Hỏi

Xin bác sĩ cho biết việc dinh dưỡng cho não như thế nào cho hiệu quả. Cám ơn bác sĩ.

(VVN)

Trả lời

Não là trung tâm điều khiển các chức năng của cơ thể.

Ðể hoàn tất các công việc này, trí não cần năng lượng cung cấp từ thực phẩm và dưỡng khí có sẵn trong thiên nhiên.
Trọng lượng chỉ bằng 1/50 sức nặng cơ thể nhưng mỗi ngày não cần tới 400 calori, tương đương với 1/5 tổng số năng lượng mà người bình thường cần trong một ngày.

Sự dinh dưỡng có vai trò quan trọng. Tế bào não gồm có chất đạm, nước và nhiều hóa chất khác.
Với chất đạm thực phẩm, tế bào não sản xuất cả trăm hóa chất dẫn truyền thần kinh. Các chất dinh dưỡng khác như chất béo, carbohydrat, sinh tố, khoáng chất và nước cũng đều quan trọng. Não không tích trữ oxy nên cần có sự liên tục cung cấp từ mạch máu, chỉ cần gián đoạn oxy khoảng mười giây là con người đã bất tỉnh. Các nhà dinh dưỡng đề nghị 3 nguyên tắc để nuôi dưỡng não hợp lý:

– Giảm thiểu hoặc loại bỏ những chất có hại cho não như trans fatty acid, rượu, nicotin.

– Tăng cường tiêu thụ các chất dinh dưỡng thiết yếu cho não bằng cách ăn chung với nhau các thực phẩm mà não cần.

– Cân bằng giữa 3 chất dinh dưỡng chính là carbohydrat, chất béo và chất đạm để não có thể làm việc hữu hiệu ban ngày và nghỉ ngơi thoải mái ban đêm.

Bảo Huân

Suy dinh dưỡng người cao tuổi

Hỏi

Thưa bác sĩ, mẹ tôi năm nay gần 90 tuổi, rất gầy yếu. Đi bác sĩ thì được biết cụ bị suy dinh dưỡng. Hằng ngày cụ ăn rất ít và cũng biếng ăn, không chịu uống sữa. Xin bác sĩ cho biết, gia đình tôi phải làm gì để tăng cường sức khỏe cho cụ. Cám ơn bác sĩ rất nhiều. (HTH)

Trả lời

Vấn đề đầu tiên là tìm ra nguyên nhân gây nên tình trạng suy dinh dưỡng rồi mới tính đến việc điều trị. Người bệnh cần được thầy thuốc theo dõi, chuyên viên dinh dưỡng giúp chỉ dẫn món ăn bổ dưỡng, nhân viên xã hội giúp giải quyết các vấn đề liên quan tới hoàn cảnh của đời sống, giới thiệu tới các cơ quan tương trợ người già, các hội đoàn dân sự…

Nguy cơ thông thường nhất dẫn đến suy dinh dưỡng là sự biếng ăn.

Sau đây là vài phương thức để tránh tình trạng này:

– Khuyến khích người cao tuổi tìm bạn cùng ăn cho vui. Người cao tuổi có thể đến ăn tại các trung tâm cao niên, ăn chung với người thân trong gia đình, tại các cơ sở tôn giáo có sinh hoạt xã hội.

– Nhiều người bỏ bữa ăn vì cảm thấy mệt khi nấu nướng.

Nên nghỉ ngơi cho khỏe, rồi nấu món ăn chứ đừng bỏ qua bữa ăn. Ðôi khi có thể nấu một lần cho hai bữa ăn.  Hoặc nếu khó khăn quá thì có thể mua thực phẩm nấu sẵn rồi hâm lại bằng lò vi-ba.

– Khuyến khích ăn nhiều vào bữa mà người cao tuổi thích. Nếu bữa trưa là thời gian tốt để ăn thì có thể tăng phần ăn ở bữa này. Có thể ăn làm nhiều bữa nhỏ thay vì chỉ ba bữa chính như thường lệ.

– Tránh mau no bụng như không uống nước, uống thuốc ngay trước khi ăn.

– Tránh thực phẩm gây ra nhiều hơi như rau cải, đậu, nước ngọt có hơi, cà phê; ăn uống chậm rãi để tránh nuốt không khí vào bao tử.

– Năng vận động cơ thể tùy theo điều kiện để kích thích khẩu vị cũng như giúp cho sự tiêu hóa được dễ dàng.

– Giữ gìn vệ sinh răng miệng. Khi hay bị khô miệng thì ăn nhiều canh, súp. Nếu mang răng giả gây khó khăn khi nhai thì có thể dùng thực phẩm bằm nhỏ, nấu thịt nhỏ lửa lâu hơn để cho thịt mềm.

– Nhiều người cứ ăn là muốn nôn ói, thì nên tránh ăn nhiều quá một lúc, mà chia ra làm nhiều bữa nhỏ, tránh thực phẩm có nhiều mỡ béo.

– Khuyến khích dùng thêm thực phẩm phụ cũng như sinh tố, khoáng chất.

– Thêm gia vị vào thực phẩm để tăng sức quyến rũ khẩu vị người cao tuổi.

Kết luận

Suy dinh dưỡng, nhất là ngoài ý muốn, là vấn đề hệ trọng đối với người cao tuổi. Nó làm tăng nguy cơ bệnh hoạn và tử vong ở lớp người này. May mắn là hầu hết những nguyên nhân đưa tới suy dinh dưỡng đều có thể điều trị và phòng ngừa được. Tuy nhiên, phần lớn các vị cao tuổi thường tự mình không giải quyết được vấn đề mà cần phải có sự quan tâm giúp đỡ, chăm sóc của con cháu. Nếu mỗi người đều ý thức đúng vấn đề này, những năm tháng cuối đời của các cụ chắc chắn sẽ tốt đẹp hơn nhiều, cũng như được thêm phần ấm áp, chan hòa tình cảm.

Chúc cụ nhà nhiều sức khỏe.

NYD