Ngày 20, tháng 12, năm 1960, lập Mặt trận Dân tộc Giải phóng Miền Nam Việt Nam (tức VC, Việt Cộng), CS Bắc Việt nhất quyết dùng võ lực lật đổ Việt Nam Cộng Hòa để dâng cho quan thầy Nga, Hoa.
Rồi cứ 4 năm một lần, CS Bắc Việt mở ra những trận đánh lớn vào những năm 1964, 1968, 1972. Cuộc tổng công kích Tết Mậu Thân vào cố đô Huế và cuộc xâm nhập vào khuôn viên của Tòa Ðại sứ Mỹ ở Sài Gòn làm phong trào phản chiến ở Hoa Kỳ bùng lên. Năm 1973, Tổng thống Richard Nixon càng lúc càng lún sâu vào vụ bê bối ‘Watergate’. Về kinh tế, giá dầu thô tăng cộng với chi phí khổng lồ của cuộc chiến tranh làm lạm phát gia tăng. Hậu quả là: dẫu đã được hứa hẹn, Quốc hội Mỹ vẫn cắt giảm quân viện dành cho VNCH. Số đạn pháo, số phi vụ yểm trợ chiến trường đang sôi động bị giảm dần theo từng tháng.
Ngược lại với sự tận tình chi viện của đàn anh CS Nga Hoa, CS Bắc Việt vét hết tài nguyên, nhân vật lực cho một chiến dịch kéo dài dự trù 2 năm, tới năm 1976. Nhưng cuộc chiến tranh đẫm máu đã kết thúc chóng vánh chỉ trong vòng 2 tháng.
Tổng thống Richard Nixon và Ngoại trưởng Henry Kissinger, theo Hiệp định Hòa bình Paris năm 1973, đã đồng ý rút quân đội Hoa Kỳ.
Nhưng ai cũng nghĩ không cần có lính Mỹ hiện diện (như ý của Tổng thống Ngô Đình Diệm) nếu vẫn được Hoa Kỳ tận tình giúp đỡ, Việt Nam Cộng Hoà vẫn có thể sống sót, ngăn chặn được CS Bắc Việt xích hóa Miền Nam tự do.
Suốt 15 năm, chiều dài cuộc chiến khốc liệt, thần chết hiếm khi chạm đến Sài Gòn. Ngoại trừ vài lần pháo kích, một số vụ đặt mìn khủng bố trên đường phố hoặc nhà hàng hay rạp hát…
Tháng Tư, năm 1975, cảnh loạn lạc khủng khiếp khắp nơi theo từng bước chân của đồng bào tị nạn về Nam trốn chạy CS. Hình ảnh người cha cõng trên vai một đứa con trai, một túi đựng đồ đạc rời bỏ làng quê của mình gần Trảng Bom trên Quốc lộ số 1 về phía tây bắc Sài Gòn, ngày 23 tháng 4 năm 1975 gây nhiều xúc động.
Một nhân viên CIA giúp người Việt Nam di tản lên trực thăng Air America từ trên đỉnh một tòa nhà ở Sài Gòn, Nam Việt Nam vào ngày 29 tháng 4 năm 1975 – Hugh Van Es / Bettmann – Corbis
Những người lính Việt Nam Cộng Hòa chiến đấu trong vô vọng. “Ta hồ! Thời vận bất tề, mệnh đồ đa suyễn” (Than ôi! Thời vận chẳng đều nhau, đường đời nhiều ngang trái).
Vào ngày 28, tháng 4, những tên CS nằm vùng bắt đầu lộ diện: như Phạm Xuân Ẩn, phóng viên báo Time. Phi công phản loạn Nguyễn Thành Trung hướng dẫn Không quân CS Bắc Việt ném bom làm Phi trường Tân Sơn Nhứt bị bốc cháy.
Ngày 28, tháng 4, năm 1975, Tổng thống Gerald Ford ra lịnh bắt đầu Chiến dịch ‘Frequent Wind’ (Gió thường xuyên) Ðài phát thanh Quân đội Mỹ ở Sài Gòn phát đi mật khẩu: “Nhiệt độ ở Sài Gòn là 105 độ và đang tăng lên” và bài “White Christmas” do Bing Crosby hát. “I’m Dreaming of a White Christmas” (Tôi đang mơ một mùa Giáng Sinh trắng). Ðó là một ám hiệu truyền tin báo cho người Mỹ biết là: ‘Hãy sẵn sàng chờ để được di tản khỏi Sài Gòn trong cơn hấp hối!”
Tại Sài Gòn, hai chiếc trực thăng Sikorsky CH-53 trong một bãi đậu xe! Thủy quân lục chiến Mỹ, quân phục ngụy trang chìm trong màu cây xanh vùng nhiệt đới. Chỉ có những nòng súng M 16 là thò ra từ dưới một bụi cây. Hai xạ thủ tay nắm chặt tay cây M16 và chiếc trực thăng chất đầy người Mỹ và người Việt cất cánh bay lên.
Bức ảnh đen trắng của phóng viên người Hòa Lan Hugh Van Es đã trở thành một biểu tượng, tượng trưng cho việc Hoa Kỳ rút quân khỏi Việt Nam.
(Vị trí này không phải là sân thượng của Tòa Ðại sứ Hoa Kỳ, mà là tầng thượng của một chúng cư dành cho các quan chức CIA và gia đình.)
Trong 19 tiếng đồng hồ, 81 chiếc máy bay trực thăng chở khoảng 7,000 người ra Hàng không mẫu hạm ở ngoài khơi.
Lúc 7 giờ 53 phút, ngày định mệnh 30 tháng 4, chiếc trực thăng cuối cùng cất cánh từ nóc Tòa Ðại Sứ Hoa Kỳ ở Sài Gòn và hướng ra biển. Hình ảnh của các hãng thông tấn quốc tế đầy xúc động ghi lại: Một người mẹ Miền Nam và 3 đứa con cúi mình trên boong tàu USS Blue Ridge nhấp nhô ngoài khơi gần bờ biển Việt Nam.
Sài Gòn sống trong mộng mị trong suốt nhiều tuần lễ. Không ai biết mình phải làm gì? Có đi làm hay không? Xăng có hay không? Có mua gì ở chợ hay không?
Một thương binh VNCH bị đuổi khỏi Quân y viện Cộng Hòa ngày 30/4 – nguồn facebook
Tại số 4, Ðại lộ Thống Nhứt, góc đường Mạc Ðĩnh Chi, gần Dinh Ðộc Lập. Tòa Ðại Sứ Hoa Kỳ, 6 tầng lầu trông giống như một pháo đài, không còn người Mỹ nào trong đó. Không có quan chức nào trong Tòa Ðô Chánh, số 86 đường Lê Thánh Tôn. Không có dân biểu nào trong Quốc Hội ở Công trường Lam Sơn. Trong Dinh Ðộc Lập, không có tổng thống; chỉ còn Tổng thống 2 ngày Dương Văn Minh.
Trong nhạc kịch ‘Miss Sài Gòn’ có lời thoại: “Những chiếc trực thăng đang trên đường bay tới. Ông Ðại sứ sẽ không rời đi. Sẽ đủ chỗ dành cho tất cả các bạn!”
Một người lính VNCH bị thương tập tễnh chiếc nạng, trên tay còn băng bó, ráng cầm theo vài hộp thức ăn. Hình ảnh biểu tượng cho một quân đội đã một thời chiến đấu rất kiêu hùng, giờ tàn tạ trong nỗi tuyệt vọng cô đơn gây ra bao niềm chua xót. Cùng lúc đó, tại Nghĩa trang Quân đội Biên Hòa, hai người con gái, còn rất trẻ, đứng trầm ngâm trước mộ của một người thân, một tử sĩ mới được chôn cất, chìm sâu dưới ba tấc đất gây ra bao dòng nước mắt.
Ngày 30 tháng 4 năm 1975, nắng sớm chói chang chiếu trên những con đường vắng vẻ của Sài Gòn. Nỗi sợ bị Cộng sản tàn sát như Tết Mậu Thân ở Huế vào năm 1968 đã làm cho người dân Sài Gòn bị quẫn trí. Sài Gòn rùng mình!
Có một khoảng lặng trong thành phố. Có một nỗi buồn ập xuống với cơn mưa. Hoa Kỳ không còn ở Việt Nam nữa! Sài Gòn đã bị chiếm đóng! Sài Gòn tự do không còn nữa. Giờ nó là của Cộng Sản Việt Nam!
Cách nay 50 năm ròng rã, niềm đau đớn như mới xảy ra vào tối hôm qua. Nhà thơ Thanh Nam (1931 – 1985) viết:
“Một năm người có mười hai tháng
Ta trọn năm dài một Tháng Tư”
ĐXT
