Sáu năm cầm quyền dưới thời Tổng thống Duterte chủ trương thân thiện với Trung Quốc, đã khiến mối quan hệ trên 65 năm giữa Mỹ và Phillipines tệ hại hơn bao giờ hết, Duterte tuyên bố sẽ cắt hợp tác quân sự với Mỹ, hủy Hiệp ước Thăm viếng Quân sự (VFA: Visiting Forces Agreement) là cơ sở cho quân đội Mỹ đồn trú luân phiên ở Philippines. Lúc này Trung Quốc như rồng thêm vây, lộng hành ở biển Đông.
Tình hình thay đổi 180 độ khi Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos nhậm chức, Phó tổng thống Mỹ Kamala Harris lập tức tới thăm Philippines, mở lại việc hợp tác quốc phòng. Bà Harris tuyên bố “Chúng tôi sát cánh với các bạn để bảo vệ những quy tắc và chuẩn mực quốc tế liên quan ở Biển Đông, bất kỳ một cuộc tấn công nào vào lực lượng vũ trang của Philippines ở Biển Đông sẽ đụng chạm đến cam kết phòng thủ chung của Mỹ đối với Philippines”.
Giới quan sát cho rằng khi Tổng thống Marcos lên nắm quyền, quan hệ Mỹ – Philippines trở nên nồng ấm, tạo thành một mảnh ghép chiến lược then chốt với sự hiện diện của Mỹ ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Ngoài ra TT Biden cho trao tận tay ông Marcos lá thư mời ông thăm Bạch Cung. Theo giới quan sát, đây là những tín hiệu bất lợi cho Trung Quốc.
Đại sứ Philippines tại Hoa Kỳ, ông Jose Manuel Romualdez cho biết Mỹ và Phillpines sẽ có một gặp vào tháng Ba tới đây, hứa hẹn những hợp tác quốc phòng trong thời gian tới. Đồng thời Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin cũng đã lên lịch trình thăm Manila trong những tuần tới. Tất cả đều tập trung vào một đối tượng duy nhất: Trung Cộng!
Hạnh Dung (tổng hợp)
