Cô Nguyễn Đài Thi là cựu Thanh Tra Sở Thuế Hoa Kỳ (IRS) và cũng là cựu Thanh Tra Bộ Ngân Khố (Department of the Treasury). Cô có bằng IRS Enrolled Agent do Sở Thuế cấp. Với hơn 30 năm kinh nghiệm làm việc cho Sở Thuế và Bộ Ngân Khố, cô Đài Thi đã từng thanh tra và kiểm toán (audit) hồ sơ thuế của các cá nhân và công ty thương mại. Đặc biệt là với chức vụ Thanh Tra của Bộ Ngân Khố, cô đã từng kiểm tra cách làm việc của Sở Thuế. Với kinh nghiệm đặc biệt này, chẳng những cô Đài Thi rất rành rẽ về luật thuế, mà còn hiểu tường tận về cơ cấu và nội bộ của cơ quan IRS. Cô thường xuyên chia sẻ những đề tài thuế vụ quan trọng có ảnh hưởng đến đồng hương qua các đài radio và TV tại Dallas. Trẻ hân hạnh được cùng cô Đài Thi cộng tác để hướng dẫn đồng hương về luật lệ thuế liên bang và giải đáp các vấn đề rắc rối với Sở Thuế. Độc giả ở khắp nơi có thể gửi thư bưu điện hoặc email cho tòa soạn Trẻ, ghi chú “Mục Thuế Vụ”.
Email: bientap@trenews.net
Nhắn tin (text only)
câu hỏi đến
469-328-3453
hoặc gởi thư về tòa soạn:
3202 N. Shiloh Rd.,
Garland, TX 75044
HỎI: Xin chào chị Đài Thi, em qua Mỹ được 4 năm, hiện đang làm nghề nails. Tiệm đầu tiên thì người chủ dùng W-2 nhưng “bao” thuế, khi em qua tiệm thứ nhì thì người chủ hỏi em muốn loại W-2 hay 1099, ở đây sẽ “cưa” 50% thuế chứ không “bao”. Em không rõ hai loại này (W2 và 1099) khác nhau ra sao. Loại nào có lợi hơn cho mình?
ĐÁP: Trước hết tôi xin giải thích có 3 loại thuế để bạn hiểu rõ hơn về vấn đề “bao” thuế và “cưa” thuế trong câu hỏi của bạn.
- Thuế an sinh xã hội là 15.3%. Thuế này sẽ được chuyển qua cho cơ quan an sinh xã hội (Social Security Administration) để sau này bạn sẽ được hưởng những phúc lợi xã hội như tiền hưu, Medicare v.v. Nếu bạn làm công theo dạng nhân viên W-2 thì chủ sẽ chịu trách nhiệm đóng 50% cho bạn, có nghĩa là đóng 7.65%. Bạn đóng 50% phần còn lại. Nếu bạn làm thầu tự lập (independent contractor) theo dạng 1099 thì bạn sẽ phải đóng trọn 100%.
- Thuế thất nghiệp là 6% cho số lương $7,000 đầu tiên cho mỗi năm, để bạn có thể lãnh tiền trợ cấp thất nghiệp khi bạn mất việc làm. Thuế này chỉ dành cho nhân viên W-2 mà thôi. Chủ sẽ đóng trọn thuế này cho bạn. Bạn không phải đóng gì cả. Nếu bạn là thầu tự lập 1099 thì không ai đóng thuế này cho bạn, và bạn cũng không tự đóng được. Trong trường hợp mất việc thì thầu 1099 không xin được tiền thất nghiệp. (Trừ trường hợp ngoại lệ như dịch Covid-19 thì chính phủ Mỹ tạm cho tiền thất nghiệp cho tất cả ai mất thu nhập.)
- Thuế lợi tức tùy vào số thu nhập. Thuế này đóng thẳng cho Sở Thuế IRS. Nếu bạn là nhân viên W-2 thì chủ sẽ trừ đều đặn một ít thuế từ tiền lương của bạn và gửi cho Sở Thuế. Nếu chủ trừ dư ra thì cuối năm khai thuế bạn sẽ lấy tiền thuế về lại, nếu thiếu thì bạn đóng vào thêm. Nếu bạn làm thầu 1099 thì bạn phải tự gửi thẳng thuế cho Sở Thuế, mỗi quý gửi một lần. Gửi trễ sẽ bị phạt.
Nói về khía cạnh người làm công, thì làm công nhân viên W-2 sẽ có lợi hơn nhiều, nhất là về lâu về dài bạn sẽ lãnh được phúc lợi xã hội. Còn trước mắt thì chủ “cưa” 50% thuế an sinh xã hội với bạn, chủ đóng tiền thuế thất nghiệp cho bạn, và chủ trừ thuế lợi tức sẵn từ lương của bạn cho nên bạn không phải tự đóng cho mỗi quý. Trường hợp bạn làm thầu 1099 thì tuy bạn thấy nhận được lương nhiều vì chủ không trừ gì cả, nhưng bạn phải tự lo đóng thuế mỗi quý và có thể sẽ đóng nhiều hơn khi khai thuế cuối năm.
Còn nói về khía cạnh chủ tiệm, trước đây tôi cũng có nói về W-2 và 1099. So với 1099, thì W-2 tốn kém hơn và giấy tờ lương bổng nhân viên rắc rối hơn cho chủ. Nhưng đây không phải là sự lựa chọn cá nhân thích mẫu nào thì làm mẫu đó, mà Sở Thuế bắt buộc chủ nails và tiệm cắt tóc phải xem thợ như nhân viên W-2. Nếu xem thợ như thầu tự lập 1099 thì khi bị kiểm thuế audit sẽ bị phạt rất nặng. Chủ chỉ được xem thợ như thầu 1099 khi thợ mướn một bàn station riêng và tự đem dụng cụ supplies và khách riêng đến, hoàn toàn không liên quan đến chủ.
HỎI: Tôi làm cho một tiệm nails, dạng W2, họ nói họ không chịu trách nhiệm về 401k.
Như vậy nghĩa là sao? Nếu tôi đóng vào 401K 5% là tự tôi đóng và họ không hỗ trợ (matching) gì phải không ạ? Có quy định gì về 401K không cô Đài Thi? Tôi ở Việt Nam mới qua nên không hiểu lắm.
ĐÁP: Xin thưa, luật ở Mỹ không có quy định gì về quỹ hưu trí 401(k). Tất cả các tiệm, công ty hay cơ sở lớn hay nhỏ đều tự quyết định về quỹ hưu trí này. Có công ty chỉ tạo quỹ 401(k) để nhân viên có chỗ để bỏ tiền hưu vào đó. Có công ty khuyến khích nhân viên bằng cách hỗ trợ matching. Ða số họ dùng quỹ này như một lợi ích cho nhân viên để dễ mướn người và giữ nhân viên được lâu dài.
Tạo một quỹ hưu trí 401(k) cũng tốn kém và giấy tờ cũng khá rườm rà, cho nên thông thường những thương mại nhỏ như tiệm nails không có quỹ này.
Rất nhiều nhân viên không có 401(k) ở chỗ làm, cho nên chính phủ Mỹ cho họ tự mở quỹ hưu cá nhân. Quỹ này không gọi là 401(k), mà gọi là IRA – Individual Retirement Account.
Trong năm 2023 số tiền tối đa có thể bỏ vào IRA là $6,500 nếu dưới 50 tuổi, hoặc $7,500 cho những ai 50 tuổi trở lên, với điều kiện là có đi làm và có thu nhập. Nếu chồng đi làm và vợ ở nhà thì vợ cũng vẫn mở IRA được, với điều kiện hai vợ chồng phải khai thuế chung.
Ông có thể mở IRA ở các ngân hàng, hoặc các công ty dịch vụ chứng khoán như Fidelity, Vanguard, Charles Swab.
HỎI: Chào Cô Đài Thi, vừa qua Tôi có trúng thưởng 10 ngàn dollars. Họ không trừ thuế mà chỉ đưa cho Tôi Form 1099-MISC thôi. Xin hỏi cuối năm Tôi phải khai Thuế như thế nào và phải đóng thuế bao nhiêu phần trăm. Xin Cám ơn Cô.
ĐÁP: Thưa Ông, khi khai thuế cuối năm Ông sẽ khai 10 ngàn dollars này như thu nhập bình thường. Không có thuế đặc biệt dành riêng cho phần trúng giải thưởng.
Nếu Ông có đi làm và có thu nhập khác thì đóng thuế bao nhiêu phần trăm là tùy thuộc vào tổng số thu nhập trong năm. Ví dụ như độc thân thì đóng thuế 22% nếu tổng số thu nhập là $49,725, 12% cho $44,725, và 10% nếu dưới $11,000.
HỎI: Năm nay tôi 70 tuổi, có một ít tiền trong 401(k). Hiện nay tôi đang ở với gia đình con gái, trông nom cháu ngoại, và đưa đón chúng đi học, cho nên hầu như không phải chi tiêu gì. Vừa rồi có người bạn già khuyên tôi phải rút tiền ở 401(k) ra xài kẻo bị phạt, tôi tưởng họ nói đùa, nhưng họ bảo sau 70 tuổi rưỡi mà không chịu xài là bị phạt đến 50%. Tôi thấy vô lý quá, tiền của tôi, tôi muốn xài thì tôi xài, không có nhu cầu thì tôi để dành cho con cháu khi hữu sự. Có đúng sự thật vậy không cô Đài Thi, và tại sao nước Mỹ lại có cái luật quái gở như vậy?
ĐÁP: Xin thưa, những ai đã sang 72 tuổi rồi thì phải rút tiền 401(k) ra. Nhưng những ai chưa đến 72 tuổi như trong trường hợp của Bà thì luật mới cho Bà chờ đến 73 tuổi mới phải rút tiền ra. Có thể luật này sẽ thay đổi trong một ngày gần đây.
Năm đầu tiên rút tiền ra thì chính phủ cho Bà thêm thời gian để rút, nhưng những năm sau đó thì phải rút trong năm, hạn chót là ngày 31 tháng 12 hằng năm.
Năm 2026 Bà sẽ được 73 tuổi. Vì là năm đầu tiên phải rút tiền, cho nên Sở Thuế sẽ gia hạn đến ngày 1 tháng 4, năm 2027, để rút cho năm 2026. Và hạn chót để rút cho năm 2027 là ngày 31 tháng 12, 2027.
Sở Thuế có công thức tính số tiền tối thiểu phải rút ra hằng năm, cũng tương đối ít chứ không nhiều. Năm nào rút cho năm đó. Tiền rút dư ra năm này không được tính vào năm tới.
NĐT
