Khi tình hình chiến sự giữa Nga và Ukraine đang căng thẳng thì chính quyền Lithuania nện thêm một nhát búa vào gáy Putin bằng một tuyên bố đột ngột, họ sẽ cấm vận con đường xe lửa vận chuyển xuyên qua lãnh thổ của mình từ Nga đến Kaliningrad kể từ ngày 21 tháng 6, nhằm tuân theo quy định cấm vận của Châu Âu. Cú ngáng cẳng này khiến Putin loạng choạng, và hậm hực thề sẽ ‘trả thù” thích đáng.
Mời bạn tìm hiểu thêm về một lãnh thổ thuộc Nga nằm tách rời khỏi biên giới Nga, ít người biết đến: Kaliningrad.
Kaliningrad là gì?
Kaliningrad là một tỉnh của Nga nằm ở eo biển Baltic. Phần đất này nằm tách rời với lãnh thổ Nga, giống Alaska của Mỹ, nghĩa là nằm riêng biệt, không giáp với lục địa Hoa Kỳ. Ðiều khác biệt lớn nhất là Alaska rộng mênh mông, gần 2 triệu km2, trong khi Kaliningrad chỉ vỏn vẹn 15,00 km2.
Trước kia, Kaliningrad thuộc về nước Ðức với tên Konigsberg. Sau khi Thế chiến II kết thúc, Ðức bại trận, các đồng minh chia nhau “chiến lợi phẩm”, Nga giành Konigsberg, đổi thành Kaliningrad, để vinh danh nhà lãnh đạo Mikhail Kalinin của họ.
Vị trí địa lý
Hiện nay Kaliningrad có một vị trí địa lý đặc biệt, không giáp với Nga mà “kẹp” giữa Lithuania và Ba Lan, nằm lọt thỏm trong lòng khối Liên Hiệp Châu Âu. Nhưng vị trí kỳ dị này trở thành lợi thế chiến lược của Nga để họ có thể đặt các hạm đội túc trực tại biển Baltic và có thể lắp đặt hệ thống phóng nguyên tử nhằm tấn công đến thủ đô các quốc gia chủ chốt trong Liên Hiệp Châu Âu.
Thực ra trước khi Liên Sô tan vỡ, Kaliningrad nối liền với Nga qua Lithuania, nhưng khi Liên bang Xô viết rã đám vào năm 1991 Lithuania độc lập, trở thành trái độn, ngăn cách Kaliningrad với nước mẹ, sự ngăn cách này trở thành “vĩ đại” hơn khi Lithuania và Ba Lan gia nhập NATO. Lúc này những sự di chuyển quân sự hoặc dân sự từ Nga đến Kaliningrad, ngang qua lãnh thổ Lithuania đều phải chịu sự “kiểm duyệt” của NATO và EU.
Chiến lược
Sau khi sở hữu Kaliningrad, việc đầu tiên là mang dân Nga sang và tống cổ dân gốc Ðức ra khỏi Kaliningrad. Vì vậy ngày nay, phần lớn cư dân của Kaliningrad là người Nga “di cư” sau năm 1945. Tỉ lệ dân số như sau:
Khi Chiến Tranh Lạnh bùng phát (1947-1990), Kaliningrad được biến thành «một tiền đồn quân sự» của Nga, và ngày nay Kaliningrad được kiến tạo như một ổ tình báo, thực hiện các chiến lược tung tin giả, tấn công mạng, biến lính vũ trang trá hình thành dân thường, một chiến lược Trung Quốc đang sử dụng trên biển Ðông, lực lượng hải quân hóa trang dưới lớp vỏ ngư dân.
Thành công rõ nét nhất là một lực lượng quân sự “mọc” từ dưới đất lên khi Nga bất thần tập kích và chiếm bán đảo Crimea trong nháy mắt vào năm 2015.
Chưa kể hệ thống phòng không và phòng thủ Nga một khi được thiết lập ở Kaliningrad sẽ gây khó khăn cho mọi phản ứng đáp trả của NATO kể cả bằng đường biển hay hàng không, nếu chiến tranh toàn diện xảy ra.
Đặc điểm
Kaliningrad nổi tiếng là một thành phố “xanh” với nhiều công viên và khu vực có nhiều cây xanh và bãi cỏ. Trong đó công viên Giải trí The Youth là một trong những công viên nổi tiếng nhất, được thành lập vào những năm 1920-1930 theo phong cách Anh.
Vườn thú Kaliningrad với diện tích 17 mẫu, bao gồm 315 loài rất đa dạng và độc đáo. Ngoài ra, như truyền thống của các quốc gia Châu Âu, nơi đây nhiều nhà bảo tàng rất nổi tiếng và giá trị như Bảo tàng Ðại dương, Bảo tàng Nghệ thuật và Lịch sử, Bảo tàng Hổ phách (Kaliningrad là trung tâm buôn bán hổ phách (amber) của thế giới, khoảng 90% trữ lượng hổ phách trên thế giới được khai thác ở đây). Trong đó nhà Bảo tàng Lịch sử và Nghệ thuật Khu vực Kaliningrad là bảo tàng lâu đời nhất ở nơi đây.
Ðời sống âm nhạc của thành phố này rất sôi nổi, những lễ hội âm nhạc hàng năm với nhiều phong cách và xu hướng khác nhau được tổ chức quanh năm, trong đó có các cuộc thi quốc tế về nhạc cổ điển, jazz, organ …
Một món mà Kaliningrad nổi tiếng không kém là rượu vodka, nơi đây có các nhãn hiệu rượu vodka và bia độc đáo của mình, nổi tiếng như Stari Königsberg và Ostmark.
Kết
Khi Lithuania tuyên bố cấm vận giao thông Nga, Tổng thống Belarus, Alexander Lukashenko, một đồng minh thân cận của Putin đổ dầu vào lửa “Lithuania ngăn cản giao thông từ Nga sang Kaliningrad là nhằm cô lập Kaliningrad, đó có thể xem như là một lời tuyên chiến! Ðiều đó không thể chấp nhận được trong điều kiện hiện nay”. Nikolai Patrushev, Thư ký Hội đồng An Ninh Nga đồng tình “Lithuania sẽ phải trả giá đắt về những hành động này trong tương lai gần”.
Ðáp lại, Ned Price phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ tuyên bố “Mỹ ủng hộ Lithuania và giữ cam kết về việc bảo vệ các đồng minh, theo Ðiều 5 của NATO, nếu có một cuộc tấn công vào một thành viên của NATO cũng có nghĩa là tấn công NATO”. Ông Price “cứa” thêm “Mỹ hoan nghênh biện pháp chưa từng có này của Lithuania đối với Nga, nhất là nó liên quan đến chiến dịch quân sự tại Ukraine.”
TA