Báo động thực trạng từ chối luật sư

Từ Facebook Tuan Ngo

Trong 12 ngày qua, từ ngày 23/7/2021 – 05/8/2021, tôi liên tiếp bị thân chủ từ chối 03 vụ liên tiếp dù trước đó gia đình tha thiết nhờ cậy tôi giúp đỡ. Tôi không đi sâu vào nội dung từng vụ để bảo vệ bí mật của thân chủ, chỉ nêu vấn đề, ai cần chi tiết, tôi sẵn sàng cung cấp trong phạm vi có thể.

Vụ đầu tiên, ngày 23/7/2021: Thân chủ bị bắt nhốt tại công an huyện vì nghi ngờ dính líu tới một vụ án. Sau khi luật sư làm thủ tục buổi sáng thì chiều được thông báo miệng là thân chủ từ chối luật sư nhưng tối cùng ngày thì được thả về.

Vụ thứ hai, ngày 03/8/2021: thân chủ bị bắt chiều ngày 02/8/2021, luật sư nộp thủ tục sáng ngày hôm sau; trưa nghe nói là thân chủ từ chối luật sư, chiều cùng ngày được thả về. Điều đặc biệt là hôm sau điều tra viên điện thoại cho luật sư rồi đưa máy cho thân chủ bảo anh ta xác nhận là đã từ chối luật sư và không bị ép buộc gì. Cả hai vụ trên đều ở Nghệ An, quê tôi.

Vụ thứ ba, là ngày hôm nay, ngày 05/8/2021: Tôi nhận được đề nghị làm luật sư khi vụ án hình sự sắp đưa ra xét xử vào ngày 10/8 tới đây. Tôi nộp thủ tục luật sư cho toà án ngày 04/8 qua đường bưu điện và sáng nay họ nhận được. Sau đó, người nhà thông báo là thẩm phán bảo thuê luật sư làm gì, để họ giúp cho. Ông thẩm phán còn gọi cho bên trại giam, đưa máy cho bị can (là bố người này) nói chuyện với con là ông sẽ từ chối luật sư. Ông được hứa sẽ được trả tự do sau phiên toà sắp tới. Vụ án này ở Nam Định.

Trong gần chục năm hành nghề luật sư tranh tụng của mình, số vụ án/vụ việc tôi bị từ chối nhiều vô kể nhưng điều đặc biệt là đại đa số kết quả của các vụ đó, thân chủ tôi đều được hưởng lợi hơn so với những gì họ và chính tôi dự kiến. Riêng chỉ mỗi một vụ mà tôi thấy bất lợi đó là trường hợp ông Bùi Quốc V, anh trai Bùi Quang H (vụ Nhật Cường) là sau khi âm thầm từ chối luật sư thì bị bắt một thời gian sau đó. Xét về mặt kết quả, thân chủ hài lòng về việc làm mà như không làm của luật sư nhưng xét về nghề nghiệp, tôi thấy buồn hơn vui. Nhiều luật sư đồng nghiệp khác của tôi cũng kêu trời về tình trạng bị thân chủ từ chối trong khi trước đó họ hoặc gia đình họ van nài luật sư giúp đỡ họ. Tuy nhiên, sau khi có được một kết quả có lợi hơn cho thân chủ, ai nấy đều quên đi để làm việc khác mà không còn thấy mình cần phải làm điều gì đó để thay đổi, cải thiện tình hình vì với họ, so với những vụ khác, kết quả như vậy là tốt lắm rồi…

Có phải thân chủ muốn từ chối luật sư thật không, đơn giản hãy hỏi trực tiếp người đó khi họ được thả về hoặc hỏi người thân của họ, không cần hỏi luật sư bị từ chối. Ở đây, tôi chỉ khẳng định một câu thôi: Không thằng điên nào tự dưng đi từ chối luật sư cả, trừ khi luật sư đi ngược lại lợi ích của họ! Mà một khi, anh ta chưa tiếp xúc với luật sư để biết luật sư có thể giúp được gì cho họ thì họ không có lý do để từ chối luật sư, trừ khi họ bị mớm, dụ hoặc ép để anh ta làm điều đó.

Giới luật sư ngày một đông nhưng sự phản kháng trước những sự sai trái, bất công ngày càng yếu đi. Không ít luật sư đầu hàng và đồng hành, tiếp tay cho những cái sai được nhân rộng, nối dài ra. Sự im lặng của lớp luật sư đàn anh, đàn chị sẽ khiến lớp luật sư trẻ kế cận noi theo và những kẻ phá bĩnh như chúng tôi sẽ ngày càng hiếm dần. Nếu không nhanh chóng thay đổi, nghề luật sư sẽ còn xuống giá hơn nữa và người luật sư, không có lý do để bắt buộc xã hội phải trọng thị…