“Hãy cho tôi một điểm tựa, tôi sẽ nhấc bổng trái đất lên” là câu nói nổi tiếng của Archimedes (287-212 trước Công Nguyên). Ổng là một nhà toán học, nhà vật lý, nhà phát minh huyền thoại người Hy Lạp. Hình của Archimedes được in ở mặt trước của Huy chương Fields, giải thưởng danh giá được coi là “Nobel Toán học” (vì giải Nobel không bao gồm lĩnh vực toán học), được Hiệp hội Toán học quốc tế (IMU: International Mathematical Union) trao 4 năm một lần cho những nhà nghiên cứu nổi bật.
Ơ-rê-ca (Eureka, nghĩa tiếng Việt là “tìm ra rồi”) là một giai thoại nổi tiếng về cách ra đời của “lực đẩy Archimedes” và của mục.. này.
Con người và các loài động vật khác đã bị ung thư từ khi lịch sử bắt đầu được ghi lại. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi từ buổi bình minh của lịch sử, người ta đã viết về bệnh ung thư (mặc dù từ “ung thư” chưa có và chưa được sử dụng). Có một câu chuyện hay về căn bệnh “sát thủ” này…
John Hunter (1728-1793) là bác sĩ phẫu thuật người Scotland, một trong những nhà khoa học và bác sĩ phẫu thuật nổi tiếng nhất thời đó. Ông làm bác sĩ phẫu thuật cho vua George III từ năm 1776 và góp công lớn trong việc đưa khám, chữa bệnh trở thành bộ môn khoa học. Nhiều người cho rằng bác sĩ Hunter tâm huyết với nghề đến mức tự khiến bản thân nhiễm bệnh lậu để viết sách về các bệnh hoa liễu.
Năm 1786, một người đàn ông tới gặp Hunter tại Bệnh viện St George với phần dưới đùi sưng cứng. “Dường như xương dày lên. Khi khám, tôi phát hiện một loại chất bao quanh xương đùi dưới bệnh nhân, nó giống như khối u sinh ra từ chính xương” – John Hunter mô tả trong mẫu bệnh phẩm của người bệnh được lưu lại đến nay. Khi ấy ông quyết định đoạn chi bệnh nhân. 4 tuần sau, bệnh nhân kia dần dần hồi phục. Tuy nhiên, sau đó bệnh nhân có triệu chứng khó thở với phần thịt hoại tử. 7 tuần sau ca phẫu thuật, bệnh nhân tử vong. Khám nghiệm tử thi cho thấy khối u từ xương đã lan tới phổi, màng tim và xương sườn.
Thời điểm xảy ra câu chuyện trên, nhân loại chưa hề biết đến ung thư. Do đó chẩn đoán của bác sĩ Hunter không được giới chuyên môn tin tưởng và nhanh chóng chìm vào quên lãng. Vị bác sĩ được cho là đã chẩn đoán và điều trị sai bệnh tình của bệnh nhân này.
Năm 2016, bác sĩ Christina Messiou từ Bệnh viện Royal Marsden nghiên cứu lại mẫu bệnh phẩm được bác sĩ John Hunter lưu lại. Cùng với đội ngũ chuyên gia tại Bệnh viện Royal Marsden, bác sĩ Christina sử dụng kỹ thuật tiên tiến quét toàn bộ mẫu vật và công nhận phán đoán của vị thầy thuốc năm xưa hoàn toàn chính xác. Thêm vào đó, cách Hunter chăm sóc bệnh nhân cũng không khác nhiều so với nguyên tắc y học hiện đại.
Sau 2 thế kỷ, chẩn đoán của bác sĩ John Hunter mới được công nhận là hoàn toàn chính xác. Viết trên Tạp chí Y học Anh, nhóm bác sĩ gửi lời xin lỗi vì đã phân tích chậm trễ di sản quan trọng từ 2 thế kỷ trước với lý do cơ sở y tế này đến năm 1851 mới được thành lập.
John Hunter
