Kể từ sau Thế chiến II, lãnh thổ của Nga lần đầu tiên bị một quân đội ngoại quốc chiếm đóng. Đó là điều không ai có thể ngờ tới, kể cả từ giới lãnh đạo cho tới người dân Nga cũng vậy.
Quân đội Ukraine chiếm đóng Kursk – Reuters
Ðể mở đầu cuộc xâm chiếm, các đơn vị tác chiến chuyên về điện tử của Ukraine trước đó đã gây nhiễu sóng và làm tê liệt hệ thống thông tin liên lạc và máy bay không người lái của Nga, và tiếp theo là các đơn vị chiến đấu lấy từ lực lượng trừ bị chiến lược tràn qua biên giới vào hôm thứ Sáu ngày 6 tháng 8, nhanh chóng chiếm giữ khoảng 82 thị trấn và làng mạc trong khu vực Kursk của Nga.
Theo một giới chức Ukraine, tổng cộng, Ukraine đã bắt giữ 2,000 tù binh và chiếm giữ một phần lãnh thổ gần bằng diện tích mà Nga đã chiếm được từ Ukraine kể từ đầu năm nay qua các cuộc tấn công dữ dội, gây nhiều thiệt hại về quân số.
Cuộc tấn công chớp nhoáng của Ukraine có thể nói đã tiếp thêm sinh lực cho một quốc gia bị tàn phá sau 2 năm rưỡi chiến tranh. Nó cũng đã gửi một thông điệp tới các chính phủ đang hỗ trợ cho Ukraine rằng quốc gia này vẫn đang trong cuộc chiến và vẫn có thể tiến hành thành công các hoạt động tấn công phức tạp và sáng tạo.
Đối với ông Vladimir Putin, cuộc tấn công của Ukraine là một sự đảo ngược phi thường ngay khi sức mạnh của cỗ máy chiến tranh khổng lồ của Nga đang bắt đầu làm suy yếu khả năng phòng thủ của Ukraine dọc theo mặt trận phía đông của nước này.
Ông Putin thề là sẽ đẩy lui quân đội Ukraine, nhưng sau hơn hai tuần lễ, quân đội của ông vẫn chưa thực hiện một cuộc phản công mạch lạc và phải rút một số đơn vị ra khỏi Ukraine để hỗ trợ cho các tuyến phòng thủ đã rút sâu hơn vào trong lãnh thổ. Để đẩy lui quân đội Ukraine, Nga có thể sẽ phải gửi thêm quân và phá hủy các thị trấn và làng mạc của chính họ bằng các đợt pháo kích, như họ đã làm trên khắp nhiều khu vực của Ukraine.
Quân Ukraine tại khu vực Sumy sát biên giới với Nga – Reuters
Rút kinh nghiệm từ thất bại
Lần trước khi quân đội Ukraine thực hiện một cuộc tiến công quy mô là vào mùa hè năm 2023, kế hoạch này đã bị thất bại. Cuộc phản công đó chỉ chiếm lại được một vài ngôi làng và đã gây thiệt mạng cho nhiều ngàn binh lính dày dạn kinh nghiệm chiến đấu vì đã không thể xuyên thủng được các tuyến phòng thủ kiên cố của Nga.
Từ mùa thu năm ngoái, Nga đã sử dụng lực lượng quân số lớn hơn của họ để mở những cuộc tiến công chậm từng bước một nhưng đã phải trả giá đắt. Cả hai bên Nga và Ukraine hiện đang cho đào nhiều chiến hào dọc theo tiền tuyến dài 600 dặm được bao quanh bởi các bãi mìn và các lực lượng pháo binh cùng máy bay không người lái luôn trong tư thế sẵn sàng tấn công.
Với chiến dịch Kursk, Ukraine đã tìm ra một giải pháp mới: đi vòng qua tuyến phòng thủ thay vì tấn công trực tiếp.
Âm thầm chuẩn bị
Các hoạt động chuẩn bị cho chiến dịch bắt đầu vào đầu mùa hè năm nay khi quân đội Ukraine sử dụng máy bay không người lái để tấn công vào các cơ sở hạ tầng ở Kursk, từ mạng lưới điện đến các kho đạn dược, nhiên liệu và thiết bị giám sát.
Các thành viên của một nhóm bán quân sự chống chính phủ Kremlin được tình báo quân đội Ukraine hậu thuẫn đã thực hiện các cuộc đột kích qua biên giới, thăm dò các điểm yếu và tiến hành các cuộc trinh sát. Hai tuần trước khi chiến dịch bắt đầu, máy bay không người lái của Ukraine đã phá hủy các hệ thống quan sát của Nga tại một đồn biên phòng trên con đường đi đến Kursk.
Người dân Ukraine địa phương cho biết họ nghe thấy có những tiếng động ầm ầm đầu tiên xuất hiện vào đầu tháng 8. Vào ban đêm, tiếng xích xe di chuyển trên những con đường gồ ghề dẫn đến khu vực gần với tỉnh Sumy nằm sát biên giới.
Lúc đó người ta nghĩ rằng Ukraine đang chuẩn bị ngăn chặn một cuộc tấn công của Nga, là vì trước đó, vào tháng 5, Nga đã phát động một cuộc tấn công mới vào khu vực Kharkiv gần đó. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng đã nhiều lần lên tiếng cảnh báo rằng Moscow đang tập trung quân đội cho một cuộc tấn công khác qua biên giới.
Nhưng đằng sau bức màn đó, quân đội Ukraine âm thầm chuẩn bị cho một cuộc tấn công của riêng họ. Binh lính và thiết bị được huy động từ các lữ đoàn trên khắp nước đưa về giấu trong các khu rừng và làng mạc gần biên giới. Kế hoạch được giữ bí mật đến mức nhiều binh lính tham gia chiến dịch cũng không biết nhiệm vụ sắp tới của họ là gì cho đến ngay trước khi cuộc tấn công được bắt đầu.
Phóng viên CNN Nick Paton Walsh là người đầu tiên tiếp cận thị trấn Sudzha của Nga do Ukraine kiểm soát. nguồn CNN
Cuộc tấn công bắt đầu
Vào khoảng 3 giờ sáng thứ Sáu ngày 6 tháng 8, quân đội Ukraine cho bắn một loạt đạn pháo dữ dội từ 6 khẩu đại bác lòng ngắn M777 do một số quốc gia phương Tây cung cấp cho Ukraine, những khẩu pháo này được bố trí dọc theo một đoạn biên giới hướng vào Nga.
Trong khi lực lượng tấn công của Ukraine tràn qua biên giới, một số đơn vị Nga phát hiện ra rằng máy bay không người lái và hệ thống liên lạc của họ không hoạt động.
Các đơn vị tác chiến điện tử của Ukraine đã tiến vào lãnh thổ Nga trước lực lượng tấn công cơ giới để gây nhiễu sóng các thiết bị của Nga nhằm ngăn chặn lực lượng Nga xác định được vị trí hoặc bắt được sóng thông tin liên lạc của Ukraine.
Chiến thuật đưa một số đơn vị trang bị nhẹ vào đất Nga trước vào sáng sớm một cách bất thường đó – giống như một cuộc hành quân trinh sát – đã tạo ra một bức màn bảo vệ bao xung quanh lực lượng tấn công của Ukraine tiến lên sau đó.
Dẫn đầu cuộc tấn công là hai lữ đoàn dù 80 và 82, nằm trong số những đơn vị thiện chiến nhất của Ukraine, được trang bị xe bọc thép Stryker của Hoa Kỳ và Marder của Đức.
Những thiết bị này của phương Tây đã được chứng minh không có hiệu quả trên chiến trường ở miền đông và miền nam Ukraine, nơi có các bãi mìn dày đặc bên dưới và máy bay không người lái ngự trị trên không khiến loại chiến thuật cơ động gần như không thể thực hiện được.
Nhưng ở Kursk thì khác, quân đội cơ giới của Ukraine đã chạy đua trên các con đường trên đất Nga hầu như không gặp sự kháng cự nào. Chỉ trong vòng vài giờ, họ đã tiến được nhiều dặm vào trong lãnh thổ Nga, chạy xuyên qua các thị trấn và làng mạc thay vì tấn công trực diện.
Tại một trung tâm chỉ huy ở phía bên kia biên giới Ukraine, các thành viên của tiểu đoàn Nightingale, một đơn vị máy bay không người lái, sau khi nhận được tọa độ đã đưa máy bay không người lái mang theo chất nổ bay sâu tới 10 dặm vào trong đất Nga để tấn công và tiêu diệt các hầm trú ẩn, thiết bị, công sự và binh lính của đối phương.
Vài giờ sau loạt pháo kích đầu tiên, đội pháo binh bắt đầu di chuyển đại bác M777 của họ qua biên giới và chiếm một vị trí nằm sâu khoảng 4 dặm trong lãnh thổ Nga.
Trong khi quân xung kích tiến lên phía trước, các lữ đoàn khác đổ vào khu vực Kursk bằng xe tăng và một số loại chiến xa bộ binh để dọn dẹp chiến trường. Tại một ngôi làng, một người lính Ukraine đứng trên vai một đồng đội khác gỡ xuống lá cờ 3 màu của Nga đang được cắm bên ngoài tòa nhà hành chính địa phương.
Thử thách đối với Nga
Theo ước tính của một số chuyên gia quân sự phương Tây, Ukraine đã điều động khoảng 6,000 quân đưa tới Kursk và đưa thêm 4,000 quân trong vai trò hỗ trợ đóng ở khu vực Sumy cạnh đó.
Theo lời kể của một nhân vật quen thuộc với chiến dịch tấn công lần này, để tránh làm suy yếu tiền tuyến, một số lượng lớn quân lính là lấy từ lực lượng trừ bị mà Ukraine đã cho thành lập với sự khuyến khích của phương Tây để chuẩn bị cho các chiến dịch vào cuối năm nay và năm 2025.
Cũng theo nhận định của nhân vật nói trên, để đẩy lui lực lượng Ukraine và giành lại phần lãnh thổ vừa bị chiếm, Nga có thể sẽ phải rút một số quân ra khỏi Ukraine, điều này đòi hỏi họ phải có một lực lượng lớn hơn so với Ukraine và có thể cần tới hơn 20,000 quân đã được huấn luyện đầy đủ cho tác chiến. Và như vậy có nghĩa là một số tuyến phòng thủ đang bảo vệ phần đất Nga chiếm được của Ukraine sẽ phải yếu đi.
VH
