Nhiều người ở Mỹ không muốn được chôn cất hay hỏa táng theo cách truyền thống sau khi qua đời mà chọn hiến xác cho khoa học, mong muốn cơ thể mình sẽ được sử dụng để phục vụ y khoa và nghiên cứu.
– Họ ghi danh với MedCure, một tổ chức tại Oregon chuyên nhận hiến xác (không dùng cho cấy ghép), giúp cung cấp khoảng 10,000 mẫu cơ thể mỗi năm cho các trường đại học y khoa, bác sĩ giải phẫu và nhà nghiên cứu. Xác người được dùng để giảng dạy về giải phẫu, nghiên cứu bệnh Alzheimer, Parkinson, hay thực hành kỹ thuật như thay khuôn mặt hoặc thử nghiệm robot phẫu thuật.
– Tuy nhiên, số lượng người hiến xác còn rất ít – chỉ khoảng 20,000 người/năm ở Mỹ, chưa đến 1% tổng số người chết. Nguyên nhân chính là do thiếu thông tin: nhiều người không biết hiến xác là một lựa chọn hợp pháp và hữu ích.
Ngoài MedCure, còn có các tổ chức phi lợi nhuận và đại học như Harvard, Yale cũng nhận hiến xác để đào tạo sinh viên y khoa. Một lựa chọn khác là “Body Farm” tại Đại học Tennessee, nơi thi thể được để phân hủy tự nhiên nhằm để nghiên cứu pháp y, giúp điều tra tội phạm chính xác hơn.
Tiến trình hiến xác tại MedCure tương đối đơn giản: người hiến có thể ghi danh trước khi qua đời hoặc để người thân ghi danh sau khi mất. Sau khi chấp nhận, MedCure sẽ lo mọi chi phí vận chuyển và hỏa táng. Tro cốt được hoàn trả cho gia đình hoặc rải ra biển nếu gia đình yêu cầu. Đây cũng là lý do kinh tế khiến nhiều người lựa chọn: tiết kiệm chi phí tang lễ (trung bình $7,000 cho chôn cất, hơn $600 cho hỏa táng).
– Lịch sử sử dụng thi thể cho khoa học không phải mới. Từ thời Ai Cập cổ đại và Hy Lạp, thi thể tội phạm đã bị mổ xẻ để nghiên cứu y học. Ở châu Âu thời Trung cổ, vì thiếu thi thể cho nghiên cứu, nhiều người phải trộm mộ để cung cấp xác cho trường y khoa. Pháp luật sau đó (như Đạo luật Giải phẫu năm 1832 ở Anh) đã hợp pháp hóa việc sử dụng thi thể không người thân nhận.
– Ngoài nghiên cứu y học, xác người từng được dùng để thử nghiệm vũ khí quân sự, kiểm tra độ an toàn xe hơi, hay nghiên cứu tổn thương cơ thể. Tuy nhiên, những ứng dụng này hiện nay ít phổ biến hơn; phần lớn xác hiến được dùng cho đào tạo y khoa và phát triển dụng cụ y tế.
– Dù ngành công nghiệp hiến xác chưa được quản lý chặt chẽ và từng dính đến vài bê bối (như vụ mới đây Cựu quản lý nhà xác Trường Y Harvard là Cedric Lodge bị cáo buộc buôn bán trái phép nội tạng và các tử thi người được hiến tặng cho mục đích nghiên cứu và giảng dạy), nhưng các tổ chức được công nhận như MedCure vẫn nhấn mạnh sự minh bạch, tôn trọng và phục vụ khoa học.
Việc hiến xác không chỉ giúp cải thiện y học mà còn giảm gánh nặng tài chính cho gia đình. Và đó cũng là cách để “ra đi có ích”, để lại một di sản thiết thực.
