“Hãy cho tôi một điểm tựa, tôi sẽ nhấc bổng trái đất lên” là câu nói nổi tiếng của Archimedes (287-212 trước Công Nguyên). Ổng là một nhà toán học, nhà vật lý, nhà phát minh huyền thoại người Hy Lạp. Hình của Archimedes được in ở mặt trước của Huy chương Fields, giải thưởng danh giá được coi là “Nobel Toán học” (vì giải Nobel không bao gồm lĩnh vực toán học), được Hiệp hội Toán học quốc tế (IMU: International Mathematical Union) trao 4 năm một lần cho những nhà nghiên cứu nổi bật.
Ơ-rê-ca (Eureka, nghĩa tiếng Việt là “tìm ra rồi”) là một giai thoại nổi tiếng về cách ra đời của “lực đẩy Archimedes” và của mục.. này.
Vào năm 1945, trong lúc đang mải mê tiến hành một số thí nghiệm trên máy phát sóng tần suất cao, sử dụng cho máy phát ra đa cùng một ống Magnetron, kỹ sư người Mỹ – Percy Spencer Lebaron (1894 – 1970) vô tình để quên một thanh chocolate trong túi, đến khi ông lấy ra thì thanh chocolate đã tan chảy. Sau một hồi tìm hiểu, ông thử đưa trứng, hột bắp lại gần cái ống Magnetron và quan sát. Bắp bắt đầu nổ lép bép, còn lòng đỏ trứng gà thì chín phồng rộp lên.
Percy Spencer suy luận rằng những luồng điện tử cực ngắn phát ra từ ống Magnetron đã làm “nóng” 3 món trên. Như vậy, các luồng sóng này cũng có khả năng làm chín các thực phẩm khác?
Từ đó ông nghiên cứu sâu về magnetron, thí nghiệm vào một số phương pháp nấu ăn mới và ông được cấp bằng phát minh cho sáng chế này. Công ty Raytheon đã sử dụng phát minh của ông để sáng chế ra chiếc lò vi-ba (Microwave Oven) đầu tiên trên thế giới – đặt tên cho nó là Radarange. Lò vi-ba này có trọng lượng khoảng 750 pounds, cao khoảng 6 feet với mức giá rất cao so với thu nhập thời đó – 3,000 đô-la. Do giá cao và trọng lượng lớn nên lò vi-ba đầu tiên này chuyên dùng trong nhà bếp của khách sạn hay toa ăn của xe lửa.
Trong quá trình sử dụng, lò vi-ba ban đầu chưa tốt về phân phối nhiệt độ, tạo ra sự chênh lệch nhiệt độ giữa các vị trí bên trong lò. Percy Spencer Lebaron tiếp tục nghiên cứu và ông mất hơn 20 năm nữa để sản xuất ra thế hệ lò vi-ba mới, nhỏ gọn, sang trọng và tiện lợi tựa như những lò vi-ba ngày nay -và có giá chỉ 500 đô-la.
Năm 1987 cuốn sách của bà Barbara Kafka có tên “ẩm thực lò vi-ba” ra đời và bán chạy nhất. Nhờ đó mà lò vi-ba được biết đến nhiều hơn và sử dụng rộng rãi trên thế giới hơn. Tới năm 1993, hơn 80% gia đình và hơn 3/4 công sở của Mỹ có lò vi-ba, theo Viện vi sóng Campbell.
Sau này, lò vi-ba thường được dùng để hâm đồ ăn và rã đông thực phẩm hơn là nấu-nướng đồ ăn, vì đã có nhiều loại lò điện khác làm tốt hơn. Thậm chí, những năm gần đây có nhiều người lập hội “tẩy chay” lò vi-ba vì lo ngại về bức xạ phát ra từ lò vi-ba có thể gây bệnh và nghi ngờ lò vi-ba làm giảm giá trị dinh dưỡng của thực phẩm.
