“Hãy cho tôi một điểm tựa, tôi sẽ nhấc bổng trái đất lên” là câu nói nổi tiếng của Archimedes (287-212 trước Công Nguyên). Ổng là một nhà toán học, nhà vật lý, nhà phát minh huyền thoại người Hy Lạp. Hình của Archimedes được in ở mặt trước của Huy chương Fields, giải thưởng danh giá được coi là “Nobel Toán học” (vì giải Nobel không bao gồm lĩnh vực toán học), được Hiệp hội Toán học quốc tế (IMU: International Mathematical Union) trao 4 năm một lần cho những nhà nghiên cứu nổi bật.
Ơ-rê-ca (Eureka, nghĩa tiếng Việt là “tìm ra rồi”) là một giai thoại nổi tiếng về cách ra đời của “lực đẩy Archimedes” và của mục.. này.
Từ ngàn xưa, nơi rừng sâu rậm rạp vùng Amazon, các dân tộc bản địa ở Trung và Nam Mỹ, bao gồm người Olmec, Maya, và Aztec… đã biết lấy nhựa trắng từ thân cây Hevea brasiliensis làm trái bóng cho trò chơi nghi lễ, chống thấm một số vật dụng. Và họ gọi mủ cao su ngày nay là caoutchouc (nghĩa là “nước mắt rừng” trong ngôn ngữ bản địa).
Khoảng năm 1495–1496, khi đoàn thuyền của Christopher Columbus cập bến Tân Thế Giới lần thứ hai, ông trông thấy những quả bóng cao su nhảy tưng tưng dưới chân người bản địa ở đảo Hispaniola (nay là Haiti và Cộng hòa Dominica). Nhưng ông bỏ qua nó…
Thế kỷ 18, Charles Marie de La Condamine, nhà thám hiểm người Pháp, mang vài lọ mủ cao su về Paris. Giới khoa học châu Âu tò mò tột độ, nhưng sớm thất vọng: chất dẻo kỳ lạ này dễ chảy nhão khi nắng, cứng giòn khi lạnh. Nó bất trị như trẻ con, thất thường như thời tiết. May mà nhà hóa học người Anh Joseph Priestley nhận thấy cao su có thể xóa dấu chì (khoảng năm 1770), nên đặt nó là “rubber”. Tuy nhiên, người đầu tiên bán thành phẩm cao su dùng để xoá dấu viết chì là Edward Nairne, người Vương quốc Anh, nhờ tình cờ lượm được cao su thay vì bánh mì sấy khô (cách thường dùng để xoá dấu viết chì khi đó).
Phải đến năm 1839, một người Mỹ nghèo tên Charles Goodyear, trong cơn thất vọng sau cả chục năm kiên trì điên dại với các thử nghiệm tạo ra một loại cao su mới, vô tình làm rơi hỗn hợp cao su trộn lưu huỳnh lên bếp nóng. Khi hỗn hợp đó nguội đi, ông sững sờ: một vật liệu mới ra đời – cao su lưu hóa (vulcanized rubber) – dẻo dai, chịu nhiệt, đàn hồi như ý. Ông được cấp bằng sáng chế vào năm 1844 và thế giới thay đổi từ đó.
Vỏ xe ra đời. Xe đạp, xe hơi, máy bay bắt đầu lăn bánh. Những đôi giày không thấm nước, áo mưa bền bỉ, con dấu văn phòng, găng tay y tế, thắt lưng đồng hồ, vòng cao su trong động cơ tên lửa… Cao su lưu hóa trở thành một cơ xương của thời kỳ Cách mạng Công nghiệp lần thứ hai và sự phát triển của xe hơi.
Buồn thay, Charles Goodyear qua đời năm 1860 vẫn trong cảnh nghèo khó, nợ nần chồng chất do chi phí cho các thí nghiệm và tranh chấp pháp lý về bằng sáng chế. Công ty vỏ xe hàng đầu thế giới ngày nay- Goodyear Tire & Rubber Company được đặt theo tên ông (thành lập năm 1898, sau khi ông qua đời).
Dầu vật liệu bằng cao su không ngừng tiến hóa để hợp thời đại, nhưng tới bây giờ, cao su lưu hóa vẫn được sử dụng rộng rãi và vỏ ngoài của mọi phương tiện hiện đại vẫn còn hơi thở của khu rừng Amazon xưa.
