Thông thường, mắt ngừng phát triển sau tuổi dậy thì, nhưng do kéo dài sự tiếp xúc gần – như đọc sách, sử dụng điện thoại thông minh hoặc máy tính xách tay lâu giờ – nhãn cầu bị kéo dài, cản trở khả năng khúc xạ ánh sáng đúng cách, khiến tầm nhìn xa bị mờ. Ở Mỹ, tỷ lệ cận thị ở thanh niên đã tăng gấp đôi trong 50 năm qua, hiện ảnh hưởng đến hơn 40% dân số.
Đặc biệt là trẻ em dễ bị ảnh hưởng vì mắt vẫn đang phát triển. Cả Viện Hàn lâm Nhãn khoa Hoa Kỳ và Viện Hàn lâm Thị lực Hoa Kỳ đều coi cận thị là một dịch bệnh. Việc căng thẳng mắt do sử dụng màn hình kéo dài khiến tần suất chớp mắt giảm, cơ mắt hoạt động quá mức, và thấu kính bị dịch chuyển, mắt phải thích nghi quá mức và nhãn cầu dài ra. Sự kéo dài của nhãn cầu do cận thị sẽ làm tăng nguy cơ mù lòa. Võng mạc, lớp phủ bên trong mắt, có thể bị kéo căng và mỏng đi, có nguy cơ bị rách, dẫn đến rò rỉ dịch và bong võng mạc là nguyên nhân hàng đầu gây mất thị lực.
Người lớn cũng đối mặt với nguy cơ từ việc sử dụng màn hình quá mức, dẫn đến cận thị nặng, viễn thị tuổi già và các vấn đề thị lực khác. Tuy nhiên, vẫn có cách phòng ngừa. Kiểm tra mắt thường xuyên, sử dụng kính áp tròng chuyên dụng (specialized contact lenses) và ứng dụng kiểm tra thị lực (vision screening app) giúp phát hiện sớm các vấn đề.
Đại dịch COVID-19 đã làm vấn đề trầm trọng hơn. Một nghiên cứu năm 2020 tại Trung Quốc cho thấy trẻ từ 6 đến 8 tuổi chỉ cần tăng 2.5 giờ sử dụng màn hình mỗi ngày trong thời gian cách ly đã có tỷ lệ cận thị tăng gấp 3 lần so với những năm trước. Trẻ em ở Mỹ, vốn có thời gian sử dụng màn hình lâu hơn, nên bị ảnh hưởng nhiều hơn. Các chuyên gia cảnh báo rằng kéo dài sự tiếp xúc gần sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về mắt nghiêm trọng như tăng nhãn áp (glaucoma), bong võng mạc (retinal detachment) và đục thủy tinh thể (cataract).
Nên dành ít nhất 2 giờ ngoài trời mỗi ngày vì ánh sáng mặt trời giúp làm chậm tiến trình cận thị. Việc nghỉ ngơi thường xuyên, chớp mắt nhiều hơn và áp dụng quy tắc “20-20-20” (mỗi 20 phút nhìn xa 20 feet trong 20 giây) là những cách hiệu quả để giảm căng thẳng cho mắt. Hạn chế thời gian sử dụng màn hình và ưu tiên các hoạt động ngoài trời là điều quan trọng để bảo vệ sức khỏe mắt lâu dài.
