Phỏng vấn ca sĩ Nguyễn Cao Nam Trân

Ở hải ngoại, trong thời gian gần đây, nhiều ca sĩ nổi tiếng về Việt Nam trình diễn thì một số ca sĩ trẻ có những giọng hát đầy triển vọng tiếp tục nổi lên như những mầm măng đâm chồi lớn mạnh. Họ, những đứa con Việt, có người sinh ở hải ngoại, có người sinh ở Việt Nam nhưng ra ngoại quốc định cư từ ngày còn bé. Phần lớn kiến thức và kỹ thuật luyện thanh của họ được học hỏi ở địa phương họ đang sống, trên mạng và được yêu mến bởi những kiều bào nơi họ định cư. Một khi giọng hát đã chín muồi và được ưa chuộng nhiều, tiếng tăm họ vang xa, đó là lúc họ đi lưu diễn để mang tiếng hát của mình đến với người Việt ở khắp năm châu. Nguyễn Cao Nam Trân là một thí dụ điển hình.

Cô sinh ra ở Việt Nam, qua Hoa Kỳ định cư từ năm 1991. Giọng soprano của cô trong vắt, làn hơi dài, đủ để chuyên chở những bài hát khó, đòi hỏi những kỹ thuật cao của nhạc thính phòng. Cô từng đoạt giải nhất trong giải thi “Tiếng Hát Khôi Nguyên” của Hội Tết Cộng Đồng Nam Cali năm 2015 với bài hát “Mộng Lành” của Hoàng Trọng.

Nguyễn Cao Nam Trân là tên thật. Cô có học piano một thời gian và tham gia các sinh hoạt văn hoá nghệ thuật của người Việt hải ngoại hăng say từ ngày còn học Trung Học. Cô từng là một thành viên của nhóm kịch Club O’Noodles. Cô được nhiều nơi mời trình diễn ở Cali hay các tiểu bang khác có đông người Việt sinh sống. Những bài hát nổi trội tiêu biểu của cô (có thể xem trên YouTube) như “Đêm nhớ trăng Sài Gòn” hay “Ngậm Ngùi” đã được nhiều người yêu mến và yêu cầu hát đi hát lại.

Thanh Thư: Em đến với thế giới âm nhạc từ lúc nào, do đâu?

Nguyễn Cao Nam Trân: Từ khi 5, 6 tuổi, gia đình em dọn qua ở với bà ngoại và dì em, mà dì học trong trường Quốc Gia Âm Nhạc nên em có cơ hội tiếp xúc với âm nhạc qua dì em. Dì em dạy em hát và âm nhạc. Sau năm 1975, ngày cộng sản mới vào, gia đình em tán loạn, không biết làm gì để sinh nhai nên đã mở một quán cà phê có tên là “Ái”. Quán trở nên một nơi duy nhất có chơi string violin, cello và piano nên quán đông kinh khủng, vì trước đó chưa có nơi nào chơi đủ nhạc cụ như vậy. Quán có nhiều các ông bà tai to mặt lớn lui tới nghe nhạc, mà càng đông càng là nơi ít người để ý. Em nhớ bạn của cậu, dì em hay núp trên nóc nhà để trốn nghĩa vụ quân sự. Đây cũng là nơi ẩn náu của những người có ý muốn vượt biên. Quán tọa lạc tại 311 Nguyễn Minh Chiếu, Phú Nhuận, giờ đổi thành đường Nguyễn Trọng Tuyển, gần nhà thờ Ba Chuông. Ban nhạc toàn những bạn bè của dì em họp lại chơi nhạc. Nhờ vậy em được nghe hát nhiều hơn. Thêm việc dì diễn, đàn, và hát cả khi đi chợ, nấu ăn, nên có những bài hát em được nghe, nhập tâm và cứ thế ngân nga hát theo cả ngày. Sau này khi lớn lên nhạc vàng bị cấm, nhà em đổi qua nghe toàn nhạc cổ điển (classic), nên em có kiến thức về nhạc cổ điển rất rành rẽ. Do đó em hoàn toàn sống trong thế giới âm nhạc từ nhỏ cho đến lớn.

Thanh Thư: Em được giải nhất trong kỳ thi “Tiếng Hát Khôi Nguyên”với bài “Mộng Lành” của Hoàng Trọng. Tại sao em chọn bài này? Cho chị biết cảm tưởng của em lúc đoạt giải?

NCNT: Bài “Mộng Lành” có giai điệu nhanh, vui theo thể điệu tango nên rất hợp với mùa xuân và không khí Tết của nơi dự thi là Hội Tết Festival. Nội dung bài hát rất nhân bản vì tình yêu của hai nhân vật trong ấy cao cả, trong sáng, biết giữ cái đẹp cho nhau. Em thích tính đạo đức làm người của nó. Cảm tưởng của em? Khi thi hát em có tự tin, mình không được giải nhất cũng phải giải nhì hay ba chứ không thể nào rớt khỏi giải. Đến khi thi xong em mới bớt tự tin đi vì mình hát có thể có chỗ sai vì run và hồi hộp. Lúc được giải nhất, em rất vui và biết ơn ban giám khảo. Khi đi hát hay thu đĩa CD, mọi thứ đều toàn hảo, nhưng khi thi sự hồi hộp và run sợ dễ gây lỗi lầm. Hơn nữa còn bị run vì lạnh!!! Trời Cali, Tết vẫn lạnh, nơi tổ chức là công viên ngoài trời bên cạnh một cái hồ  lộng gió, em phải mặc áo dài để hát, không mang theo áo lạnh nên không đủ ấm, vừa hát vừa run.

Thanh Thư: Chị được biết em có theo học thanh nhạc với ca sĩ Thái Thanh một thời gian. Khi ấy là năm nào? Em còn liên lạc với cô không?

NCNT: Khi mới qua Mỹ (năm 1993) em còn đi học và gia đình cũng nghèo. Trong những năm học Trung Học em có hoạt động trong nhóm kịch Club O’Noodles. Những người trong ban tổ chức rất cấp tiến và cầu tiến. Họ nghĩ các thành viên cần được trau dồi thêm chuyên nghiệp, cũng như tài năng cần thiết cho sân khấu. Em may mắn là ca sĩ chính của nhóm, nên em được các anh chị cùng nhau hỗ trợ tiền cho em đi học nhạc thêm với cô Thái Thanh như một đầu tư cho nhóm. Tuy nhiên em chỉ học được 6, 7 private lessons rồi ngưng vì nhóm không có tiền tài trợ nữa, vả lại nhà em từ Northridge xuống Quận Cam quá xa. Sau em có theo dõi cô nhưng rồi mất liên lạc.

Lý do em hát được như ngày hôm nay có lẽ trời phú cho em một giọng hát và em cũng cố gắng cộng với nỗ lực rất nhiều của em. Mỗi khi hát, em đều lắng nghe chính giọng mình để tìm tòi chỗ phát âm sai, không hay để sửa đổi và hoàn thiện. Mỗi lần lên sân khấu, em lắng nghe và không ngừng học hỏi những người chung quanh. Em còn học thêm trên mạng và YouTube nhiều lắm. Có những người thầy dạy nhạc trên mạng rất giỏi, họ đoạt nhiều giải thưởng và có những private lessons rất đắt tiền nhưng rất hay. Có cả triệu người vào coi và theo học. Nhờ đó em học được nhiều điều, trong đó có cách giữ và lấy hơi.

Thanh Thư: Dòng nhạc và thể loại nào em ưa thích và có nhiều cảm hứng khi hát?

NCNT: Em thích classic, semi-classic và những dòng nhạc của Phạm Duy, Văn Cao, Dương Thiệu Tước, Hoàng Trọng v.v… Nói chung là nhạc tiền chiến và trước tiền chiến, những loại nhạc có âm hưởng cổ điển vì em bị ảnh hưởng từ nhỏ. Những bài hát có tiết điệu nhanh như valse hay tango, em hát đều được nhưng em thích hát các bài buồn và chậm hơn.

Thanh Thư: Em từng là một thành viên của nhóm kịch Club O‘Noodles, xin cho chị nghe về hoạt động này của em. Em giữ vai trò gì? Kể chị nghe một kỷ niệm vui khi hoạt động với các thành viên đồng trang lứa và cùng lý tưởng cũng như suy nghĩ như em?

NCNT: Đây là ban kịch ở Nam Cali vào những năm đầu của thập niên 1990 do các sinh viên trẻ yêu nghệ thuật sân khấu thành lập. Chúng em trình diễn những tiết mục như ca, vũ, nhạc, hài kịch, nói lên những suy tư, trăn trở cũng như nét bi hài của thanh thiếu niên hải ngoại khi lớn lên phải đương đầu với hai nền văn hóa khác biệt của người di dân. Nhóm chủ trương rằng giới trẻ phải làm mới những cái cũ và tạo ra cái mới, cái khác lạ.

Em là một thành viên của nhóm, làm đủ thứ từ ca, diễn, múa, đến em nuôi, chị nuôi. Tỷ như khi em hát và diễn bài dân ca “Bà rằng, bà rí”, em diễn khác đi cho mới. Tụi em diễn các vở hài kịch giống như show “Saturday Night Live” của Mỹ, giễu nhại những nhân vật nổi tiếng trong cộng đồng với thói quen hay cung cách trình diễn của họ, như Nghị Viên Tony Lâm, Ca sĩ Linda Trang Đài, và có cả cô Thái Thanh… Mục đích của giễu nhại là sao chép nguyên thủy nhưng làm quá lố, biến tấu đi nhằm mang đến sự hào hứng, sôi nổi và ngầm gửi gắm nhiều thông điệp gợi cho người xem suy nghĩ. Em đóng giả cô Thái Thanh. Em diễn tả giọng cô cao thánh thót mà lại mang chút chất chua chua trong đó hệt như cô. Lúc hát, cô đưa người qua lại, em cũng “bắt chước” giống hệt. Ở Việt Nam sống vào thời chiến nên em cũng lắc lư và diễn dịch rằng “Cô Thái Thanh vừa hát vừa né đạn”. Mọi người cười quá trời. Có lẽ người Việt mình chưa quen với lối giễu nhại này, sau có nhiều người phản đối, sao lại chọc ghẹo người lớn làm gì? Cô Thái Thanh chỉ cười bảo tụi em nghịch phá mà không tỏ vẻ khó chịu hay phê phán gì.

Các cuộc thi hoa hậu trong một vở hài kịch cũng vậy. Thời đó có phong trào “Hoa Hậu Áo Dài” rộ lên. Nào là “Hoa Hậu Áo Dài Long Beach”, “Hoa Hậu Áo Dài Westminster”, “Hoa Hậu Áo Dài Bolsa”… Tụi em có “Hoa Hậu Áo Dài Club O’ Noodles”. Em đóng vai một thí sinh người Huế đi dự tuyển. Em mặc áo dài tha thướt, với một phong cách yểu điệu, dịu dàng, thùy mị, đoan trang, kín cổng cao tường. Nhưng lại không kém phần màu mè, làm dáng, trong vẻ liêu trai, thâm thúy. Em thi hát với bài “Kìa con bướm vàng”. Những vở hài kịch có tính nghịch phá, giễu nhại nhưng được hoan nghinh nhiệt liệt. Tụi em đi diễn ở các trường đại học, các phòng hội đoàn thuyền nhân và có vài lần diễn trên sân khấu lớn có bán vé.

Thanh Thư: Em là người được nhiều nhạc sĩ mời trình diễn những sáng tác mới của họ. Cảm nghĩ của em khi nhận hát những bài hát chưa bao giờ hát? Thậm chí có bài có thể em không ưa thích, hoặc không cảm hứng với nó khi tập, em phải làm sao?

NCNT: Em được họ mời nhiều có lẽ vì em không kiêu ngạo chảnh chọe. Theo em, các nhạc, thi sĩ khi họ viết, làm thơ và sáng tác nhạc với cả tâm hồn họ. Họ nắn nót, yêu thích và trân quý những đứa con tinh thần và phải tin tưởng mình lắm họ mới giao chúng cho mình hát. Hơn nữa, họ không có nhiều tiền để trả cho các ca sĩ đã có tiếng tăm hát nên khi nhận em biết chắc là không có thù lao hoặc thù lao rất ít. Hát như vậy, em thấy cực vô cùng khi phải học những bài hát mới mà chưa ai được nghe bao giờ. Người nhạc sĩ hay nhạc công đánh nhạc cho mình trình diễn cũng đánh không hay vì họ chưa quen và biết bài này nên họ đánh với một mức độ rất giới hạn. Bài hát lại không thông dụng để họ có thể làm nó màu mè hơn. Người nhạc sĩ có thể vui và hài lòng khi mình hát nhạc của họ, nhưng người nghe, khi nghe bài hát mới và lạ, họ khó lòng chấp nhận lắm. Do đó, em bỗng dưng tự đưa mình vào con đường may rủi như đánh bạc vậy. Tuy nhiên em rất cảm kích khi họ giao cho em, em xem đó như một cái duyên và tiếp nhận một cách không đắn đo. Em không nghĩ rằng nó sẽ làm tên tuổi em tốt hơn, em chỉ nghĩ em sẽ hát hết lòng để đáp lại tấm chân tình người đã tin tưởng giao nó cho em.

Thanh Thư: Cám ơn Nguyễn Cao Nam Trân rất nhiều đã dành thời gian cho cuộc trò chuyện này. Chúc em một năm mới Đinh Dậu xán lạn, ngày càng có nhiều người hâm mộ và thành công trong đời sống cũng như nghiệp ca hát.