Những chấn động lịch sử của Tháng Tư 1975 đã gây ra bao đổ vỡ chia lìa. Người xa người, chia tay với mảnh đất từng lưu giữ bao kỷ niệm, gởi thân vào chốn tù đày hay trôi dạt tới những bến bờ xa thẳm. Các nhà thơ đã ghi lại tất cả trên trang sử thi để gởỉ cho đời sau. Mời bạn đọc một phần trên trang thơ này. SAO KHUÊ
THANH TÂM TUYỀN
bài nhớ thi sĩ
Tặng già Ung
Gửi M.T.
Sáng nay thức giấc trong nhà giam
Anh nhớ những câu thơ viết thời trẻ
Bừng cháy trong lòng anh bấy lâu u ám quạnh quẽ
Ánh lửa mênh mang buổi tình đầu
Mưa bụi rì rào
Gió náo nức mù tối
Trễ muộn mùa xuân trên miền cao
Ðang lay thức rừng núi biên giới
Ðã qua đã qua chuỗi ngày lạnh lẽo, anh tự nhủ
Cũng qua cơn khô cạn khác thường
Tắt theo ngọn nắng chon von mê hoặc đầu óc quái gở
Từng thiêu đốt anh trên đồi, theo vào đêm dập vùi anh đớn đau
Từ lúc nào anh đứng trân trối cô đơn
Hôn ám trời sơ khai nhìn qua song cửa ngục
Hoang vu thơ hát lời lá cỏ heo hút
Dẫn anh về tận nẻo nguồn hừng đông lẩn lút
(Hừng đông Hừng đông ôi Hừng đông anh kêu khẽ cảm động muốn khóc
Mai, Mai xa, Mai như hoa, Mai hoa. Mai về tình thơ hôm nay)
Em có hay kẻ tội đồ biệt xứ một buổi về ngang cố quận
Xao xuyến ngây ngô hắn dò hỏi lớp bóng mờ tàng ẩn
Ðêm vây hãm lụn dần
Thủ thỉ mưa ru ngày khốn đốn
Em, soi bóng em hồn nhiên ngược lối thời gian
Lặng lẽ anh gầy lửa tinh mơ đầm ấm.
(Lào Cai 5/77, Vĩnh Phú 1/78)
TÔ THÙY YÊN
chia tay ải tây
Tặng Thanh Tâm Tuyền
Mới độ nào chia tay ải Tây.
Ði đâu hay chỉ cốt rời đây?
Mây trôi, dăm mảng nhớ hư hoặc,
Gom chẳng thành câu chuyện thuận tai.
Lời kiệm, quanh ba cái ý quẩn,
Tiễn đưa vừa một quãng mây bay.
Ra về, thấy nhật nguyệt điên đảo,
Ray rứt chưa tròn hẹn ải Tây.
Có thật từng chia tay ải Tây?
Mây qua để bóng cổ thư này.
Tuyệt cùng ký ức nơi tới,
Tin tức ngàn thu biết hỏi ai?
Bao nhiêu đống lửa đêm quan ngoại
Gió thổi tan tro mỗi sáng ngày?
Trong trời, mây ấy cũ hay mới?
Ải Tây, lần nữa, lại chia tay.
Mãi mãi còn chia tay ải Tây.
Ngày ngày mây lãng đãng qua đây.
Cõi đời giấu một phía mê tưởng,
Ði nép ranh, mường tượng ải Tây.
1.2000
DU TỬ LÊ
đêm,
nhớ trăng sài gòn
Ðêm về theo vết xe lăn
Tôi trăng viễn xứ hồn thanh niên vàng
Tìm tôi đèn thắp hai hàng
Lạc nhau cuối phố sương quàng cỏ cây
Ngỡ hồn ta xứ mưa bay
Tôi chiêng trống gọi mỗi ngày mỗi xa
Ðêm về theo bánh xe qua
Nhớ em xa lộ nhớ nhà Hàng Xanh
Nhớ em kim chỉ khứu tình
Trưa ngoan lớp học chiều lành khóm tre
Nhớ mưa buồn khắp Thị Nghè
Nắng Trương Minh Giảng trưa hè Tự Do
Nhớ nghĩa trang quê hương bạn bè
Nhớ pho tượng lính buồn se bụi đường
Ðêm về theo vết xe lăn
Tôi trăng viễn xứ sầu em bến nào?
1978
Trừu tượng 2 – tranh sơn mài Nguyễn Lâm
NGUYỄN XUÂN THIỆP
như một lời chia tay
Như một lời chia tay
tôi gởi lại
một góc phố. rực lá vàng
quán cà phê. mở cửa. dưới giàn hoa giấy
tiếng chim. lúc mình hôn nhau
tôi gởi lại
căn nhà. gió động cây đàn gỗ chùng dây.
cửa sổ nhìn ra sông. hoàng hôn
tím màu hoa đồng thảo
hồn tôi. suốt bao đêm. cùng đốm lửa vườn xưa. thức trong cây và đất
đợi chờ ai. hừng đông mưa
phượng đỏ. một lời yêu dấu cũ
là lúc chia xa
tôi gởi lại
con hẻm mùa đông
gầy yếu
tiếng rao hàng vào giấc ngủ khuya
những khuôn mặt bạn bè. với nhiều nét gãy
cuộc đời. sướng. khổ. nhọc nhằn
tôi gởi lại
tôi gởi lại
thành phố. đóa quỳ vàng
(thành phố. mối tình đầu của tôi. nay xin gởi lại)
gởi lại
nắng mưa
nấm mộ người thân. với chút tro than
ôi chút lòng hoài vọng. sót
gởi nụ cười. trên môi em bé. có tên gọi.bình minh
tôi gởi lại
đất và người
gió. bắt đầu từ lãng quên
tháng 6. 1995
