Ngày 20 Tháng Một năm 2025, một công ty “lính mới” ở Trung Quốc tung ra ứng dụng DeepSeek với icon Cá Voi Xanh. Cá voi vốn được coi là loài vật khổng lồ vua của đại dương, có khả năng lặn thật sâu, lội băng qua đại dương dễ như chơi, nhưng cũng rất hiền lành. DeepSeek là một software cung cấp cho người dùng tính năng tìm kiếm, giải đáp chuyên sâu mọi lãnh vực. Icon cá voi xanh thể hiện tham vọng của công ty TQ, với cố gắng thể hiện mình vô hại và hiền lành với người dùng.
Bảo Huân
So sánh tính năng, DeepSeek không khác gì ChatGPT GPT-4 của OpenAI, Llama của Meta và Gemini của Google, trong khi các ứng dụng kia người dùng phải trả tiền thì DeepSeek được sử dụng free (miễn phí.) Phàm cái gì cho free thì dễ dàng “đánh gục” được số đông, dù quà tặng giá trị nhỏ nhưng rất nhiều người thích nhảy vô “hốt một mớ” như là một cách giải trí.
Thí dụ: Tết Nguyên Đán vừa rồi, tôi đi hội chợ ở thành phố Santa Ana thấy rất nhiều người cầm một chùm những chiếc túi nilon nhỏ nhiều màu. Đó là những chiếc túi được phát không ở các shop quảng cáo y tế, dịch vụ xã hội, giáo dục, cứu hỏa … Tôi định xin một cái túi để đựng chai nước uống và cái khăn quàng cổ, nhưng tôi nhìn quanh thấy shop nào có quay số (giống bàn quay kẹo kéo ở quê) tặng túi thì đều có xếp một hàng dài cả trăm người làm tôi quá nản chí. Trong hàng, có những người trên tay cầm cả chùm túi đủ màu nhưng họ vẫn cứ xếp hàng để xin thêm. Thời tiết lạnh, càng về chiều nhiệt độ càng giảm, tôi không đủ kiên nhẫn xếp hàng chờ xin cái túi.
Lợi ích như vậy nên khi DeepSeek được tung ra, người người ào ào áp vô download về dùng, các tờ báo thiên tả và báo quốc doanh Việt Nam cộng sản thi nhau ca ngợi DeepSeek bằng một núi mỹ từ, nhận định tương lai DeepSeek sẽ “đánh bại” ChatGPT, “soán ngôi” OpenAI, “Wall Street đã bị rung chuyển,” “sáng tạo và kiếm tiền” v.v. Đồng thời, xuất hiện hàng trăm website đăng bài viết, video tiếng Việt hướng dẫn người dùng cách download, cài đặt và sử dụng DeepSeek, với cách dùng ngữ điệu hồ hởi, khuyến khích người dùng mau chóng cài đặt.
Trong bài viết này, tôi không đánh giá DeepSeek ở khía cạnh giá trị kinh tế, chứng khoán theo kiểu giới “chiên da,” mà tôi đánh giá DeepSeek ở phương diện một người dùng thông thường như tất cả quý độc giả.
Chúng ta biết rằng ChatGPT hoặc OpenAI tạo ra nội dung bằng cách thu thập dữ liệu về một vấn đề nào đó trên hàng triệu triệu website đang có trên toàn cầu và đưa ra câu trả lời là nội dung nào có lượt xuất hiện nhiều nhứt. Thí dụ: Câu hỏi số 1 có 10 website đăng bài viết nội dung đúng, 15 website đăng bài viết nội dung không khẳng định, 75 website đăng bài viết lý giải sai hoàn toàn. Vì nội dung sai chiếm số lượng quá nhiều nên ChatGPT/OpenAI sẽ đưa ra câu trả lời theo nội dung 75 website đăng bài sai. May mắn thay, hiện nay số lượng bài viết có nội dung đúng về một vấn đề khoa học nào đó luôn chiếm số lượng nổi trội.
Tuy nhiên, “niềm vui ngắn chẳng tày gang,” chưa đầy một tháng kể từ ngày ra mắt thì người dùng đã phát hiện ra DeepSeek chứa đầy tính thiên vị và cung cấp nhiều hơn nội dung độc hại, dù nội dung đó đang có rất nhiều kết quả đúng đắn trên mạng internet.
Thí dụ: Với câu hỏi “What happened at Tiananmen Square in 1989?” (Chuyện gì đã xảy ra tại quảng trường Thiên An Môn năm 1989?,) DeepSeek trả lời: “Sorry, that’s beyond my current scope. Let’s talk about something else.” (Chuyện này vượt quá kiến thức của tôi. Hãy bàn luận về chuyện gì khác đi.) Cũng câu hỏi đó, nhưng đưa cho ChatGPT thì quý vị sẽ nhận được rất nhiều thông tin cụ thể, chi tiết như là nguyên nhân, ngày tháng xảy ra, số người tham gia biểu tình, diễn biến, số người chết, thái độ của nhà cầm quyền Trung cộng. Nó còn không quên nhắc thêm rằng những chi tiết này bị kiểm duyệt ở TQ nên quý vị sẽ không tìm thấy nếu quý vị dùng mạng internet ở TQ. Cuối cùng, ChatGPT còn hỏi “Bạn có muốn biết thêm chi tiết về sự kiện này không?”
Nói chung tất cả những câu hỏi nào làm sáng tỏ sự xấu xa, kinh tởm của chế độ cộng sản thì đều bị DeepSeek loại trừ, kể cả những sự kiện lịch sử đẫm máu (do lực lượng cộng sản gây ra) ở Việt Nam. Ngược lại, DeepSeek cho ra những câu trả lời “tán tụng công đức” các nhà lãnh đạo Trung cộng và ca ngợi “Trung Quốc vĩ đại.”
Có thể thấy, DeepSeek không hề có sức mạnh tìm kiếm chuyên sâu các website trên phạm vi toàn thế giới như cái tên của nó, hoặc chính DeepSeek bị kiểm duyệt chính trị từ khi nó đang phát triển ở giai đoạn “bào thai.”
Vì quá khứ chuyên đánh cắp thông tin của sản phẩm công nghệ xuất xứ từ TQ, người dùng cũng lo lắng DeepSeek gởi dữ liệu của người dùng về Trung Quốc, gây lo ngại về quyền riêng tư hoặc lưu trữ dữ liệu người dùng không an toàn.
Các chuyên gia còn phát hiện DeepSeek cung cấp những bài viết hướng dẫn chế tạo bomb, khủng bố, tạo virus độc, hack trương mục cá nhân, hack dữ liệu chính phủ, v.v. Nghiên cứu còn cho thấy DeepSeek tạo nội dung độc hại gấp nhiều lần các ứng dụng AI khác.
Đến lúc này, con cá voi xanh DeepSeek đã hiện nguyên hình là con cá mập đang há rộng cái miệng đầy răng nhọn chơm chởm, sẵn sàng cắn xé bất kỳ ai lỡ rơi vô hai hàm răng sắc bén trắng nhởn của nó.
CNBC, NASA là hai cơ quan chính phủ Hoa Kỳ cấm viên chức của họ dùng DeepSeek. Giám đốc AI của NASA đã gởi một thông báo nhấn mạnh rằng máy chủ của DeepSeek “hoạt động bên ngoài nước Mỹ, làm dấy lên lo ngại về an ninh quốc gia và quyền riêng tư.” NASA cũng cấm sử dụng DeepSeek trên dữ liệu, thiết bị máy tính và mạng nội bộ của cơ quan này. “DeepSeek và các sản phẩm và dịch vụ của công ty này không được phép sử dụng với dữ liệu và thông tin của NASA cũng như trên các thiết bị và mạng lưới do chính phủ cấp.”
Đồng thời, một số tiểu bang Hoa Kỳ cũng đã ra tín hiệu rằng họ đang cân nhắc lệnh cấm DeepSeek. Texas đã trở thành tiểu bang đầu tiên thực hiện lệnh cấm DeepSeek đối với các thiết bị của chính phủ.
“Texas sẽ không cho phép đảng Cộng Sản Trung Quốc xâm nhập vào cơ sở hạ tầng quan trọng của tiểu bang chúng ta thông qua AI thu thập dữ liệu và các ứng dụng truyền thông xã hội,” Thống đốc Texas Greg Abbott cho biết. “Texas sẽ tiếp tục bảo vệ và bảo vệ tiểu bang của chúng ta khỏi các tác nhân nước ngoài thù địch.” Lệnh cấm cũng áp dụng đối với một số mạng xã hội có nguồn gốc Trung Quốc như Tiểu Hồng Thư (RedNote) và Lemon8 (cùng công ty mẹ ByteDance với TikTok.)
Một luật mới được đề xuất có thể khiến công dân Hoa Kỳ phải đối mặt với mức phạt đáng kể hoặc thậm chí là án tù vì sử dụng ứng dụng AI DeepSeek của Trung Quốc. Dự luật do Thượng nghị sĩ Josh Hawley (Cộng Hòa) đệ trình, nhằm mục đích “cấm công dân Hoa Kỳ phát triển năng lực trí tuệ nhân tạo trong Trung Quốc và cho những bên khác.” Theo The Independent.
Không riêng gì ở Hoa Kỳ, chính phủ Úc cũng đã ban hành lệnh cấm viên chức dùng DeepSeek trên thiết bị của chính phủ vì những lo ngại về an ninh quốc gia.
Có lẽ vì sự cảnh giác cao độ này mà hiện nay trên cửa hàng Chrome trực tuyến chỉ có 176 người cài đặt DeepSeek vô trình duyệt Chrome của họ.
Coi như DeepSeek mới “chào đời” nhưng đã sớm lộ hàm răng cá mập nên đành phải ngậm ngùi “chết yểu.”
TPT
