Sáng thứ Bảy Paris nắng vàng tươi, đi qua những con đường trong thành phố, hàng quán còn kín cửa chưa thức giấc, chỉ có mấy quán cà phê góc đường soi đèn đón khách. Paris bắt đầu quen thuộc hơn, và trí nhớ bắt đầu thức giấc.
Con đường nào ta đi
Không biết có cái chi mà người ta đứng xếp hàng ở Pantheon sáng nay? Không lẽ thân xác một con người vĩ đại nào đó được rinh về đây? Dế Mèn nhớ ngày nọ khi xác bà Marie Curie được đem về đây đặt cạnh ông chồng, đã hỏi Marie Laurence, thế rồi người ta có sửa cái bảng trước cửa đề “grand homme” hay không? Hay quý bà cũng được gom vào một chữ “l’homme” kia? Và Marie Laurence trả lời rằng, mình đang ở bên Tây, em cưng, đừng đòi hỏi nhiều như thế chứ… Ôi chao đằng sau những cử chỉ có vẻ nâng niu kia là cả một nỗi ngạo nghễ! Bây giờ ý nghĩ kia lại loáng thoáng trở về khiến Dế Mèn khó chịu. Phe ta yêu chuộng sự thẳng thắn chứ không chấp nhận những cử chỉ đầy hình thức bề ngoài, những hành động “cho có” nhưng không thật, cái “giả” mà cả người nhận lẫn người cho đều hoan hỷ chấp nhận. Con dế mèn lội ngược dòng, yêu chuộng cái “chân”, không có thì thôi chứ không mấy ham thích bề ngoài nên nếu phải sống như thế thì chắc khổ sở lắm! Lúc nào cũng phải khoác áo, đội mũ đeo râu vẽ mặt thì chẳng mấy lúc hồn nhập vai tuồng, và ta trở thành một hình nộm thì còn chi là đời?
Trường Y khoa Paris ở một góc đường, năm xưa Marie Laurence học ở đây và bà ấy đưa Dế Mèn về thăm trường cũ. Phe ta hỏi lẩn thẩn rằng có nhớ trường xưa không, người tóc vàng sợi nhỏ ngẩn người một lúc rồi phì cười, tui ở ngay đây muốn dòm lúc nào chả được mà thương nhớ cái nỗi gì? Thì ra chỉ có sự xa cách mới khiến ta thương nhớ khắc khoải? Ta chỉ trân quý những gì không có trong tay? Người yêu dấu mà ở gần xịt một bên thì cũng chẳng quý hóa chi? Có thể nào đốm lửa kia đỏ hoài, ấm áp hoài?
Dế Mèn chụp mấy tấm ảnh về chưng ở đây, một buổi sáng thứ Bảy trời sang mùa. Paris, không có gì lạ, con dế mèn lang thang bắt gặp một mảnh đời đã cũ của mình. Dế Mèn không tiễn ai nhưng bắt gặp nỗi tiếc nhớ xao xuyến trong lòng…
Dế Mèn vui chân, vui mắt nên mua bán sắm sửa. Mấy năm gần đây, phe ta mua quần áo vì nhu cầu cần thiết, chứ không mấy ham chuộng “shopping”. Dáng người thay đổi một phần, thời trang cũng có phần khác biệt; vào văn phòng hay ra ngoài làm việc mà luộm thuộm, nhếch nhác quá coi cũng không đặng nên đành mua quần sắm áo, giày dép, và mùa nào thức ấy, xuân hạ thu đông. Ôi chao cái bề ngoài, không có cũng không xong, thôi thì còn chung sống với xã hội chung quanh ngày nào thì ta theo thời ngày ấy chứ cứ bơi ngược dòng từ cái quần tấm áo, lập dị khác người quá bà con lại biểu là gặp… thiên tai điên loạn thì hỏng hết!
Place Eboue
Zara bày bán những bộ áo mùa thu và cả những tấm áo lạnh mùa đông. Dế Mèn chọn một cái áo ấm ngắn, cắt theo kiểu bây giờ, kiểu cắt trở lại 40 năm về trước, lưng ngắn và xòe rộng. Kiểu áo mà mấy tay vẽ kiểu Hoa Kỳ gọi là “swing jacket”. Áo bằng len khá dày nhưng không nặng tay. Màu áo nhã nhặn, nền màu xám nhạt, sọc hồng đỏ và đen ngang dọc nên dễ mặc với nhiều màu áo khác nhau. Phe ta chọn thêm được một cái khoác đen trắng, áo có thể mặc suốt mùa thu 3 tháng. Thế là áo thu đã chọn xong, chỉ chờ thu thay áo và cây thay lá. Lá ở đây bắt đầu vàng, nhưng chưa úa. Dế Mèn nhớ những ngọn cây phong lá đỏ rực rỡ, cả một rừng cây ứa máu trước khi tàn lụi của mùa thu Bắc Mỹ. Năm nay đi xa, lỡ mùa lá đỏ thì đành đứng nơi này mà gọi câu thương nhớ… Rừng phong thu đã nhuộm màu quan san…
Chủ Nhật trời xanh, Dế Mèn đang đọc tài liệu thì nghe tiếng kèn trống vọng đến, có một cuộc diễn hành dưới đường. Phe ta ba chân bốn cẳng xuống thang lầu để dòm. Người ta đang phản đối Hoa Lục đàn áp tôn giáo, bách hại những người theo Pháp Luân Công. Hai bên đường dân thành phố đứng ngó, có người của đoàn biểu tình dúi vào tay Dế Mèn mấy tấm truyền đơn. Ðây là lần thứ nhì, Dế Mèn gặp buổi biểu tình của nhóm Pháp Luân Công, lần trước ở Vancouver vào tháng Bảy vừa qua, lần này ở đây. Hai thành phố, hai lục địa nên cách phản đối của họ cũng khác nhau xa như thế? Ở Vancouver thì thầm lặng thê lương, chỉ có chục người nhưng gây ấn tượng tù đày bắt bớ thảm sát mạnh mẽ. Sang Paris thì ồn ào hơn, họ có cả ban nhạc đập trống thổi kèn theo điệu quân hành, cả mấy nhóm đồng phục, nhóm phụ nữ áo hồng múa quạt để thu hút người qua đường, nhóm áo vàng đập trống khua chiêng gây tiếng động rủ rê, nhóm áo xanh quần trắng thổi kèn, và những tấm biểu ngữ giăng trên đường, có cả cảnh sát công lộ chạy theo mở đường …
Phe ta vui chân đi lang thang trên đường, sáng Chủ Nhật người ta họp chợ trên phố, khá nhiều mặt hàng từ hàng thịt, hàng cá đến trái cây, bánh và cả quần áo, vật gia dụng hầm bà lằng. Ðiều lạ ở đây là thức ăn chín như paté, xúc xích, fromage được để sát bên cạnh những miếng thịt sống, không biết những miếng thịt còn đỏ máu kia đã tạp nhiễm với những khúc xúc xích nhiều hay ít, và người ta ăn thịt chín lẫn với máu tươi như thế kia thì có đau ốm chi không? Người Paris đi chợ sớm, mỗi người lôi một cái giỏ có gắn bánh xe.
Cửa hàng thịt gà có bán những chiếc chân gà và cả những con gà lôi nhỏ híu đã bị vặn cổ chết toi tự lúc nào. Họ bỏ chung trong một cái rổ nhựa thiệt bự. Ngó mấy con gà ngoẹo cổ trợn tròng chất đống, Dế Mèn bỗng dưng ơn ớn, ghê quá. Không biết người nào trong mấy người đang la lối rao hàng kia đã vặn cổ mấy con vật này? Họ bán riêng cả những khúc chân gà, không biết để làm gì, chắc “phụng trảo” như quán ăn Tàu?
Luxembourg
Dế Mèn định mua một khúc bánh mì và một ít paté mà cứ ngó mấy miếng thịt sống đỏ máu bên cạnh là lắc đầu ngán ngẩm. Cuối cùng, phe ta mua một kí lô cam đem về quán trọ, cam dày vỏ và không ngọt, có mấy trái mà ăn cả tuần không hết!
Chiều Chủ Nhật, Marie Laurence ghé qua quán trọ rủ Dế Mèn đi uống cà phê. Phe ta mò ra đường Rivoli. Vườn Tuileries đầy những chiếc lều vải trắng, người ta có hội họp triển lãm chi đó. Nắng chan hòa trên đường. Quán cà phê ngó ra đường phố, thấy cả một phần của công trường Concord bận rộn. Xe chạy quanh cái bùng binh này như mắc cửi.
Concord với tháp Obelisk quà tặng của Ai Cập từ thế kỷ thứ XIX. Dế Mèn nghe nói cái cột khổng lồ bằng đá granite kia có số tuổi trên ba ngàn năm, và đã hiện diện tại Temple of Ramses, Luxor ngày nay. Cũng nơi này, dân Tây xử tử vua Louis XVI, bà hoàng Marie Antoinette của họ, và sau đó là những người cầm đầu cuộc cách mạng như ông Danton và Robespierre. Làm vua và làm giặc coi bộ không mấy an toàn?
Uống cà phê chán rồi phe ta đi bộ quanh thành phố. Paris là một thành phố đi bộ, chừng bốn tiếng là ta có thể nhìn ngắm hầu hết các di tích chính.
Magdalena hay nhà thờ Magdeleine xây theo kiểu Hy Lạp, cũng những cột Corynthian, 52 cái cả thảy. Trông từ xa, giống giống như một ngôi đền tại Hy Lạp. Magdeleine lớn quá, nhộn nhịp quá nên Dế Mèn đến đó chỉ tò mò nhìn ngắm chứ không mở lòng nói chuyện với khung cảnh quạnh quẽ chung quanh.
Phe ta lang thang ra Opera rồi dừng chân ở quán bên đường. Opera là toà hý viện đầu tiên của thế giới, những nhà hát ở các thành phố khác đều ít nhiều mang dáng vẻ của tòa nhà này.
Quán bên đường nằm trên đại lộ Capucines. Marie Laurence nhấm nháp một ly Sancerre trắng, Dế Mèn không hiểu sao người tóc vàng sợi nhỏ thủy chung với loại rượu này, lần nào cũng một ly rượu vang nhỏ. Tò mò nhưng chưa bao giờ Dế Mèn hỏi bạn. Dế Mèn gọi một ly cà phê, ngồi ngắm cà phê nhỏ giọt trong cái tách trắng; uống cà phê mà cứ sợ đêm về trằn trọc chờ sáng như ta bây giờ ngồi chờ thời gian chảy những hạt lệ đen đậm đặc sánh. Gió xao xác trên những tàn cây trên đường.
Chopin
Phe ta ngồi nhìn ông đi qua bà đi lại. Nói những mẩu chuyện bâng quơ, chuyện công việc làm, chuyện đời sống hàng ngày, chuyện du lịch. Marie Laurence cho Dế Mèn xem hình đứa cháu ngoại mới keng và bảo rằng đấy là nguồn vui mỗi ngày. Dế Mèn nhớ đến lần ghé Champagne nên hỏi thăm về vườn nho ép rượu năm xưa. Gia đình bên ngoại của bà ấy có một công ty sản xuất Champagne nhỏ nhỏ, chỉ cất rượu để bán trong nội địa, và người mua phải đặt mua trước cả năm, trước khi rượu được đóng chai đem bán. Dế Mèn đến đó chơi một lần, thử đủ loại champagne, đâu 3-4 ly chi đó thì lăn ra ngủ vì say mê mệt. Giấc ngủ Champagne để lại cơn nhức đầu khủng khiếp, lúc thức giấc, chỉ muốn chặt phứt cái đầu cho xong! Marie Laurence kể chuyện bán lại cổ phần cho thân tộc và nhắc chuyện say rượu nằm thẳng cẳng của Dế Mèn ngày trước rồi cười cười biểu Dế Mèn dễ …nuôi, uống không đòi rượu ngon, ăn thì sao cũng đặng. Bạn ta ơi, vậy mà nuôi không dễ chút nào, dễ thương như thế mà thương có dễ không vậy?! Ý nghĩ lộn xộn kia khiến phe ta phì cười mà không cách chi giải thích cho Marie Laurence hiểu.
Paris chiều cuối tuần, Dế Mèn ngồi quán uống cà phê với bạn bè, ta uống không khí của thành phố lúc chiều rơi, uống hình ảnh của những người qua lại trên hè phố và nhìn lá rụng từ mảng cây già nua trước mặt. Mùa thu Paris, nhưng rượu không rưng rưng ly đỏ tràn trề như câu chuyện của người thơ năm xưa, hôm nay Dế Mèn chỉ có những giọt cà phê đen sánh, và hình như giọt nước nào cũng giống nhau?
Phe ta đi lòng vòng thêm một lúc nữa, Dế Mèn chụp một ít hình ảnh đem về để nhớ kỷ niệm. Từ Opera, Dế Mèn đi quanh, quành về khu Mont Thabor và Rivoli vì Dế Mèn nhớ nhà thờ St Roch. Có lần phe ta đến đó nghe nhạc hòa tấu trong buổi chiều mùa hè và có lần phe ta mò vào nhà thờ, ngó những bức tượng trầm ngâm u uẩn và mấy hàng nến ứa lệ chập chờn, rồi sự phiền muộn cũng tan theo ngày nắng tàn như nến khô lệ rồi tắt. St Roch với Dế Mèn có khá nhiều điều để thủ thỉ vì ở gần quán trọ nên dễ vui chân.
Ðường phố Paris có những chiếc xe đạp cho mướn, và du khách đi lạng quạng giữa những dòng xe cộ dập dìu. Gì chứ té xe đạp trẹo cẳng ở đây thì Dế Mèn không ham, phe ta kinh nghiệm xương máu với cái cổ chân không tử tế một lần nên nhất định là không thử thời vận lần nữa, và bất cứ ở đâu.
Người ta không đi xe đạp nhiều như bên Amsterdam nên Dế Mèn không có cảm giác thong thả an toàn. Những chiếc xe hơi len lỏi trong dòng người bận rộn, bây giờ thêm những chiếc xe đạp nữa, làm sao người ta tránh không đụng đầu nhau nháng lửa?
Phe ta ăn tối xong thì ngày vừa tàn. Thả Dế Mèn về quán trọ, Marie Laurence chào từ giã, không biết khi nào gặp lại người bạn tài hoa bặt thiệp kia? Ðàn bà con gái mà tài hoa xinh đẹp quá thì tinh hoa phát tiết hết ra ngoài, cuộc sống sóng gió không bình an? Ý tưởng này đeo đẳng Dế Mèn hoài, đêm quán trọ mênh mông, Chiều Chủ Nhật buồn, nằm trong căn gác đìu hiu của bài hát ngày trước ra làm sao thì Dế Mèn không biết nhưng đêm Paris đèn vàng èo uột, và Dế Mèn vừa chia tay với người bạn khá thân thiết nên lòng nặng một nỗi bi hoan, vui buồn lẫn lộn. Gặp nhau giây lát, chuyện 10 năm gom lại trong một buổi chiều phôi pha, giữ được bấy nhiêu cũng là quý lắm rồi phải không bạn?
(còn tiếp)
