Nếu Vatican vừa là thành phố nhỏ nhất thế giới, vừa là quốc gia nhỏ nhất thế giới, dân số chỉ khoảng hơn một ngàn người; thì ở Orange County, Nam Cali cũng có địa điểm vừa là thành phố nhỏ nhất quận, vừa là thị trấn nhỏ nhất quận, đó là Midway City.
Nhiều người gọi Midway city là “Thành Phố Giữa Ðường” hoặc “Thị Trấn Giữa Ðàng,” nhưng tôi thấy phải gọi nó là Thành Phố Tí Hon mới đúng đặc điểm của nó. Thành phố tí hon không phải là thành phố của những người tí hon (giống trong truyện cổ tích) mà là một thành phố có diện tích rất nhỏ, dân số rất ít, thậm chí không có tên trên bản đồ GPS, như một làng quê hẻo lánh nằm lọt thỏm giữa các đô thị ồn ào náo nhiệt xung quanh.
Số là khoảng cuối năm 2016, trước khi tôi nhập viện phẫu thuật (Bác sĩ nói sau đó phải nằm nhà một tháng không lái xe) anh bạn tôi cho tôi địa chỉ để tôi tới gởi xe ở parking phía sau tiệm của ổng. Ðịa chỉ đường Bolsa Ave đàng hoàng, cứ tưởng là thành phố Westminster. Ai ngờ tôi gõ địa chỉ vô cái GPS mới mua thì nó báo rằng “không tìm thấy địa chỉ này.” Tôi kiên nhẫn gõ đi gõ lại nhiều lần trên GPS, gọi hỏi ông bạn địa chỉ ổng text có chính xác không, thì rõ ràng địa chỉ không sai, nhưng GPS vẫn lỳ ra bảo “không tìm thấy,” y như ông bạn tôi và cái tiệm của ổng có phép tàng hình hoặc là ma vậy. Cần phải nói rõ khi tôi mua cái GPS tôi đã chọn cái mới vừa sản xuất năm 2016, có chức năng cập nhật điểm kẹt xe trong khi đi đường luôn. Tôi bắt buộc phải cầu viện tới bản đồ trên phone mới đi được đến nơi, dù bình thường tôi không thích dùng phone vì màn hình nhỏ rất khó nhìn thấy. Sau đó, cứ ba tháng một lần tôi cập nhật bản đồ cho GPS, và hai năm sau tôi mới biết sở dĩ cái GPS của tôi không tìm ra địa chỉ tiệm của bạn tôi vì thành phố Midway đó không có tên trên bản đồ GPS(!). Quái thiệt, tại sao một thành phố nằm giữa thanh thiên bạch nhật như vầy mà lại không có tên trên bản đồ? Không nén được thắc mắc, tôi bỏ công tìm hiểu thì phát hiện rất nhiều điều “bổ ngửa” về Midway city.
Sở dĩ thành phố này có tên là Midway vì nó nằm ngang Seal Beach về phía Tây và thành phố Santa Ana về phía Ðông. Nhìn trên bản đồ, nếu gom diện tích lại thì Midway city có 1,637 km2, và chỉ vỏn vẹn hai block đường, giới hạn bởi các con đường: Beach, Hazard, Magnolia, Newland.
Ði dọc theo đại lộ Bolsa san sát tiệm, quán, cửa hàng, khu thương mại sầm uất, ồn ào, náo nhiệt (nhưng lại khá nóng bức), nhưng vừa qua khỏi khu chợ ABC và ngân hàng America, thẳng tiến theo hướng đường Beach là bạn sẽ có cảm giác rơi vào vùng quê yên tĩnh mát rượi với cây cối xanh um tùm hai bên đường, tiệm quán cũng thưa vắng người và quy mô nhỏ bé hẳn đi, đó chính là bạn đã lọt vào “thung lũng” Midway rồi vậy.
Hóa ra đây không phải là một khu đô thị mới xây dựng nên chưa có tên, ngược lại Midway city có thể được gọi là “thành phố cổ” với lịch sử hình thành từ năm 1880 bởi những người tiên phong xây dựng nên thành phố này là hậu duệ của dân gốc Anh, di cư bằng con tàu Mayflower sang Mỹ tìm cuộc sống mới. Thời mà ở đây người ta di chuyển bằng xe ngựa và tôi càng ngạc nhiên hơn khi biết người ta khai thác mỏ dầu ở Huntington Beach. Lâu nay tôi cứ tưởng Huntington Beach là một thành phố biển sầm uất chỉ dành cho du lịch, các môn thể thao mặt nước. Càng không thể ngờ rằng với diện tích tí hon như vậy nhưng vào năm 1927 Midway city đã từng có một nhà máy chế tạo máy bay của Tập đoàn Máy bay Zenith và một sân bay (Tôi không dùng chữ phi trường, e nó quá lớn so với diện tích thành phố mini này.) Midway city cũng có zip code riêng là 92655. Nơi đây cũng từng có một Sở Cứu Hỏa. Ngạc nhiên hơn là Sở Cứu Hỏa này được thành lập từ năm 1935 với 15 tình nguyện viên được Ban Lâm nghiệp của tiểu bang đào tạo và họ đã phục vụ thànnh phố Westminster gần đó suốt 15 năm, phụ trách khu vực Nông trại Knot’s Berry, công viên Buena và Huntington Beach. Cho đến năm 1950, Sở Cứu hỏa Westminster đi vào hoạt động thì mới chấm dứt hoạt động tình nguyện này.
Hiện nay, Midway’s City Fire Department trên đại lộ Bolsa là một trạm cứu hỏa được trang bị hiện đại (Orange County Fire Authority Station #25) và là một phần thường trực của Cơ quan Cứu hỏa Quận Cam.
Một cư dân cố cựu của Midway city- Cựu nhà báo, là ông Tim Castroreale đã tự giới thiệu ông được sanh ra và lớn lên ở đây, đã từng đi học ở trường Tiểu học Midway City Elementary School, nên ông rất yêu mến thành phố này.
Theo thống kê dân số năm 2010 thì dân số của Midway city có 8,485 người. Một con số quá ít so với thành phố Westminster có 90,256 người, thành phố Garden Grove có 170,328 người, thành phố Santa Ana có 319,870 người… Nếu so với phường 1 quận Gò Vấp (Sài Gòn) thì dân số Midway city chỉ bằng một nửa của phường 1. Sở dĩ tôi lấy số liệu dân số phường 1 Gò Vấp vì đây là quận nghèo chớ không phải quận trung tâm Sài Gòn đông dân. Trở lại phần trên, vì vậy, có người gọi Midway city là “Thị Trấn” cũng không ngoa. Tuy nhiên, rõ ràng tên của nó là “city” chớ không phải “town” thì không thể gọi là “Thị Trấn” được. Nghe nói lý do cư dân Midway nhất định không chịu dùng chữ “town” mà phải là “city”, họ cũng không chịu sát nhập Midway vô các thành phố lân cận để được hưởng các quyền lợi ưu đãi hơn, mức thuế cũng thấp hơn so với các thành phố xung quanh nhờ đặc điểm “làng quê.”(?)
Thực tế nguyên nhân Midway city không chịu sát nhập có đúng như vậy hay không thì tôi không biết, nhưng rõ ràng Midway city là thành phố tí hon rất đặc biệt, là thành phố duy nhứt không có chức danh Thị trưởng và Hội đồng thành phố. Ngược lại, từ năm 1924 Phòng Thương mại quận Cam và Hiệp Hội Chủ Nhà kết hợp hoạt động như một Hội đồng thành phố. Hàng tháng, họ đều tổ chức họp nghiêm túc và đề đạt ý kiến lên Hội đồng Giám sát quận Cam. Ðây cũng là thành phố duy nhứt xài ké hệ thống nước, điện, đèn đường, cảnh sát, bưu điện, cứu hỏa… của quận Cam. Ðây cũng là thành phố duy nhứt không có bất cứ tiệm ăn, nhà hàng nào. Nếu muốn tìm kiếm quán ăn, bạn phải di chuyển qua các thành phố xung quanh. Bù lại, bạn có thể “vớt vát” chút đỉnh bằng cách dạo chơi đi thăm đại lý bán xe Deluxe trên đại lộ Bolsa.
Tuy nhiên, Midway city có một công viên nhỏ ở góc đường Beach- Bolsa và hai nhà thờ nhỏ xíu nằm sâu trong khu dân cư là Friends Community Church và Vietnamese Alliance Church.
Bây giờ, nhờ có internet mà chúng ta dễ dàng biết được Mỹ và Canada là hai quốc gia có diện tích hàng đầu thế giới lại sở hữu hàng chục thành phố nhỏ nhất thế giới. Nghe rất khôi hài nhưng nghĩ kỹ thì không hài chút nào, đó là kết quả của xã hội dân chủ trong những quốc gia dân chủ tuyệt đối tôn trọng ý muốn của người dân. Tôi nhớ tới vụ sau năm 1975 nhà cầm quyền Việt cộng muốn “đập tan tàn dư Mỹ- ngụy để lại” nên đã nhập 2-3 tỉnh vô thành một tỉnh bự tổ bố và đặt tên mới cho tỉnh bự. Năm 1997 chịu hết xiết thì tách ra y chang tỉnh cũ, lấy lại tên cũ, rồi ghi vô nghị quyết đảng là “thành tích 20 năm đổi mới” cho cán bộ học thấy mụ nội luôn.
TPT
