Trong nước, thỉnh thoảng tôi cũng đi chợ. Du lịch đến Đà Lạt, Cần Thơ, Sài Gòn, Hà Nội… cũng ưa lội chợ đồ cũ, đồ cổ. Nhưng hai lần sang Đức, năm 2019 và 2022, tôi đều đi chợ trời bởi nó lạ, hay và vô cùng thích thú…
Chợ trời Mauerpark nườm nượp người mua sắm
Chợ Việt trong nhà
Thủ đô Berlin có hai cái chợ của người Việt nổi tiếng là Trung tâm Thương mại Thái Bình Dương (chợ TBD) và Trung tâm Thương mại Ðồng Xuân (chợ ÐX).
Khoảng đầu năm 2000, chợ TBD (quận Marzahn-Hellersdorf) đúng là “một mình một chợ” với nhiều mặt hàng, có cả nhà hàng với món phở khá nổi tiếng. Ðiểm hạn chế nhất của chợ TBD là giao thông không thuận lợi. Từ ngoài đường, xuống tàu điện M5, vào chợ nếu đi bộ thì khá xa. Năm 2002, khi có chợ ÐX (quận Lichtenberg) thì hoạt động kinh doanh buôn bán của chợ TBD ngày càng sụt giảm dần, và một số chợ nhỏ khác của người Việt lần lượt lâm vào cảnh chợ chiều.
Một góc gian hàng trong chợ Đồng Xuân
Sáng Chủ Nhật, 28/8/2022, tôi ghé lại thì cả chợ TBD chỉ còn chừng chục gian hàng của người Việt, một ít gian hàng rau quả… của người Thổ Nhĩ Kỳ chủ yếu bán cho cư dân gần đó. Ngày Chủ Nhật mà chợ đìu hiu!
Chợ ÐX rộng thoáng, xây cất khá hơn. Cạnh cổng chợ lại có trạm tàu điện ngược xuôi, thuận lợi. Hàng hóa, dịch vụ ở chợ không thiếu thứ gì, từ lương thực, thực phẩm, vải vóc, áo quần đến các dịch vụ chuyển hàng, tư vấn, dịch thuật, nhà hàng ăn uống, cắt tóc v.v. Chợ ÐX có hàng trăm gian hàng do người Việt làm chủ, bên cạnh các gian hàng của người Ấn Ðộ, Ba Lan, Thổ Nhĩ Kỳ…
Khi qua Ðức, tôi mang sang từ lon nén, bột nghệ, mực khô đến cá chuồn chiên, cá ngừ chiên… Tới nơi mới ngã ngửa khi thấy chợ Ðồng Xuân chẳng thiếu thứ gì. Có cả rau dền, rau muống, rau lang… tươi xanh; cá nục, cá cơm đến hương đèn, đồ cúng… Tất nhiên giá cả cao gấp nhiều lần so với tiền bên nhà.
Phân vân không biết phải chọn cây đàn nào!
Chợ Đức ngoài trời
Ở Berlin, chợ ngoài trời còn có các tên gọi khác là chợ trời, chợ đồ cũ, chợ đồ cổ v.v. Chợ trời ở đây có chợ họp vào ngày thứ Bảy, từ sáng đến trưa, có chợ họp từ 6 giờ sáng Chủ Nhật đến 15 giờ hoặc 18 giờ. Chợ Chủ Nhật này họp, Chủ Nhật tuần sau nghỉ, đổi chỗ cho nhau, như hai chợ trời to, rộng ở quận Spandau với quận Marzahn-Hellersdorf.
Chợ có gian hàng mái che; có gian hàng người bán đứng hoặc ngồi cầm dù che nắng, trải hàng dưới đất. Chợ bán đủ thứ, thượng vàng hạ cám, theo đúng nghĩa chợ trời.
Chợ trời Havelpark vào buổi sáng
Còn người bán thì đủ lứa tuổi, từ người lớn tuổi, già cả đến các cô gái xinh, chàng trai đẹp và có cả trẻ em bán đồ chơi đã dùng rồi của mình. Về giá cả, thấp nhất là 50 cent đến vài chục, vài trăm Euro/món đồ. Có vài gian hàng, có thùng giấy đựng áo, quần, dây nịt, mũ, giá 0 đồng! Ai cần thì lấy.
Trên đường Kollwitzplatz có chợ Kollwitzmarkt một tuần họp hai ngày thứ Năm (từ 12 giờ đến 19 giờ) và thứ Bảy (từ 09 giờ đến 16 giờ). Ở đây bán sản phẩm rau, củ, quả, hoa, rượu, bánh… tự làm. Chỗ này cũng đông vui dù thời gian hoạt động trong ngày ngắn hơn.
Chợ Thái Bình Dương vắng khách
Khách hàng thân thiết
Năm 2019, khi đến thăm nhà chị Ng. ở thành phố Potsdam, nghe chị kể về chợ trời Biesdorf Center, quận Marzahn-Hellersdorf, đông vào ngày Chủ Nhật. Chị Ng. thường đến đây để kiếm mua dụng cụ làm vườn. “Niềm vui của người cao tuổi như mình là mỗi sáng Chủ Nhật đến chợ trời. Gần thì đi tàu điện, xa thì lái xe. Không cần mua chỉ nhìn thôi cũng vui mắt lắm rồi”, chị Ng. nói.
Tôi đã đến chợ trời này ít nhất 3 lần trong một tháng. Chợ trời Biesdorf Center có quy định không được bán đồ mới. Trẻ em dưới 13 tuổi bán đồ chơi cũ của mình thì được miễn phí địa điểm 1m chiều dài. Lệ phí địa điểm cho bán hàng cũ thì mét đầu tiên là 10 euro, mét tiếp theo 5 euro…
Tác giả tại chợ trời Biesdorf Center, tháng 8/2022
Chợ trời Boxhagener Platz, bao quanh một công viên, tôi đến cũng 5, 6 lần vì có đường tàu điện M13, gần nhà. Chợ trời Mauerpark trên đường Bernauer Strasse, quận Mitte cũng cạnh một công viên, sát trạm dừng tàu điện M10. Chợ này bán đủ thứ đồ mới, cũ, đồ tự làm, rất đông khách.
Năm 2022, anh Q.V. quê Ðà Nẵng, giới thiệu chợ trời Havelpark, quận Spandau. Chợ này lớn hơn chợ trời Biesdorf Center, quận Marzahn-Hellersdorf nhưng khá xa trung tâm thành phố. Lệ phí cho gian hàng bán hàng mới, mét đầu tiên là 20 euro, mét tiếp theo 10 euro. Lệ phí cho gian hàng cũ, hàng đã qua sử dụng, có mái che là 40 euro; hàng mới 50 euro. Giống như chợ trời Biesdorf Center, chợ trời Havelpark nếu muốn thuê gian hàng có mái che thì phải nộp lệ phí cho ban quản lý chợ trước 14 giờ ngày thứ Tư…
Một gian hàng chợ đồ cổ vào ngày thứ Bảy
Kinh nghiệm đi chợ
Ði chợ người Việt, trước hết nên chú ý đến date (thời hạn). Thường thì người ta xếp hàng sắp hết date ra phía trước, hàng mới, date còn lâu thì “núp lùm”. Thứ hai là so sánh giá mặt hàng giữa vài chợ với nhau hoặc chợ với cửa hàng và nhớ mang theo túi xách để khỏi tốn tiền mua túi nilon… Ở Berlin còn có chợ Vĩnh Lợi của người Hoa bán cả hàng Việt cũng đông vui, nhộn nhịp và vài cửa hàng bán rau, hải sản của người Việt có niêm yết giá, không trả giá gì ráo.
Còn chợ trời Ðức, có thể khẳng định đây là “thiên đường” mua sắm và trả giá, dù có niêm yết giá cũng phải kỳ kèo “bớt một thêm hai”. Chọn người bán là đàn ông để dễ trả giá hơn. Nếu cả hai vợ chồng cùng đứng bán thì cứ chọn ông chủ mà trả giá, tạm quên bà chủ đi. Ði chợ trời, một là đi thật sớm, hai là lúc người bán rục rịch dọn hàng về. Ði sớm vì có nhiều mặt hàng; đi lúc chợ sắp tàn, thường từ 4 đến 6 giờ chiều, dễ mua bởi giá mềm. Luôn sẵn tiền có mệnh giá thấp, từ 10 euro trở xuống đến 50 cent.
Một “kinh nghiệm xương máu” nữa là đi chợ trời thì đừng vội vã, nôn nóng bởi sẽ lạc lối như chơi. Phải chia vùng, chia dãy mà đi, đi hết dãy này rồi sang dãy khác, chớ có đứng quầy hàng dãy này rồi chạy sang quầy dãy bên kia vì bị hàng hóa bên đó nó… hớp hồn. Nếu không, bạn sẽ lạc lối, tốn nhiều thời gian mà còn nhiều nơi không kịp ghé. Tôi đã từng lạc lối vài lần tại chợ trời Mauerpark!
Có khá nhiều chợ trời tôi đã đến nhưng không kể hết. Nếu còn trở lại Ðức lần nữa, tôi còn đến với các chợ Việt, chợ trời ở Berlin.
LKD
