“Hãy cho tôi một điểm tựa, tôi sẽ nhấc bổng trái đất lên” là câu nói nổi tiếng của Archimedes (287-212 trước Công Nguyên). Ổng là một nhà toán học, nhà vật lý, nhà phát minh huyền thoại người Hy Lạp. Hình của Archimedes được in ở mặt trước của Huy chương Fields, giải thưởng danh giá được coi là “Nobel Toán học (vì giải Nobel không bao gồm lĩnh vực toán học), được Hiệp hội Toán học quốc tế (IMU: International Mathematical Union) trao 4 năm một lần cho những nhà nghiên cứu nổi bật.

Ơ-rê-ca (Eureka, nghĩa tiếng Việt là “tìm ra rồi”) là một giai thoại nổi tiếng về cách ra đời của “lực đẩy Archimedes” và của mục.. này.

Nhà hóa học người Mỹ – Alice Ball (sinh ngày 24-7-1892 tại Seattle, Washington) là người phụ nữ đầu tiên nhận bằng thạc sĩ từ Cao đẳng Hawaii (nay được gọi là Đại học Hawai’i) và giảng dạy hóa học tại đó.

Trong luận văn thạc sĩ của mình, cô đã nghiên cứu thành phần hóa học của cây kava (Piper methysticum), một loại thảo mộc được sử dụng rộng rãi với tác dụng an thần và làm dịu cơn đau. Công trình này đã thu hút Harry T. Hollmann (trợ lý phẫu thuật tại Bệnh viện Kalihi ở Hawaii), ông đã mời Ball vào nhóm nghiên cứu của ông về phương pháp điều trị bệnh phong (một bệnh nhiễm trùng mãn tính do vi khuẩn có thể dẫn đến tổn thương da và tổn thương thần kinh). Vào thời điểm đó, các bệnh nhân phong người Mỹ thường được đưa đến một khu biệt lập ở Hawaii nhằm ngăn chặn sự lây lan cho cộng đồng. Không chỉ tại Mỹ, căn bệnh này đã gây khổ đau, sự kỳ thị cho hàng triệu người trên khắp thế giới.

Xem thêm:   Lục phủ ngũ tạng

Năm 1915, Ball đã thành công điều chế lại phương thuốc cũ, tạo ra loại thuốc điều trị hiệu quả đầu tiên cho những người mắc bệnh phong mà không gây ra tình trạng áp xe trên da hoặc các tác dụng phụ không mong muốn khác. Năm 1916, Ball qua đời một cách đột ngột sau khi gặp biến chứng do hít phải khí clo trong một tai nạn giảng dạy ở phòng thí nghiệm, cô chỉ mới 24 tuổi và chưa công bố những thành quả nghiên cứu của mình.

Arthur Dean – một người bạn đồng nghiệp của Ball và là hiệu trưởng của Đại học Hawai’i – đã công bố kết quả nghiên cứu của Ball, khẳng định đây là công lao nghiên cứu của riêng ông, còn đặt tên là “Phương pháp Dean”. Hollmann không cho phép điều đó xảy ra, năm 1922, ông xuất bản một bài báo đề cập đến các nghiên cứu của Ball. Ông nêu rõ Ball mới là người đầu tiên điều chế thành công loại thuốc tiêm chữa bệnh phong thay vì Dean.

Phương pháp của Ball rất thành công: đến năm 1918, 78 người mắc bệnh phong tại Bệnh viện Kalihi đã hết bệnh. Từ năm 1919 đến năm 1923, không có bệnh nhân mới nào bị lưu đày đến Kalaupapa. Kỹ thuật của Ball đã được sử dụng rộng rãi để làm giảm các triệu chứng của bệnh phong cho đến khi một loại kháng sinh sulphonamide gọi là dapsone được giới thiệu để chữa khỏi căn bệnh này vào những năm 1940.

Xem thêm:   Còn ai viết những lá thư tay?

Năm 2000, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tuyên bố loại bỏ bệnh phong ra khỏi danh sách các vấn đề sức khỏe cộng đồng toàn cầu.