- Chương trình “Chiêu hồi”
Chương trình “Chiêu hồi” có tên đầy đủ là “Phong trào chiêu tập kháng chiến lầm đường” và dưới góc nhìn của quân đội Hoa-Kỳ là “Mở rộng vòng tay” với biểu tượng (logo) con chim trắng bay trên ngọn lửa.
Cuối năm 1962, chính sách “Chiêu hồi” của chính quyền Việt-Nam Cộng Hòa được xây dựng và tiến hành trên nền tảng chính sách “Đại đoàn kết dân tộc” nhằm kêu gọi cán binh Việt cộng gồm thành phần của Mặt trận giải phóng miền Nam và bộ đội miền Bắc lầm đường, lạc lối, buông súng ra hồi chánh, quay về với hàng ngũ quốc gia. Người hồi chánh được đưa vào các trại để học tập chính trị trong thời gian ngắn hạn từ 4 đến 6 tuần. Sau đó, họ có thể hợp tác với chính quyền quốc gia hoặc trở về với gia đình hay làm ăn, sinh sống bình thường trong chính thể tự do của miền Nam Việt-Nam.
Loa phóng thanh chương trình chiêu hồi gắn trên máy bay trực thăng
Chương trình “Chiêu hồi” được giới thiệu trên đài phát thanh, rải truyền đơn bằng phi cơ hoặc nhồi truyền đơn trong đạn pháo để bắn vào vị trí trú ẩn của Việt cộng cũng như thành lập các đội võ trang tuyên truyền. Ngoài ra, những cái radio nhỏ được thả bằng dù xuống mật khu Việt cộng hòng giúp cho người nghe hiểu rõ hơn chính sách của chính phủ miền Nam khuyến khích, kêu gọi họ lựa chọn con đường hồi chánh.
Chương trình “Chiêu hồi” bị gián đoạn vì cuộc tấn công của Việt cộng vào mùa Tết Mậu Thân năm 1968 nhưng đến năm sau thì số lượng người hồi chánh được gia tăng trở lại. Theo tài liệu của bộ Chiêu hồi thì trong thời gian từ năm 1963 đến 1973 chương trình này đã thâu nhận gần 200 ngàn người từ phía bên kia ra hồi chánh, trở về với chính nghĩa quốc gia.
Biểu tượng “Chiêu Hồi” (logo)
- Bài ca “Chiêu hồi”
Trong lần tản cư ra chiến khu Việt-Bắc, nhạc sĩ Hoàng Giác (1924 – 2017) đã tham gia vào “đội tuyên truyền xung phong”. Đến ngày nghỉ phép, ông vui mừng vì được đoàn tụ với gia đình và gặp lại bạn bè cũ. Như đứa con được trở về gian nhà xưa, được ngụp lặn trong dòng sông quê nhà, như cánh chim được bay về tổ cũ, nỗi hân hoan của ông được trải lên khung nhạc đầm ấm của ngày về sum họp:
“Tung cánh chim tìm về tổ ấm
Nơi sống bao ngày giờ đằm thắm
Nhớ phút chia ly
Ngại ngùng bước chân đi
Luyến tiếc bao ngày xanh”
Hình con tem của chương trình chiêu hồi
Năm 1963, chính quyền Việt-Nam Cộng Hòa chọn “Ngày về” để làm nhạc hiệu cho chương trình “Tiếng chim gọi đàn”, một chương trình “Chiêu hồi” kêu gọi cán binh Việt cộng và bộ đội miền Bắc ra hồi chánh ở miền Nam tự do. Nhạc phẩm “Ngày về” trước tiên là niềm hạnh phúc nhưng sau đó mang lại nhiều hệ lụy cho tác giả giống như người ta thường nói “họa phước trùng lai” hay “chưa vui sum họp đã sầu chia phôi”.
Để hưởng ứng phong trào “Chiêu hồi”, các nhạc sĩ sống ở miền Nam tự do nhưng đa số trong họ là người dân di cư từ Bắc vào Nam sau ngày hiệp định Genève được ký kết vào năm 1954. Những sáng tác âm nhạc có giá trị nhân bản được ra đời để góp vào phong trào và tồn tại trong lòng người dân miền Nam Việt-Nam cho đến ngày nay.
Nhạc phẩm “Về đây anh” của Nguyễn Hiền và Nhật Bằng là sự lựa chọn đầu tiên của chính phủ và quân đội Việt-Nam Cộng Hòa bởi lời ca thắm thiết, chan chứa tình đồng loại ..
“Người ơi, nước Nam của người Việt-Nam
Vì đâu oán tranh để lòng nát tan
Ðây Bến-Hải là nơi ngăn cách đôi tình
Ðứng lên tìm chốn yên vui thanh bình”
Truyền đơn chiêu hồi
Người đi xa vẫn nhớ thương về chốn cũ nhưng quê nhà đang đắm chìm trong tù ngục u mê nên chiến chinh điêu tàn khắp nẻo. Hỡi người lạc bước, xin hãy quay về đây để sống một cuộc đời ấm êm và thêm nhiều ý nghĩa …
“Người ơi, ước mong ngày tàn chinh chiến
Ðể toàn dân sống trong cuộc đời ấm êm
Ta nhắn gửi về nơi quê cũ xa vời
Hỡi ai lạc bước mau quay về đây”
Với “Chuyến đò vĩ tuyến” nhạc sĩ Lam Phương cũng sớt chia nỗi ngậm ngùi với hơn một triệu đồng bào phải lìa bỏ nơi chôn nhau, cắt rún. Ngày ra đi gạt nước mắt phân ly tiễn đưa nhau nhưng mấy ai hẹn được ngày về …
“Sương khuya rơi thấm ướt đôi mi
Tim em lạnh lẽo như chiều đông ngoài biên thùy
Ai gieo chi khúc hát lâm ly
Như khơi niềm nhớ cuộc từ ly lòng não nùng”
Hình bìa tờ nhạc “Về đây anh” của Nguyễn Hiền và Nhật Bằng, 1955
Nhạc sĩ Y Vân cũng thổn thức trên dòng nhạc của nhạc sĩ Đỗ Kim Bảng và mong mỏi hận thù chóng phôi phai để vòng tay được giữ trọn mối ân tình. Dù khoảng cách địa lý xa xôi nhưng kẻ ở, người đi vẫn hoài mong một ngày mai không xa lắm sẽ được đoàn tụ nơi bến sông của ngày đưa tiễn ..
“Em mơ một bàn tay
Làm dịu đôi má gầy
Ðể hận thù thành bóng mây
Ðể đời lại ấm vui
Trọn tình trong đôi tay
Anh ơi, em chờ trên bến ngày xưa”
Hợp soạn “Bóng đêm” giữa hai nhạc sĩ Lê Dinh và Anh Bằng, người Nam kẻ Bắc, cũng nói lên niềm mơ ước một cuộc sống bình thường sau bao năm lầm lạc, nổi trôi. Bóng đêm sẽ tan và bình minh sẽ về lại trên một miền đất tự do, no ấm …
“Lá chết mấy mùa
Tình em vẫn đợi chờ
Chờ anh trên bến yên vui đầm ấm
Nhiều đêm mơ bóng người em thương
Quay gót về quê hương
Vui sống trong mộng tình thương”
Hình bìa tờ nhạc “Trả tôi về” của Mặc Thế Nhân, 1969
Còn rất nhiều những tác phẩm âm nhạc của các nhạc sĩ Phạm Duy (Người về, Tình tự tin, Chiều tà), Xuân Tiên (Về dưới mái nhà), Nguyễn Văn Đông (Anh, Anh trước tôi sau), Trần Thiện Thanh (Nỗi buồn Thanh Trúc, Từ đó em buồn), Đỗ Thu (Gửi về anh), Anh Bằng và Lê Dinh (Giấc ngủ cô đơn), Mặc Thế Nhân (Trả tôi về) v.v. đã góp phần thúc đẩy chiến dịch “Chiêu hồi” sớm được nở hoa, kết trái.
Ngược về những ngày tháng cũ, chương trình “Chiêu hồi” của chính phủ Việt-Nam Cộng Hòa đã bắc được một nhịp cầu thân ái giữa những người tha thiết với tiền đồ tổ quốc và những người lầm lạc trong hàng ngũ phía bên kia. Dù đã hơn nửa thế kỷ trôi qua nhưng chương trình “Chiêu hồi” vẫn lưu giữ được những ảnh đẹp đẽ đối với người bên kia vĩ tuyến, đem yêu thương gieo rắc lên muôn vạn oán hờn, giúp cho họ sớm thức tỉnh và quay về với xóm làng, với chính nghĩa quốc gia.
TV
