LỜI GIỚI THIỆU:
Cô Nguyễn Đài Thi là cựu Thanh Tra của Sở Thuế Hoa Kỳ (IRS) và cũng là cựu Thanh Tra của Bộ Ngân Khố (Treasury Inspector General). Cô có bằng IRS Enrolled Agent do Sở Thuế cấp. Với hơn 30 năm kinh nghiệm làm việc cho Sở Thuế và Bộ Ngân Khố, cô Đài Thi đã từng kiểm toán (audit) hồ sơ thuế của các cá nhân và công ty thương mại. Trong thời gian làm việc cho Bộ Tổng Thanh Tra Ngân Khố, cô cũng đã từng kiểm tra các hoạt động và cách làm việc của Sở Thuế. Với kinh nghiệm đặc biệt này, chẳng những cô Đài Thi rất rành rẽ về luật thuế, mà còn hiểu tường tận về cơ cấu và nội bộ của cơ quan IRS. Cô thường xuyên chia sẻ các đề tài thuế qua các đài radio và TV tại Dallas. Trẻ hân hạnh được cùng cô Đài Thi cộng tác để hướng dẫn đồng hương về luật thuế liên bang và giải đáp các vấn đề rắc rối với Sở Thuế. Độc giả ở khắp nơi có thể gửi thư bưu điện hoặc email cho tòa soạn Trẻ, ghi chú “Mục Thuế Vụ”.
Email: bientap@trenews.net
Nhắn tin (text only) câu hỏi đến
469-328-3453
hoặc gởi thư về tòa soạn:
3202 N. Shiloh Rd.,
Garland, TX 75044
HỎI: Em có nghe một số bạn em nói là nếu vợ chồng tách ra làm thuế riêng thì có lợi hơn phải không chị? Những người làm như vậy thì được chính phủ trợ cấp cho con nhỏ (giống như single mom vậy). Em nghe thì cũng ham nhưng hơi sợ chồng em “tranh thủ” tình trạng này để lập phòng nhì, có người đã lợi dụng tình trạng này về Việt Nam cưới vợ! Em mới qua Mỹ được 2 năm thôi, nên rất mong nghe được lời khuyên của chị. Cảm ơn chị Đài Thi.
ĐÁP: Chúc mừng em được qua Mỹ định cư. Chị không dám chỉ dạy em gì cả, chỉ khuyên em cố gắng học hỏi, sớm hội nhập vào cuộc sống ở Mỹ, và quan trọng nhất là đừng làm gì bất hợp pháp để phải bị vướng vào tội hình sự.
Chính phủ Mỹ có quyền trục xuất mình về Việt Nam khi mình lãnh bản án tội hình sự ở Mỹ, cho dù mình đã đóng phạt và đã hoàn thành án tù. Trong thời Tổng Thống Obama và Trump, chính phủ Mỹ đã trục xuất khá nhiều người Việt có án hình sự. Thậm chí trục xuất cả những người đã lãnh án khi còn rất trẻ do nghe bạn bè xúi giục lúc chân ướt chân ráo mới sang Mỹ, cho dù sau này họ đã ăn năn, trở thành công dân gương mẫu, lập gia đình, và đi làm đóng thuế đầy đủ.
Ở Mỹ, cố tình trốn thuế bất hợp pháp có thể sẽ bị kết tội hình sự. Tuy nhiên, không phải ai gian lận thuế đều bị Sở Thuế buộc tội, vì họ không đủ nhân lực để truy lùng. Hơn nữa, họ phải đưa mình ra tòa và chứng minh được là mình cố tình gian thuế. Thủ tục tòa cũng dài dòng, cho nên Sở Thuế chọn lựa hồ sơ kỹ càng.
Riêng câu hỏi của em là vợ chồng em có nên tách ra khai thuế riêng như độc thân để được lãnh trợ cấp thêm của chính phủ, nhất là khi có con nhỏ. Chị không rõ ý em nói “tách ra” có phải là ly dị hay không.
Nếu ly dị hoặc ly hôn ít nhất 6 tháng, thì em được khai thuế theo dạng “độc thân” (single). Nếu có con nhỏ, thì dạng độc thân được đổi thành “chủ hộ” (head of household), sẽ được đóng thuế ở mức thấp hơn và được lãnh thêm một số tiền trợ cấp thuế (tax credits).
Nếu không ly dị, thì chỉ được khai thuế theo dạng “vợ chồng khai riêng” (married filing separately). Xin quý độc giả và các dịch vụ khai thuế lưu ý kỹ là vợ chồng không được khai thuế dạng “độc thân” hoặc “chủ hộ”, mà chỉ được khai dạng “vợ chồng khai riêng”.
Khai thuế dạng “vợ chồng khai riêng” thì mức thuế sẽ cao hơn, và sẽ bị mất hầu hết tiền trợ cấp thuế cho con nhỏ. Đây là một dạng khai thuế bất lợi cho vợ chồng. Chỉ nên chọn cách này khi mình có hoàn cảnh đặc biệt cần phải khai riêng.
Nhiều người Việt mình không rõ luật thuế, vợ chồng cứ khai dạng độc thân hoặc chủ hộ, là hoàn toàn sai, vì dạng này chỉ dành cho những người đã ly dị hoặc ly hôn. Có người nói họ khai như vậy bao lâu nay và Sở Thuế đâu có nói gì. Bây giờ Sở Thuế đang thiếu nhân sự, nhưng một ngày nào đó nếu mình xui xẻo bị Sở Thuế kiểm thuế (audit) thì chắc chắn họ sẽ chỉnh sửa lại, sẽ phạt, và có thể họ sẽ buộc tội gian thuế, tùy theo mức độ của sự cố tình khai sai lặp đi lặp lại nhiều lần.
Chị giải thích rõ như vậy để giúp em quyết định đúng đắn khi đi gặp dịch vụ khai thuế. Khai theo đúng luật thuế thì mình yên tâm hơn, không nơm nớp lo sợ bị audit.
Còn chuyện em lo sợ ly dị giả thành thật, thì tùy người em ạ. Chị đã chứng kiến những cặp vợ chồng ly dị giả một thời gian rồi kết hôn lại, cũng có những người sẵn dịp này họ chia tay luôn. Chị không dám khuyên em vì đây không phải là lãnh vực chuyên môn của chị. Chị chỉ chuyên về thuế thôi.
Chúc em may mắn.
HỎI: Tôi làm một kinh doanh nhỏ, mỗi lần khai thuế, người CPA luôn nhắc nhở, chị coi chừng bị audit, lần nào cũng vậy. Có vẻ người CPA không tin những thông tin tôi cung cấp là sự thật. Nhưng thực tình tôi không giấu diếm điều gì. Những lời này lặp đi lặp lại khiến tôi đâm bực mình. Theo kinh nghiệm của chị là một nhà thanh tra chính phủ, một cơ sở bị audit thường vi phạm điều gì, và tại sao họ bị audit, hay chỉ là sự ngẫu nhiên chọn lựa của nhân viên Sở Thuế? Xin cảm ơn chị Đài Thi.
ĐÁP: Thưa chị, Sở Thuế không bao giờ audit vì sự ngẫu nhiên. Họ có một hệ thống chọn lựa hồ sơ audit rất tinh vi. Trước hết, Sở Thuế chọn hồ sơ audit bằng máy vi tính. Khi hồ sơ thuế của mình có gì “lạ” bất thường, thì máy vi tính sẽ báo động. Sau đó, những hồ sơ thuế này sẽ được nhân viên Sở Thuế xem xét lại để xác định có nên audit hay không. Nếu quyết định audit, thì họ sẽ chuyển các hồ sơ này qua cho các thanh tra đi audit.
Không hẳn là mình phải vi phạm thuế thì mới bị audit. Sở Thuế có cài thuật toán (algorithm) trong hệ thống vi tính của họ. Mình khai thuế những gì hơi lạ hoặc bất thường thì máy vi tính sẽ báo động. Để tránh bị audit, tốt hơn hết là cố gắng đừng khấu trừ thuế quá đáng so với số tiền thu nhập của mình. Cũng nên giới hạn khấu trừ những gì Sở Thuế hay nghi ngờ mọi người khai gian, ví dụ như dùng nhà mình ở để kinh doanh, du lịch, giải trí, ăn uống.
Theo cá nhân tôi thì CPA của chị hay nhắc nhở chị coi chừng bị audit là một điều tốt. Những người có lương tâm nghề nghiệp thường hay nhắc nhở thân chủ nên cẩn thận. Chị không có gì giấu diếm thì không phải lo. Lần khai thuế tới, chị hỏi thử xem cô ấy có thể chia sẻ với chị những gì cô ấy quan tâm. Có thể cô ta không biết cách Sở Thuế chọn lựa hồ sơ audit, nhưng trong nghề thuế lâu năm có thể cô ấy nhận ra được những gì hơi khác lạ.
NĐT
