là lệnh của Tổng Thống Trump mới đưa ra. Bắt đầu từ Ngày 30 Tháng 9, năm 2025, Tổng Thống ra lệnh Sở Thuế phải gửi tiền hoàn thuế cho dân nhanh nhất, bằng cách gửi thẳng vào tài khoản (direct deposit), và phải ngưng gửi ngân phiếu (check).
Tuy nhiên, Sở Thuế khó có thể thực hiện lệnh này được 100%, vì không phải ai cũng có tài khoản ngân hàng. Sở Thuế biết rõ điều này hơn ai hết, cho nên họ đang xoay sở tìm mọi cách tốt nhất để thi hành lệnh của Tổng Thống.
Vào thời dịch Covid, chính phủ Mỹ đã ra lệnh cho Sở Thuế gửi tiền trợ cấp thuế cho dân gấp rút. Sở Thuế đã tận dụng mọi cách, chẳng hạn như gửi tiền thẳng vào tài khoản, gửi thẻ debit card, gửi ngân phiếu v.v. Vậy mà cho đến bây giờ họ vẫn chưa gửi xong hết vì có một số người Sở Thuế không tìm ra được.
Ở Mỹ không bắt buộc phải có tài khoản, nhưng nếu có thì tiện lợi hơn. Các ngân hàng bây giờ gắt gao hơn, họ chỉ cho mình rút tiền từ sec/check nếu có tài khoản. Sau này đến tuổi lãnh hưu an sinh xã hội thì họ cũng sẽ gửi thẳng vào tài khoản của mình.
Trong thời gian này, chị chưa cần phải làm gì cả. Hãy chờ Sở Thuế thông báo.
NĐT
