Nhà văn trào phúng Thổ Nhĩ Kỳ viết chuyện vui về chủ đề lên giá hàng ở quê ông, đại ý là: Bạn bè, hàng xóm của ông truyền tai nhau rằng chính phủ sẽ cho tăng giá hàng tiêu dùng, mọi người đồng loạt âm thầm đi thu mua tất cả các loại đường, đậu, gạo, mắm, muối, củi, than, dầu, trà, rượu, xà bông … đem về nhà tích trữ đề phòng lên giá. Ông nhà văn nghèo không có tiền mua hàng tích trữ, bèn leo lên xe bus ngồi từ chuyến đầu tiên trong ngày cho tới tận chuyến cuối cùng. Nhân viên xe bus nhắc ông: “Bác ơi, chuyến này là chuyến cuối rồi. Chúng cháu đưa xe về bến đây. Sao từ sáng tới giờ thấy bác cứ ngồi trên xe hoài không xuống?” Ông trả lời: “Anh không biết tin gì hay sao? Tất cả mọi thứ đều lên giá đến nơi rồi. Tôi phải tận dụng đi xe bus kẻo vài hôm nữa vé xe lên giá.”
Chuyện kết thúc hóm hỉnh nửa thiệt nửa hư. Cuối cùng độc giả không biết giá có lên thật hay không, vì đó là tin truyền miệng giữa người dân Thổ Nhĩ Kỳ với nhau. Tuy nhiên, chuyện lên giá ở tiểu bang Cali mấy ngày nay là có thiệt, có phát tin nghiêm chỉnh trên đài truyền hình, được các businesses xác nhận bằng “giấy trắng mực đen” và chính tôi cũng đã “tận mục sở thị” thì không còn nghi ngờ gì nữa. Tết nhứt sắp tới nơi rồi nên tôi không thể không nói tới chuyện giá cả để bà con ta còn “liệu cơm gắp mắm.”
“Huyền thoại” thứ nhứt là đường Palmyra Avenue (thành phố Orange, Quận Cam.) Hàng năm, không khí Halloween tràn ngập đường Palmyra. Nó trở nên phổ biến đến nỗi vào đêm Halloween chính quyền thành phố Orange chặn hai đầu đường để cư dân ăn mặc hóa trang đi diễn hành, vui chơi dưới lòng đường, và tha hồ ngắm nghía, tận hưởng quang cảnh trang trí Halloween kinh dị trước từng ngôi nhà. Tối hôm Thứ Ba, ngày 31 Tháng Mười, 2023, chúng tôi lái xe tới Palmyra Ave, từ đầu đường tới cuối đường thì không thấy chặn đường gì hết, lác đác từng nhóm nhỏ 3 – 5 đứa bé cùng cha mẹ đi xin kẹo cuốc bộ thành hàng dọc trên lề đường. Trong một quán cà phê ngay bùng binh thành phố Orange có vài em thiếu nhi ăn mặc hóa trang giả làm thỏ. Chúng tôi lái xe đi qua vài con đường nhỏ trong khu dân cư, thấy một số căn nhà trang trí Halloween trước sân nhà với vài con ma, bộ xương bằng plastic, dây đèn màu tím, màu xanh lá. Nhà đóng cửa im lìm. Có lẽ năm nay thời tiết lạnh sớm và giá cả đồ trang trí, hóa trang ma quỷ tăng giá nên cư dân không chơi Halloween nhộn nhịp ngoài đường như các năm trước.
Thay đổi thứ hai là con gà nướng Costco “huyền thoại” bự chà bá sau hơn hai thập niên giữ giá $4.99/con. Tuần rồi, tôi vô Costco mua con gà, vẫn là $4.99/con nhưng tôi nhận thấy con gà nhỏ lại còn 8 phần so với trước. Tôi không so sánh với gà nướng ở tiệm Walmart, giá $5/con đã trở nên nhỏ rí.
Thứ ba là cà phê nguyên hột Starbucks “huyền thoại” bịch trắng bạc có mùi thơm đặc biệt và giá rẻ đã đi vào dĩ vãng, không thấy các tiệm bán, chỉ còn một số “nhà đầu cơ” đăng lên mạng internet bán với giá gấp đôi, gấp ba giá đã từng bán nhiều năm trong tiệm Costco. Còn các nhãn hiệu cà phê khác không thơm ngon bằng Starbucks bịch trắng bạc cũng đồng loạt tăng giá. Đành bớt mồm bớt miệng lại chớ biết sao đây.
Thứ tư là “huyền thoại” thức ăn nhanh kiểu Mỹ (fast food) vừa rẻ vừa ngon, vốn dĩ xưa nay vẫn coi là món ăn dành cho người lao động thu nhập thấp. Cả thế giới đã từng ồ lên ngạc nhiên khi thấy cựu Tổng thống Obama, “ông lớn Microsoft” Bill Gates, cựu Tổng thống tỷ phú Trump … đều mua và ăn fast food ngon lành. Cá biệt fast food Mc Donald’s là món khoái khẩu của ông Trump, mỗi lần ông ăn đến hai suất/phần ăn, tức gấp đôi người bình thường.
Tuy nhiên, từ năm ngoái fast food Mỹ đã tăng giá, khiến cho người thu nhập thấp muốn ăn món này để tiết kiệm tiền phải suy nghĩ lại trước khi mua. Sang năm 2024, fast food không còn là thức ăn rẻ nữa, mà có khi nó lại trở thành món ăn dành cho người giàu có nhiều tiền cũng nên. Tiểu bang Cali đã ban hành luật bắt đầu từ ngày 1 Tháng Tư, 2024, các cửa hàng bán fast food ở Cali sẽ phải trả lương tối thiểu cho nhân viên $20/giờ, là mức lương tối thiểu cao nhứt ở Mỹ. Đồng nghĩa với việc nhân viên “kỹ thuật cao” như đầu bếp chánh, đầu bếp phụ, pha chế đồ uống sẽ hưởng mức lương cao hơn con số $20/giờ. Tất nhiên, các doanh gia fast food sẽ không bao giờ chịu lỗ vốn. Cái sự đội chi phí tiền lương đó họ đổ lên khách hàng, bằng cách tăng giá bán ra thành phẩm. Cách đây khoảng 6 tháng trước, tôi và bạn tôi vô tiệm KFC ở thành phố Garden Grove mua một hộp gà chiên (loại hộp giấy cao tròn của tiệm) và hai ly nước ngọt, tổng số tiền phải trả tôi nhớ khoảng $45, tính ra mắc hơn vô tiệm Việt ăn hai tô gì đó và uống trà đá. Vậy là năm 2024 chúng tôi sẽ không ăn fast food nữa cho đỡ tốn quá nhiều tiền.
Chuyện khác là có cô nọ ở Little Sài Gòn (thành phố Westminster, Quận Cam) lên mạng đăng quảng cáo một thương hiệu nước mắm mà nói rằng hãng nước mắm này ở Mỹ, mua cá cơm ở Mỹ chở về Phú Quốc, Việt Nam, ướp muối rồi chở cá đã ướp muối ngược qua Mỹ ủ lấy nước mắm nhĩ, nay bán chai 520 ml giá $7/chai. “Người Việt ủng hộ người Việt.” Khách hàng mua thì cho địa chỉ, người bán ship nước mắm tận nơi, mua nguyên thùng 12 chai có giảm giá còn $75. Người đọc quảng cáo ai cũng cười rần rần. Người thì nói “Chắc là muối Việt Nam ngon hơn muối Mỹ?” Người thì nói: “Chi phí vận chuyển cá về Việt Nam, ướp muối rồi chở qua Mỹ sao bán bằng giá 3 con cua của Hồng Kông ngoài chợ?” “Nước mắm nhĩ Phú Quốc sao bằng giá nước muối pha màu?” Có người nói “Tại sao cùng tên nhưng khác mẫu nhãn hiệu trên website của hãng nọ?” Tôi vô website coi thấy thương hiệu nước mắm đó ở Phú Quốc sản xuất, và mẫu mã, nhãn hiệu in không giống với mẫu có ở Little Sài Gòn đang rao bán. Bèn vô Amazon tìm thử, thấy loại nước mắm giống y loại trên website nước mắm Phú Quốc và bán $13/chai 250 ml, $20/chai 500 ml.
Tôi biết rằng nước mắm cốt (nhĩ) giá mắc như giá vàng, làm gì có nước mắm nhĩ mà giá rẻ như bèo vậy. Được nước muối ngâm xác mắm lần thứ 20 để ăn cũng là hạnh phúc lắm rồi, còn hơn tôi vẫn phải mua “nước muối có màu pha hóa chất” hiệu 3 con cua Hồng Kông giá $7/chai 750 ml. Điều kiện thời tiết và khí hậu nóng ẩm để lên men tự nhiên được nước mắm thì chỉ miền Nam, miền Trung Việt Nam mới cho ra nước mắm ngon. Ngay cả miền Bắc Việt Nam tôi chưa bao giờ nghe nói có sản xuất nước mắm. Tôi đã có “kinh nghiệm đau thương” đến vài lần về các loại nước mắm quảng cáo là người Việt làm ở các nước khác (ngoài nước Việt Nam) nên tôi cứ mua nước mắm giá $7/2 chai hiệu Con Két (nhãn hiệu Phan Thiết, Việt Nam) đang bán trong tiệm Costco cho lành. Nó có là “nước muối có màu” thì tôi cũng đỡ mang bịnh tức.
Cuối cùng, chỉ một chuyện tôi cảm thấy được an ủi là giá xăng giảm được 50 cents/gal, tức là $5/gal. Hy vọng sắp tới giá xăng giảm chớ đừng tăng thêm nữa. Dân cư phải è cổ để dành tiền đổ xăng thì lấy đâu có dư tiền đi ăn hàng quán, tiền đâu mua đồ vật linh tinh. Thắt lưng buộc bụng quá cuối cùng tất cả đều “thảm bại” như nhau.
TPT
