Trận tấn công ngày 7 tháng Mười năm 2023 của Hamas đã thay đổi khá nhiều vùng đất Trung Đông ấy. Ngoài những mất mát thương vong cũng như đổ nát hư hại tài sản, cư dân Palestine và Israel đều đang trải qua những khủng hoảng về tinh thần lẫn vật chất. Kẻ sống sót đang xoay trở tìm đường sống bình an hơn.
Chiến tranh thường dẫn đến những cuộc di dân lớn nhỏ, người có khả năng đã và đang xa rời đất sống cũ tìm kiếm sự bình an. Israel và dải Gaza cũng không ngoại lệ. Người Palestine di tản sang những vùng đất [Hồi giáo] lân cận và không mấy kẻ trở về Palestine dù ánh sáng hòa bình xem ra đang le lói (?) cuối đường hầm. Khoảng 98% các tòa nhà tại Palestine đã bị phá hủy, người Palestine muốn sinh sống ở đó sẽ phải xây dựng lại từ số không.
Riêng Israel, kẻ đến chọn nơi này làm quê hương là con số đáng kể. Cư dân gốc Do Thái từ nhiều quốc gia đang hồi hương hay “Aliyah” danh xưng có ý nghĩa “trở về” (dù chữ chính gốc là “ascendance” hay “tiến lên” [đất hứa]).
Những lý do dẫn đến phong trào hồi hương của người [gốc] Do Thái bao gồm trốn tránh khuynh hướng bài Do Thái (antisemitism) lan tràn tại nhiều địa phương trên thế giới kể cả nơi họ đang sinh sống; viễn ảnh Holocaust tái diễn như ngày xưa khiến người gốc Do Thái sợ hãi, lo âu. Nhưng mạnh mẽ nhất thúc đẩy người hồi hương vẫn là ý tưởng gia nhập hàng ngũ cư dân Israel để cùng sống còn, bảo vệ đất đai của tổ tiên. Những người Do Thái hồi hương gọi Israel là “nhà”.
Người Israel ra đi vì cảm thấy đời sống bị đe dọa, tình trạng kinh tế trên đất nước trở nên khó khăn, và xã hội bất ổn liên tục xảy ra các xung đột … Ly hương tìm đất lành xem ra là giải pháp tốt đẹp nhất cho họ.
Với phong trào đi / về như thế, theo dữ liệu của Central Bureau of Statistics (CBS) Israel, khoảng 80,000 cư dân đã rời đi; trong số này, 25 ngàn người đã trở lại và Israel nhận thêm 30 ngàn di dân mới đến Israel. Tạm hiểu là Israel mất khoảng 25 ngàn người. Ông Sergio Della Pergola, giáo sư hồi hưu tại Hebrew University, Jerusalem & chuyên viên khảo cứu về dân số và di dân tại Israel, cho rằng sự chênh lệch giữa số người hồi hương và số người ly hương là một trong những hậu quả nặng nề từ trận tấn công tháng Mười năm 2023 dù Israel được xem như đất lành, luôn mở rộng cửa đón di dân.
Hai mươi lăm (25) ngàn người không phải là một con số lớn nhưng Israel là một quốc gia tương đối mới, ít người; dân số Israel khoảng 10 triệu người và trong số này, 7.2 triệu người theo đạo Do Thái.
Xã hội Israel đang xáo trộn, “lòng người” hoang mang, bất ổn. Cư dân không hoàn toàn ủng hộ chính quyền ngay cả trước biến cố Tháng Mười 2023, họ xuống đường chống đối chính phủ Prime Minister Benjamin Netanyahu qua những chính sách cực hữu. Nhóm cư dân này tự nhận là “ôn hòa”, yêu đất nước Israel nhưng không ưa chính quyền đương thời.
Sau khi bị Hamas tấn công, giết người và bắt giữ con tin, cư dân Israel ủng hộ cuộc chiến tranh tự vệ, đòi con tin nhưng cũng không muốn quân đội Israel truy sát tận diệt Hamas và giết hại người Palestine như chiến lược sắt máu hiện nay của quân đội. Tóm tắt là phe cực hữu muốn tiêu diệt Hamas và những người ủng hộ / trợ giúp quân khủng bố. Cư dân Gaza không theo Hamas cần di tản. Giản dị như thế trong khi nhóm ôn hòa đòi giải pháp hai chính phủ như hiện nay, nghĩa là có một quốc gia Palestine chính thức, để cư dân điều hành đất nước họ theo ý muốn; độc lập, không chịu sự can thiệp của chính phủ Israel.
Theo ông Della Pergola, người thế giới cần thẩm định tình trạng Israel với mục đích lâu dài và hiểu biết về khuynh hương di dân đi / đến của Israel. Nhìn chung, Aliyah là căn bản của phong trào hồi hương theo ý thức hệ. Người [gốc] Do Thái liên kết với nhau, thờ phượng thượng đế theo cùng niềm tin tôn giáo và nghĩ đến tương lai con cháu mai hậu trước các áp lực của những phong trào bài Do Thái đang hiển hiện khắp nơi trên thế giới.
Riêng ông Yigal Palmor, sếp lớn tại Jewish Agency for Israel, một tổ chức chuyên về tương quan quốc tế, thì cho rằng ngoài ý thức hệ “hồi hương” và tránh áp lực bài Do Thái của người [gốc] Do Thái, di dân đến Israel vì lý do kinh tế, ít ra là thoải mái hơn so với nơi đang sống. Kinh tế Israel càng vững mạnh, càng đông di dân chọn Israel.
Viễn ảnh bị truy diệt như giai đoạn Holocaust vẫn có thể xảy ra trong tương lai nếu người Do Thái không có nơi trở về an toàn và có thể tự vệ. Tự vệ như thế nào thì còn tùy thuộc vào các chiến lược quân sự lâu dài!?
TLL
