Gần đây nhất, cái chết của Nhiếp ảnh gia, Nhà làm phim Pierre Zakrzewski tại chiến trường Ukraine ngày 14 tháng 3 năm 2022 đã làm rúng động trái tim nhiều người, kể cả những người không biết anh là ai trước đó. Ông là người quay phim của đài Fox News đã bị giết khi đang đưa tin ở Ukraine trong một vụ tấn công của quân đội Nga. Người đi cùng ông là phóng viên chiến trường Benjamin Hall cũng bị thương phải nhập viện, mất một chân, nhưng may mắn thoát chết. Cả hai lúc ấy đang di chuyển trên một chiếc xe và bị tấn công bằng bom lửa trong một vùng chiến sự, Horenka, là một ngôi làng bên ngoài thủ đô Kyiv, Ukraine.
Pierre Zakrzewski và đồng nghiệp – Hình Fox News
Giám đốc điều hành Fox News Media Suzanne Scott cho biết: “Ông là một phóng viên kiêm nhiếp ảnh gia kỳ cựu, đang sống ở London cùng gia đình. Ông đến Ukraine để tường trình cuộc chiến từ tháng Hai. Tài năng của ông trong rất nhiều lãnh vực và không có vai trò nào mà ông ấy không đảm nhận- từ nhiếp ảnh gia đến kỹ sư, biên tập viên và cả đến việc sản xuất phim ảnh. Ông ấy đã làm tất cả mọi việc dưới một áp lực khủng khiếp và kỹ năng cực kỳ uyên bác.”.
Bà thêm “Người ta biết rằng ông là người làm việc rất tận tâm và rất chuyên nghiệp qua những tường thuật chuyện chiến trường. Ðạo đức làm việc của ông ấy đã nổi tiếng trong giới phóng viên ở mọi phương tiện truyền thông.” Bà nhấn mạnh, “Ông vô cùng nổi tiếng, tất cả mọi người trong ngành truyền thông, những người đã đưa tin quốc tế đều biết và tôn trọng ông. Ông “được yêu mến” khi đã đóng một vai trò quan trọng trong việc đưa các cộng sự người Afghanistan cùng gia đình của họ rời khỏi đất nước sau khi Hoa Kỳ rút quân vào năm ngoái.”.
Jay Wallace, chủ tịch của Mạng lưới Tin tức, phát biểu “Pierre là một nhân vật luôn có mặt trong tất cả các tin tức quốc tế của chúng tôi. Tôi cũng như vô số người khác, luôn cảm thấy yên tâm khi đến hiện trường và nhìn thấy anh ấy với chiếc máy ảnh trên tay”.
Brent Renaud – Hình Politico News
Trong cuộc họp báo hàng ngày của cô vào thứ Ba, Thư ký báo chí Tòa Bạch Ốc Jen Psaki đã bày tỏ sự chia buồn với gia đình của Zakrzewski. Psaki nói, “Ông ấy là người đã từng phục vụ ở nhiều vùng chiến sự, người đã đưa tin gần như mọi câu chuyện quốc tế cho Fox News từ Iraq, Afghanistan đến Syria trong suốt thời gian dài làm việc ở đó. Vì vậy, những suy nghĩ của chúng tôi, những lời cầu nguyện của chúng tôi đều dành cho gia đình anh ấy và cả cộng đồng nữa”.
Hôm Chủ Nhật, ngày 12 tháng 3, 2022, nhà làm phim và nhà báo người Mỹ Brent Renaud, 50 tuổi, cũng bị giết ở Ukraine, trong một cuộc tấn công ở ngoại ô Irpin của Kyiv. Renaud đang thực hiện một dự án video cho tạp chí Time cùng với Juan Arredondo, một nhà báo người Mỹ khác, khi chiếc xe hai người đang di chuyển bị tấn công từ phía Nga. Arredondo sống sót, nhưng Renaud đã chết. Nhà báo này được Ann Marie Lipinski, giám đốc của Nieman Foundation for Journalism tại Harvard, mô tả là “tài năng và tốt bụng, và công việc của anh ấy mang đậm tính nhân văn”. Renaud là sinh viên Harvard Nieman năm 2019.
Chính phủ Ukraine cũng cho biết nhà làm phim tài liệu Oleksandra Kurshynova của họ cũng thiệt mạng trong một vụ tấn công của quân Nga.
Benjamin Hall – Hình Fox News
Ðối đầu với hiểm nguy và tính mạng như “chỉ mành treo chuông” là số phận của những phóng viên, nhiếp ảnh gia, nhà làm phim chiến trường. Họ hiện diện trong các trận chiến mà trong tay không một tấc sắt, ngoài chiếc máy ảnh, máy quay phim và ngòi viết. Nhiệm vụ của họ vô cùng quan trọng trong việc đưa tin tức và hình ảnh của cuộc chiến đến cộng đồng thế giới về sự tàn bạo của chiến tranh. Với kỹ thuật liên mạng vô cùng nhạy bén và cực nhanh ngày nay, những gì xảy ra chỉ trong tích tắc, người người trên thế giới đều được chứng kiến tận mắt qua lời tường thuật, hình ảnh và video clip của họ.
Ðịnh mệnh và số phận mỏng manh của một phóng viên hành nghề trong cuộc chiến là một thách thức to lớn của nghề truyền. Không chỉ có nam nhân, các nữ phóng viên chiến trường cũng có mặt cùng lăn lộn ở các chiến trường Trung Ðông hay những nơi người phụ nữ bị áp bức và kỳ thị. Họ quả cảm, yêu nghề, đầy lòng nhiệt huyết, không ngại hiểm nguy để truyền tin khẩn cấp cho thế giới hiểu rõ những gì đang xảy ra.
Những phóng viên nam hay nữ bị giết, bắt cóc, bị hành hạ, chịu tổn thất rất lớn về thể chất và tinh thần vẫn xảy ra từ xưa đến nay qua nhiều cuộc chiến. Người ta còn nhớ cái chết của phóng viên Hoa Kỳ, James Foley thuộc hãng tin AFP làm cho tờ Time đã bị IS bắt cóc, hành hạ và hành hình khi anh đang ở đỉnh cao của sự nghiệp năm 2014.
James Foley – Hình Wikipedia.
Ðể sống còn và hành nghề phóng viên chiến trường, theo Viện An toàn Tin tức Quốc tế (INSI) thì một phóng viên chiến trường cần phải có kế hoạch và sự chuẩn bị chu đáo cả về mặt thể chất và tinh thần. Người phóng viên phải: Có khả năng chạy, trốn và chịu đựng những điều kiện khắc nghiệt. Họ phải nắm rõ thông tin về khu vực mà mình đến, tìm hiểu ngôn ngữ, hành vi của người địa phương. Trang phục, phải được trang bị quần áo chống đạn, mũ bảo hiểm và những trang phục thích hợp khác. Những dụng cụ kêu cứu, thoát hiểm. Nên hợp tác và có sự đồng ý của lực lượng quân đội trước khi chụp hình hay quay phim và nắm rõ tính nhạy cảm địa phương trong mỗi bức hình của mình.
Ngoài ra còn có “Luật quốc tế bảo vệ phóng viên chiến trường” Tuy nhiên, ngày càng nhiều nhà báo chuyên nghiệp đứng trước nguy cơ bị thương, bị giết, bị giam cầm hay bắt cóc khi đang hành nghề tại những khu vực chiến sự. Công ước Hague và Geneva đã đề cập đến quyền và nghĩa vụ của “các phóng viên chiến trường”. Theo đó, họ được gửi đến các khu vực chiến sự để đưa tin và phải được đối xử như các tù binh dân sự khác nếu bị một trong các bên tham chiến bắt giữ. Những quy định này có lẽ chỉ phù hợp với thời đại chiến tranh quy ước quốc tế khi các chính phủ còn kiểm soát các nhà báo, còn ngày nay các quy định này khó có thể được chấp nhận, vì đa số các nhà báo làm việc cho các công ty tư nhân độc lập với các chính phủ. Vả lại, trong cuộc chiến, bom đạn vô tình …và lòng người cũng… vô tình… thì … Xưa nay những người đi vào cuộc chiến, mấy ai hẹn được ngày về ..
Trên trang Wikipedia có liệt kê tên tuổi các nhà báo, phóng viên đã hy sinh lúc đang hành nghề tại các cuộc chiến khác nhau như Ukraine, Iraq, Syria, Vietnam v.v. Tuy nhiên, đó chỉ là một con số nhỏ nhoi tên tuổi nổi tiếng được nhắc nhở, còn con số thực sự đã thiệt mạng không được báo cáo trong cuộc chiến vì lý do chính trị, chắc chắn lớn hơn con số liệt kê rất nhiều.
TTT
Dịch thuật và biên tập.
Tài liệu tham khảo
– Fox News cameraman Pierre Zakrzewski killed while reporting in Ukraine
