Lần đầu tiên trong suốt sáu tháng qua người dân Hồng Kông đã không đi biểu tình: họ đi bầu – trong một cuộc bầu cử diễn ra hôm Chủ Nhật 24/11 để chọn Hội đồng khu vực cho nhiệm kỳ bốn năm tới.
Người dân Hồng Kông vui mừng sau chiến thắng bầu cử – nguồn Getty Images
Hội đồng khu vực là một trong những nấc thang thấp nhất của hệ thống chính quyền tại Hồng Kông. Công việc chính của các giới chức trong Hội đồng khu vực là lo giải quyết những vấn đề liên quan tới sinh hoạt thường ngày của người dân như dịch vụ thu lượm rác, sửa các cột đèn đường bị hư hoặc những dự án làm đẹp cho các khu xóm. Do đó, bình thường cuộc bầu cử này diễn ra hết sức âm thầm, ít được chú ý tới.
Tuy nhiên cuộc bầu cử lần này mang một ý nghĩa to lớn hơn trong khi phong trào biểu tình của người dân Hồng Kông đi vào bế tắc do sự đàn áp tàn bạo của chính quyền. Ðây cũng là cuộc bầu cử duy nhất ở Hồng Kông theo cách phổ thông đầu phiếu, nghĩa là người dân được quyền bỏ phiếu cho bất cứ ứng cử viên nào họ muốn, và điều đó đã cho họ một tiếng nói để bày tỏ thái độ của họ đối với nhà cầm quyền.
Và cho tới khi phòng phiếu đóng cửa vào tối Chủ Nhật đã có gần ba triệu người đi bầu – tương đương với hơn 70 phần trăm số cử tri đã ghi danh – là con số người đi bầu đông đảo nhất đối với bất kỳ cuộc bầu cử nào trong lịch sử của thành phố.
Có thể nói trong cuộc bầu cử lần này, phe thân chính quyền đã hoàn toàn thất bại và cử tri đã bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ đối với phong trào phản kháng. Nhiều chục ứng cử viên kỳ cựu và thân Trung Quốc đã bị đánh bại và lá phiếu của người dân đã đưa các ứng cử viên ủng hộ dân chủ vào chiếm đa số tại Hội đồng khu vực – và đây cũng là lần đầu tiên các nhóm đối lập đã giành được quyền kiểm soát một thực thể chính trị tại Hồng Kông.
Kết quả của cuộc bầu cử sẽ gây thêm áp lực buộc chính quyền phải đàm phán với người biểu tình với những đòi hỏi như phải mở cuộc điều tra về hành vi bạo lực của cảnh sát và tổ chức bầu cử theo lối dân chủ để chọn hội đồng lập pháp và chức hành chánh trưởng quan của thành phố.
Theo tờ South China Morning Post tại Hồng Kông, phe ủng hộ dân chủ đã thắng 392 trong tổng số 452 ghế tại Hội đồng khu vực – nhiều hơn gấp ba lần số ghế mà họ thắng trong cuộc bầu cử năm 2015. Ðồng thời họ cũng chiếm đa số ít nhất 17 trong tổng số 18 khu vực mà trước đây đều do phe kỳ cựu và thân Trung Quốc kiểm soát.
Cử tri Hồng Kông xếp hàng dài đi bầu trong ngày 24 Tháng 11 – nguồn The Straits Times
Trong khi các giới chức Hội đồng khu vực thường chỉ lo giải quyết các vấn đề liên quan đến sinh hoạt trong các khu xóm và không có quyền hành về lập pháp, tuy nhiên họ được nắm giữ khoảng 10 phần trăm số ghế trong uỷ ban bầu cử gồm 1,200 thành viên để bầu chọn chức trưởng quan. Chiến thắng của phe ủng hộ dân chủ có nghĩa là họ sẽ được quyền chọn những thành viên thuộc phe họ để nắm giữ những chiếc ghế này. Các uỷ viên Hội đồng khu vực cũng có được sáu ghế trong hội đồng lập pháp gồm 70 ghế.
Cuộc bầu cử lần này diễn ra sau khi có những vụ bạo động tệ hại nhất xảy ra kể từ khi phong trào biểu tình phản đối chính quyền nổ ra từ đầu Tháng 6. Nhiều người biểu tình đã trực diện chiến đấu với cảnh sát tại một số trường đại học, nơi mà họ đã tự chế bom xăng và sử dụng cung tên để đánh trả lại trong khi cảnh sát bắn lựu đạn cay vào họ. Các trường học đã phải đóng cửa và nhiều dịch vụ di chuyển công cộng đã phải ngưng hoạt động trong nhiều ngày.
Tuy nhiên trong ngày bầu cử đã không có một sự việc đáng tiếc nào xảy ra. Có thể nói đây là một ngày hết sức đặc biệt đối với người dân Hồng Kông. Họ đã nói thật to và rõ nguyện vọng của họ qua lá phiếu. Lại thêm một tính toán sai lầm từ nhà cầm quyền Bắc Kinh khi những phản ứng dữ dội từ phía cử tri bảo thủ chống lại người biểu tình mà họ trông chờ đã không xảy ra.
Người dân Hồng Kông bắt đầu đứng xếp hàng trước cửa phòng phiếu ngay từ sáng sớm Chủ Nhật, và tại một vài khu vực, họ đã phải chờ hơn một tiếng đồng hồ với những hàng người rồng rắn qua nhiều góc phố. Bên trong phòng phiếu, nhân viên túc trực kiểm tra giấy ghi danh đi bầu cùng với thẻ căn cước địa phương trước khi trao cho họ phiếu bầu.
Sau khi cuộc bầu cử chấm dứt vào lúc 10 giờ 30 tối, các phòng phiếu biến thành phòng kiểm tra và đếm phiếu được mở rộng cho công chúng quan sát.
Ðây cũng là lần đầu tiên tất cả mọi ghế trong số 452 ghế của Hội đồng khu vực đều phải qua bầu cử và điều này nói lên ý thức chính trị rất cao trong việc tham gia vào các sinh hoạt chính trị của dân chúng. Rất nhiều trong số những người thắng cử tối hôm đó là những ứng cử viên trẻ mới lần đầu bước vào hoạt động chính trị.
Một trong số những người trẻ đó là cô Tiffany Yuen, 26 tuổi, ra tranh cử với lời hứa là sẽ cải thiện dịch vụ xe buýt trong khu vực Tin Wan, loại bỏ mùi hôi bốc ra từ đường ống nước thải trong một số tòa nhà, và đồng thời kêu gọi chính quyền cho mở cuộc điều tra với sự giám sát của toà án về một số hành vi đi quá mức của cảnh sát trong khi dẹp biểu tình, một trong những đòi hỏi chính của người biểu tình tại Hồng Kông. Cô Yuen đã đánh bại ứng cử viên của hội đồng đương nhiệm mà trong mấy cuộc bầu cử vừa qua đã không gặp thử thách nào.
Người dân Hồng Kông xuống đường trong ngày Lễ Tạ Ơn cám ơn nước Mỹ đã sát cánh cùng họ – nguồn GettyImages
Cuộc bầu cử năm nay, tất cả các ứng cử viên đều được chấp nhận cho tranh cử ngoại trừ anh thanh niên Joshua Wong, một biểu tượng của phe ủng hộ dân chủ, đã bị loại sau khi bị chính quyền gán cho là có quan điểm chính trị cực đoan.
Kelvin Lam, một nhà tranh đấu trẻ khác, thế chỗ của Wong và đã đánh bại Judy Chan, đệ tử của Regina Ip, một chính trị gia thân Bắc Kinh.
Khi kết quả bầu cử được công bố từ hàng trăm phòng phiếu trên khắp thành phố, cảnh tượng vui mừng nổ ra khi cử tri nhận ra rằng lá phiếu của họ đã có tác động làm thay đổi cục diện trong cuộc bầu cử lần này.
Cũng theo tờ South China Morning Post, đảng thân Trung Quốc lớn nhất tại Hồng Kông, Liên minh Dân chủ Kiến cảng Hiệp tiến (The Democratic Alliance for the Betterment and Progress of Hong Kong), bị mất 156 ghế, trong đó có ghế của phó chủ tịch hội đồng là Holden Chow. Ðảng này chỉ thắng vỏn vẹn có 21 ghế.
Chỉ ba ngày sau chiến thắng của cuộc bầu cử Hội đồng khu vực, người dân Hồng Kông đạt thêm một chiến thắng quan trọng khác sau khi Tổng thống Donald Trump ký ban hành Ðạo luật Dân chủ và Nhân quyền Hồng Kông năm 2019. Ðạo luật mới này tái khẳng định và tu chính cho Ðạo luật Chính sách Hoa Kỳ-Hồng Kông năm 1992, là đạo luật với hai chi tiết nổi bật liên quan đến chính sách của Hoa Kỳ đối với Hồng Kông cũng như việc lượng định tình hình chính trị tại thành phố này.
Ðạo luật Dân chủ và Nhân quyền Hồng Kông, bảo trợ bởi Thượng nghị sĩ Marco Rubio, được thông qua cả thượng và hạ viện quốc hội với sự ủng hộ của lưỡng đảng. Ðạo luật này đòi hỏi bộ trưởng ngoại giao mỗi năm phải chứng nhận xem Hồng Kông có còn giữ đủ thế độc lập với Bắc Kinh hay không để còn tiếp tục được hưởng quy chế thương mại đặc biệt với Hoa Kỳ. Ðạo luật này cũng cho phép Hoa Kỳ áp đặt các biện pháp trừng phạt và hạn chế việc đi vào nước Mỹ đối với các cá nhân vi phạm nhân quyền ở Hồng Kông.
Hai chiến thắng trên chính là kết quả của cuộc chiến đấu đòi tự do dân chủ không mỏi mệt của người dân Hồng Kông trong suốt sáu tháng qua.
VH
Arlington, TX
