Lần đầu tiên kể từ giữa thế kỷ 18, Trung Quốc không phải là quốc gia đông dân nhất thế giới. Theo số liệu của Liên Hiệp Quốc, dân số Ấn Độ đạt mức 1.429 tỷ vào tháng 5 năm nay, chính thức vượt qua dân số Trung Quốc là 1.426 tỷ người. Cột mốc quan trọng này xảy ra chỉ ít tháng sau khi Ấn Độ thay thế Vương quốc Anh để trở thành nền kinh tế lớn thứ năm trên thế giới. Đây cũng có thể coi là món quà khích lệ vào đúng lúc trong khi chính phủ Delhi đang chuẩn bị tổ chức hội nghị thượng đỉnh G-20 vào mùa thu tới đây.

Getty Images
Giống như Trung Quốc, Ấn Ðộ lâu nay được xem như là một cường quốc Châu Á có nguồn gốc cổ đại, một nền kinh tế hiện đại hóa nhanh chóng, sở hữu vũ khí hạt nhân và một ngân sách quân sự đồ sộ – là những lý do chính đáng mà Ấn Ðộ muốn khẳng định điều mà họ coi quốc gia họ xứng đáng đứng ở vị trí hàng đầu trong các vấn đề của thế giới.
Tuy nhiên, bên cạnh những hứa hẹn to lớn đó, Ấn Ðộ đang phải đối mặt với những thử thách cũng to lớn không kém, bên trong và bên ngoài quốc gia.
Thử thách bên trong
Theo Trung tâm Giám sát Kinh tế Ấn Ðộ, một tổ chức tư vấn độc lập ở Mumbai, tỷ lệ thất nghiệp của Ấn Ðộ ở mức 7.8% vào tháng 3 năm 2023. Tỷ lệ đó tiếp tục duy trì ở mức trên dưới 8% trong hầu hết bốn năm qua. Và điều đó đặc biệt đáng lo ngại, do tỷ lệ tham gia vào lực lượng lao động của Ấn Ðộ ở mức rất thấp – chỉ khoảng 40% theo số liệu chính thức.
Giáo dục cũng là một thử thách lớn cho chính phủ. Nếu để qua một bên các trường đại học về quản trị và kỹ thuật hàng đầu của quốc gia, sinh viên tốt nghiệp đại học ở Ấn Ðộ thường gặp rất nhiều khó khăn để tìm việc làm. Năm ngoái, tổ chức tư vấn kinh doanh Wheebox cho biết chỉ có 47% nam sinh viên tốt nghiệp mà họ thử trắc nghiệm đã đậu bài thi Kiểm tra Khả năng Tuyển dụng Quốc gia (National Employability Test). Trong khi đó, 53% nữ sinh viên tốt nghiệp đã đậu bài thi này.
Thử thách bên ngoài
Và vị thủ tướng đương nhiệm Narendra Modi, có quan điểm nghiêng về chủ nghĩa dân tộc, sẽ điều hướng những thử thách trước mặt như thế nào – trong khi chính sách của Trung Quốc và Hoa Kỳ lại hoàn toàn khác nhau, nếu không muốn nói là trái ngược nhau – sẽ có những tác động vượt ra ngoài phạm vi của Ấn Ðộ. Chính sách của Ấn Ðộ đi theo hướng nào có thể tác động đến quan hệ giữa Washington và Bắc Kinh, và định hình nền chính trị thế giới thế kỷ 21.
Thử thách địa chính trị của ông Modi hiện nay đòi hỏi một chính sách thật khéo léo: phân định vai trò cho một Ấn Ðộ đang trỗi dậy giữa các đối thủ siêu cường. Tuy nhiên, việc thiết lập một hướng đi để đưa tới tăng trưởng kinh tế bền vững – và thu hẹp khoảng cách khác biệt vẫn còn quá lớn với Trung Quốc và Hoa Kỳ – có thể là công việc còn khó khăn hơn nữa.

Thủ tướng Narendra Modi và những thử thách trước mặt – scroll.in
Thời đại của Ấn Độ
Thủ tướng Modi mới đây vừa tuyên bố: “Thời đại của Ấn Ðộ đã đến.” Trong một ý nghĩa nào đó, ông có lý do chính đáng để cảm thấy lạc quan cho tương lai quốc gia.
Kinh tế đang phát triển mạnh và Ấn Ðộ mang bộ mặt rất khác so với mấy thập niên trước.
Với trình độ học vấn ngày càng tăng, tỷ lệ nghèo đói giảm, lĩnh vực kỹ thuật và dịch vụ phát triển mạnh, và nhiều tỷ Mỹ kim đổ vào việc xây dựng cơ sở hạ tầng đã quá hạn từ lâu, theo phúc trình của Quỹ Tiền tệ Quốc tế, nền kinh tế Ấn Ðộ đang trên đà tăng trưởng với tốc độ hàng đầu thế giới với gần 6% trong năm nay.
Trong một lĩnh vực quan trọng khác đối với tăng trưởng kinh tế là đầu tư của phương Tây, thì sự tổn thất của Trung Quốc có thể xem là thắng lợi của Ấn Ðộ. Với sự xáo trộn do đại dịch gây ra và chính sách hạn chế của Hoa Kỳ đối với ngành thương mại kỹ thuật cao kết hợp lại đã khiến cho một số công ty đâm ra do dự đối với những dự án mới ở Trung Quốc.
Ngay cả những công ty có khả năng tiếp tục ở lại Trung Quốc cũng đang coi Ấn Ðộ như là một cửa ngõ khác cho những cam kết mới. Tổng giám đốc Tim Cook của công ty Apple trong tháng 4 vừa qua đã tới khai trương các cửa hàng bán lẻ đầu tiên của công ty tại Ấn Ðộ. Một thị trường tiêu thụ tiềm năng khổng lồ chính là sức hấp dẫn về lâu về dài trong tương lai, và công ty Apple đã chuyển một số hoạt động sản xuất iPhone sang Ấn Ðộ: một phần tư số điện thoại có thể được sản xuất tại đây trong vòng vài năm tới.
Trên trường thế giới cũng vậy, ông Modi có lý do để cảm thấy lạc quan. Cả Trung Quốc và Mỹ đều muốn làm thân với Ấn Ðộ và chấp nhận bỏ ngoài tai một số vấn đề xích mích, trong khi mối quan hệ của hai quốc gia này ngày càng lạnh nhạt hơn.
Những vấn đề cần giải quyết
Tuy nhiên, để có thể thật sự tuyên bố rằng “Thời đại của Ấn Ðộ đã đến”, ông Modi cần phải giải quyết một loạt những thử thách gai góc liên quan đến kinh tế, xã hội và chính trị.
Những tiến bộ về kinh tế, và bên cạnh đó, những thành tựu đạt được trong giáo dục và xây dựng cơ sở hạ tầng, đang xảy ra tại Ấn Ðộ. Nhưng nhiều vấn đề khác mà Ấn Ðộ đang đối mặt vẫn còn tồn tại kể từ nhiều thập niên qua.
Trình độ biết chữ đã gia tăng. Vài thập niên trước chỉ có ít hơn một nửa dân số Ấn Ðộ có thể đọc chữ được. Nhưng trên bình diện quốc gia hiện nay, con số người biết đọc chữ vẫn chỉ vào khoảng 80%, và đối với các em gái, con số đó là 65%. Các trường học ở nông thôn đặc biệt đang gặp nhiều khó khăn với tình trạng thiếu giáo viên có trình độ và thường luôn thiếu nước sạch và điều kiện vệ sinh căn bản.
Nhiều trăm triệu người dân Ấn đã thoát được cảnh nghèo đói. Nhưng mức thu nhập được xác định là nghèo ở nông thôn chỉ là 40 xu một ngày, và khoảng 200 triệu người dân Ấn vẫn ở dưới ngưỡng đó. Tổng sản lượng GDP bình quân đầu người hàng năm của Ấn Ðộ là khoảng $2,000, vẫn còn thua xa Trung Quốc.
Và trong khi bức tranh dân số có thể coi là một tin tốt cho nền kinh tế quốc gia – trẻ và vẫn đang phát triển một cách không tương xứng – nhiều người trong số hàng triệu người trẻ tham gia vào thị trường việc làm mỗi năm đang gặp khó khăn, thậm chí là không thể kiếm được một công việc được trả lương cao.
Thật vậy, nhiều người dường như đã không còn muốn tìm việc làm. Theo phúc trình năm 2021 của Ngân hàng Thế giới, dưới một nửa số người dân Ấn trong độ tuổi lao động có việc làm hoặc đang tìm kiếm việc làm. Và chỉ khoảng một phần năm phụ nữ Ấn hiện đang làm việc.

Mumbai, trung tâm kỹ thuật của Ấn Độ – mbharch.com
Nhìn về tương lai
Hy vọng của ông Modi dường như đang muốn dựa vào việc thu hút đầu tư quy mô lớn, được khuyến khích bởi những thành công ở khu vực miền nam Ấn Ðộ, nơi các doanh nghiệp liên quan đến kỹ thuật thông tin điện tử (IT), trung tâm giao tiếp khách hàng (call centers) và các ngành dịch vụ khác đã trở thành đối tác hàng đầu thế giới của các công ty lớn của phương Tây.
Ấn Ðộ vào lúc này vẫn chưa thể sánh ngang bằng với Trung Quốc, đối tác thương mại số 1 của họ và là thành viên của nhóm kinh tế BRICS, cùng với Nga, Brazil và Nam Phi. Nhưng quan điểm của ông Modi thực sự coi Trung Quốc là một đối thủ trong khu vực và chia sẻ mối lo ngại ngày càng gia tăng ở Washington và ở các quốc gia Châu Á đồng minh về tham vọng kinh tế và quân sự ngày càng mở rộng của Trung Quốc.
Và với một Ấn Ðộ thành công về kinh tế trong tương lai, nếu điều này xảy ra, sẽ biến Ấn Ðộ thành người khổng lồ mới trên trường quốc tế có thể tạo ra một thế đối trọng quan trọng với Trung Quốc, ở Châu Á và xa hơn nữa.
VH