Đỗ Quý Toàn là tác giả nổi tiếng trong văn học. Ông bắt đầu sinh hoạt văn nghệ từ năm 1955, thơ ông thường góp mặt trên các tạp chí văn học như NGÀN KHƠI, VĂN NGHỆ, VĂN… Về thơ đã xuất bản: Nàng (1965) Đêm Việt Nam (1966), Cỏ Và Tuyết (1989). Ngoài ra, còn có tập tiểu luận về thơ: Tìm thơ trong tiếng nói. Tập thơ NÀNG là tác phẩm đầu tiên của ông. Thơ tình của Đỗ Quý Toàn đầy những xúc cảm, hạnh phúc có, đau khổ có, được hòa lẫn với thiên nhiên, hoa cỏ, suối ngàn thể hiện bằng những thi ngữ gợi hình thật sinh động. Sau đây Trang Thơ xin trích giới thiệu vài bài tiêu biểu.
SAO KHUÊ
chuyện tình
Ôi anh yêu em vì em biết nói
Em đã biết thưa em còn biết gọi
Buổi sáng trời mưa khiến anh nhớ em
Bây giờ trời nắng anh nhớ em hơn
Ngồi xuống đây đi nghe chim đang hót
Ðồng cỏ bàn tay trời cao mắt ướt
Khi ngó nhau thôi còn biết nói gì
Hai đứa ngồi đó như hai hòn bi
Có cánh hoa đẹp anh hái cho em
Em không thèm nhận anh chết cho xem
Và anh sẽ khóc miên man suốt ngày
Ôi chả bao giờ buồn như bữa nay
Này em yêu quý em có biết nghe
Trên cánh đồng cỏ có con bò kia
Nó kêu “bò” “bò” và nó ăn cỏ
Trời hôm nay cao, yêu em, hỡi gió
Và trên đỉnh đồi có cây to tướng
Ở một cành ngang có một tổ kiến
Có con đi ra có con đi vào
Trời hôm nay nắng, yêu em xiết bao
Này em yêu dấu em nào có hay
Hồi nãy trên trời có con chim bay
Có con chim nó bay qua trên trời
Trời xanh đến thế đôi mình lứa đôi.
xuân nàng
Ở trên thân thể nàng
bốn mùa hoa tươi tốt
trên cành cây trái thơm
bầu trĩu dâng nhựa ngọt
Ở trên thân thể nàng
trời đầy xuân ấm áp
đêm giao thừa cuối năm
pháo ran từng mạch máu
Ở trên thân thể nàng
rượu hoa chàng mới cất
rượu đỏ uống đầy môi
xuống đáy bình ngây ngất
Ở trên thân thể nàng
chim đàn bay tới đậu
khép từng đôi cánh êm
dưới tàn cây nương náu
Ở trên thân thể nàng
trời xanh trong mắt mãi
nắng cao ùa chứa chan
xuống rừng ươm kết trái
Ở trên thân thể nàng
trời trăng sao bát ngát
trong những đêm hoang đường
sao bay về trái đất
Ở trên thân thể nàng
chàng dựng nên trái đất
dựng nên cỏ và hoa
với đồi xanh suối mát
Ở trên thân thể nàng
chàng dựng nên nhân loại
nhân loại mới ra đời
cầm tay nhau múa hát
tự tình
Hãy yêu chàng như yêu núi
Núi nào có biết gì
Núi nằm đó yên ngủ
Ðã hàng muôn năm qua
Khi núi thức mùa xuân
Hãy yêu chàng như cỏ
Cỏ ngây ngất mọc đầy
Tràn bao quanh trái đất
Trên trái đất quay
Hãy yêu chàng như biển
Ðất quay biển quay theo
Nhịp nhàng như luân vũ khúc
Muôn đời không thôi
Hãy yêu chàng thật lâu
Yêu chàng mãi mãi
Quanh năm suốt bốn mùa
Lấy mùa đông làm xương
Mùa xuân làm da thịt
Mùa thu làm mắt xanh tóc biếc
Mùa hạ làm máu chảy ấm tim
Hãy yêu chàng bằng thân thể đó
Hãy yêu thật nhiều vào
Yêu không đếm xuể
Từng phân vuông trên thân thể
Từng sợi máu dưới da
Hãy yêu chàng như màu xanh
Yêu chàng như màu đỏ
Như màu tím màu vàng
Trên da trời chói chang
Mặt trời mọc rồi lặn
Trời da vàng da đen
Yêu chàng như thế đó.
Hãy yêu chàng như thế
Như thế như thế
Yêu chàng liên miên
Như chim chíu chít
Vì cành lá xanh
Hay vì nắng mai
Như thế như thế
Như biển dạt dào
Dâng theo ánh trăng
Em có thấy không
Trong những đêm rằm
Biển phồng bóng căng
Thôi hãy yêu chàng
Yêu không thể nói
Yêu quẩn yêu quanh
Yêu hoài yêu mãi
