Cách đây gần 5 năm, tại một buổi tiệc ở Bắc Kinh kỷ niệm 70 năm ngày đảng cộng sản Trung Quốc nắm quyền, một bức ảnh chụp bà Linda Sun đang đứng tại Đại lễ ường Nhân dân với nụ cười nở trên môi, phía sau là quốc huy Trung Quốc.
Trong các thông tin của truyền thông Trung Quốc, bà Sun được xác định là đại diện của một nhóm cố vấn cho đảng ở ngoại quốc. Không có thông tin nào đề cập đến công việc chính của bà tại Hoa Kỳ – là phụ tá cao cấp của Thống đốc New York khi đó là Andrew Cuomo.
Chuyến đi trên là một trong số nhiều chuyến đi đến Trung Quốc của bà Sun cho thấy ngay cả khi đang là phụ tá cho thống đốc, bà Sun vẫn được tiếp cận với những giới chức cao cấp trong nội bộ đảng – một vị trí có thể mang lại nhiều quyền lợi cá nhân ở Trung Quốc.
Bản cáo trạng
Hiện nay, bà Sun đang phải đối mặt với một bản cáo trạng liên bang cáo buộc bà đã hành động theo lệnh của Bắc Kinh để tác động đến chính sách của tiểu bang New York đối với Trung Quốc. Nhờ những hoạt động nội gián mà chồng bà, Christopher Hu, một nhà xuất cảng tôm hùm và chủ một tiệm rượu, đã giành được những hợp đồng kinh doanh béo bở ở Trung Quốc, giúp hỗ trợ cho lối sống xa hoa của hai vợ chồng trong đó họ làm chủ hai căn nhà trị giá nhiều triệu đô la ở New York và Hawaii và những chiếc xe sang trọng trong đó có chiếc Ferrari mới mua năm 2024.
Bà Linda Sun, 40 tuổi, bị buộc 8 tội danh hình sự, bao gồm hoạt động như một tác nhân cho chính phủ ngoại quốc mà không trình báo cho Bộ Tư pháp (unregistered agent), gian lận chiếu khán và âm mưu rửa tiền. Ông chồng Christopher Hu cũng bị buộc tội gian lận ngân hàng và âm mưu rửa tiền.
Bộ Tư pháp cáo buộc rằng trong các chức vụ làm việc cho Thống đốc Kathy Hochul và thống đốc tiền nhiệm Andrew Cuomo, bà Sun đã liên kết với các đại diện của chính phủ Trung Quốc để tác động đến chính sách của tiểu bang
Kiểu móc nối quan hệ trong các cáo buộc của bản cáo trạng là những hoạt động rất quen thuộc trong vấn nạn tham nhũng ở Trung Quốc. Theo nhận định của một chuyên gia nghiên cứu về vấn đề tham nhũng ở Trung Quốc, không có công việc kinh doanh nào được thực hiện một cách suôn sẻ ở Trung Quốc mà không có móc nối quan hệ. Họ là các viên chức chính phủ, các thành viên gia đình của họ – chồng, con trai, họ hàng thân thiết – tất cả tham gia vào việc làm ăn, kinh doanh.
Bản cáo trạng cho biết bà Sun hành động “theo lệnh, theo chỉ đạo hoặc theo yêu cầu” của đại diện chính quyền Trung Quốc và đảng cộng sản để tham gia vào các hoạt động chính trị nhằm gây ảnh hưởng đến công chúng, bao gồm cả chính quyền New York về các vấn đề mà Bắc Kinh và đảng cộng sản quan tâm.
Bản cáo trạng trích dẫn việc bà Sun thường xuyên liên lạc với “Viên chức-1 của Trung Quốc”, một nhân vật được xác định là Tổng lãnh sự Trung Quốc tại New York, Huang Ping. Hai người từng xuất hiện chung trên một sân khấu tại lãnh sự quán Trung Quốc vào dịp Tết Nguyên Đán năm 2023, và bản cáo trạng cho biết đầu bếp riêng của viên chức Trung Quốc này đã nhiều lần nấu món vịt muối, đặc sản của thành phố Nam Kinh cũng là quê quán của bà Sun, và được giao đến tận nhà của bà.
Các hoạt động
Bản cáo trạng cáo buộc rằng bà Sun đã tạo điều kiện thuận lợi cho các giới chức Trung Quốc như giúp họ tiếp cận với thống đốc, giúp những người khác có được chiếu khán vào Hoa Kỳ, bao gồm cả việc làm giả chữ ký, và gây ảnh hưởng đến các thông điệp của chính quyền tiểu bang New York về các vấn đề khiến Bắc Kinh khó chịu, như quan hệ giữa Hoa Kỳ với Đài Loan và việc Hoa Kỳ đặc biệt quan tâm đến chính sách đối xử bất công của chính quyền Trung Quốc với nhóm thiểu số người Hồi Hột (Uyghur) ở Tân Cương.
Sinh ra tại Nam Kinh, thành phố miền đông Trung Quốc, bà Sun di cư sang Hoa Kỳ với cha mẹ lúc 5 tuổi, theo học tại các trường học hàng đầu trước khi làm việc trong các cơ quan của chính quyền.
Khi còn ở tuổi thiếu niên, bà Sun đã giành được giải thưởng về hoạt động ích lợi công cộng từ thị trưởng thành phố New York khi đó là Rudy Giuliani cho các công việc như đại diện gây quỹ của một nhóm cộng đồng người Châu Á ở New York. Theo tiểu sử cá nhân và thông tin trên trang mạng LinkedIn hiện đã bị xóa, sau khi lấy bằng tại Đại học Barnard và Đại học Columbia, bà Sun tham gia vào chính trường của tiểu bang,
Ban đầu làm việc với các chính trị gia người gốc Hoa khác ở New York, Sun làm đại diện thương mại cho tiểu bang và đến năm 2018 làm việc tại các văn phòng điều hành của cựu Thống đốc Cuomo, tham gia vào các hoạt động liên quan đến đa sắc tộc và đa văn hoá. Bà tiếp tục giữ chức vụ cao sau khi Thống đốc Hochul kế nhiệm Cuomo.
Làm việc cho các thống đốc, bà Sun đóng vai trò là người liên lạc với cộng đồng người Châu Á đông đảo của New York và đặc biệt là cộng đồng người Hoa.
Với chức vụ và trách nhiệm nói trên có nghĩa là đôi khi bà Sun đại diện cho tiểu bang New York tại các sự kiện công cộng trong đó có một số chương trình do các nhà ngoại giao Trung Quốc hoặc các tổ chức thân chính quyền Trung Quốc tổ chức, chẳng hạn như các nhóm yêu nước liên kết với Bắc Kinh.
Bên cạnh các văn phòng ngoại giao chính thức của Trung Quốc, Bắc Kinh còn mở rộng ảnh hưởng của họ vào Hoa Kỳ thông qua một tổ chức của đảng được gọi là Ban Công tác Mặt trận Thống nhất, nhằm liên kết với một loạt các nhóm hoạt động được gọi là hiệp hội yêu nước hoặc hiệp hội đồng hương.
Móc nối quan hệ
Từng là một thí sinh tham gia thi hoa hậu, hình bà Sun nổi bật trong các bức ảnh và video do các nhóm đăng tải, mà phần đông trong các bức ảnh đó là những người đàn ông với cách ăn mặc hầu như giống nhau. Trong số những người trong ảnh chụp chung với bà Sun có Shi Qiangping, nhân vật đứng đầu một liên đoàn doanh nhân và quen biết rộng rãi giới có quyền lực ở Trung Quốc mà bản cáo trạng liên kết nhân vật này với các nỗ lực giúp đỡ doanh nghiệp xuất cảng tôm hùm của chồng bà Sun theo yêu cầu của bà.
Giống như bà Sun, Shi cũng có mặt tại Bắc Kinh để dự lễ kỷ niệm của đảng vào năm 2019. Trong một trang thông tin chính thức của Trung Quốc, bà Sun không được xác định đúng chức danh trong chính quyền tiểu bang New York của bà vào thời điểm đó, tức phó giám đốc văn phòng đa sắc tộc của Thống đốc Cuomo, mà chỉ một cách mơ hồ là chủ tịch Ủy ban Thanh niên của một liên đoàn doanh nhân. Bà cũng được chụp ảnh vài ngày sau đó tại một lễ kỷ niệm khác trong khuôn viên của Nhà khách Quốc gia Điếu ngư đài.
Hơn một năm trước đó, vào tháng 2 năm 2018, bà Sun đứng giữa trong một bức ảnh chụp với các nhà lãnh đạo của Liên đoàn Hoa kiều Trung Quốc, cùng với nhân vật Shi, và là đại diện cho liên đoàn doanh nhân.
Bản cáo trạng trích dẫn các trao đổi thư từ năm 2018 cho biết Shi và người đứng đầu tập đoàn Hà Nam “tiếp tục hỗ trợ” công việc kinh doanh của ông Hu (chồng bà Sun) ở Trung Quốc theo yêu cầu của bà Sun để đổi lấy sự tham gia của bà trong các cuộc họp của liên đoàn. Và vào tháng 5 năm 2018, ông Hu đã cung cấp cho Shi một tài liệu có tiêu đề “Thỏa thuận gia nhập dự án tôm hùm”.
Hai năm trước đó, theo một bài báo xuất hiện trên một số nhật báo tại tiểu bang Maine, ông Hu đã nhận được hợp đồng để xuất cảng tôm hùm sang Trung Quốc thông qua một công ty ở New York có tên là Foodie Fisherman LLC, với số lượng hơn nửa triệu ký tôm hùm mỗi năm.
Nếu bất kỳ ai chưa biết hay còn mơ hồ về các hoạt động gây ảnh hưởng của chính quyền Trung Quốc thì nên đọc bản cáo trạng của Bộ Tư pháp nói tới ở trên. Hệ thống pháp luật ở Hoa Kỳ (không giống như thứ pháp luật tuỳ tiện ở Trung Quốc) luôn đối xử với tất cả các cá nhân có liên quan là vô tội cho đến khi họ được chứng minh điều ngược lại. Tuy nhiên, các chi tiết trong bản cáo trạng cho thấy có cơ sở vững chắc. Bản cáo trạng cũng gửi đi một thông điệp, đặc biệt là tới các giới chức trong chính quyền từ tiểu bang đến liên bang, rằng hãy cảnh giác khi làm việc với người Trung Quốc đại lục, nhất là khi họ còn mang theo quà tặng. Không có thứ gì từ Trung Quốc là miễn phí cả.
VH