Nếu phải nói tới một trong những hiện tượng nổi bật xảy ra trong năm 2025 thì đó là những cuộc xuống đường của những người trẻ bất mãn vì tình trạng cuộc sống cũng như hướng đi tương lai của quốc gia họ. Những người trẻ này đã lật đổ chính phủ và làm rung chuyển giới lãnh đạo tại nhiều quốc gia trên thế giới, và mới đây họ đã giành được chiến thắng đầu tiên ở châu Âu.
Chính phủ Bulgaria bị sụp đổ vào hôm thứ Năm 11/12 vừa qua sau làn sóng biểu tình trên nhiều đường phố do những người trẻ dẫn đầu để bày tỏ sự phẫn nộ của họ về tình trạng tham nhũng kéo dài tại quốc gia này và sự kéo bè kết phái để giành tư lợi của giới chóp bu trong xã hội – là nhóm người được cho là ngày càng sống xa rời với đại đa số quần chúng và không thấu hiểu nổi cuộc sống khó khăn của người dân thường.
Bulgaria vừa trở thành điểm nóng mới nhất trong một năm đầy biến động do những cuộc xuống đường của thế hệ những người trẻ. Các cuộc biểu tình của giới trẻ đã lật đổ các chính phủ ở Nepal và Madagascar trong những tháng gần đây. Các cuộc biểu tình phản đối những đặc quyền mà giới chóp bu chính trị được hưởng đã châm ngòi cho các cuộc biểu tình quy mô lớn ở Indonesia và Philippines. Tại Tanzania (châu Phi), các cuộc biểu tình chống chính phủ do giới trẻ dẫn đầu gần đây đã bị chính phủ đàn áp bằng vũ lực gây chết chóc cho nhiều người
Chính phủ liên minh sụp đổ
Việc chính phủ liên minh Bulgaria từ chức – được Thủ tướng Rosen Zhelyazkov công bố hôm thứ Năm 11/12 – diễn ra chỉ vài tuần trước khi quốc gia nằm trong khu vực bán đảo Balkan này dự kiến gia nhập khu vực đồng euro, là đồng bạc chung được nhiều quốc gia thuộc khối Liên Âu sử dụng. Mặc dù sự sụp đổ của chính phủ Bulgaria sẽ không ngăn cản kế hoạch chuyển đổi sang đồng euro bắt đầu vào ngày 1 tháng 1, nhưng nó sẽ kéo dài cuộc khủng hoảng chính trị đã khiến chính phủ phải tổ chức tổng cộng 7 cuộc bầu cử quốc hội chỉ trong vòng 4 năm nay. Ông Zhelyazkov nhậm chức hồi đầu năm 2025.
Sự sụp đổ của nội các thân thiện với khối Liên Âu của ông Zhelyazkov có khả năng dẫn đến các cuộc bầu cử sớm trong những tháng tới, và điều này có thể định hình lại triển vọng địa chính trị của quốc gia.
Một nhân vật được cho là người được hưởng lợi nhiều nhất trong tình trạng chính trị bất ổn hiện nay là Tổng thống Rumen Radev, người được bầu vào vị trí đứng đầu nhà nước (nhưng chính phủ là do thủ tướng nắm quyền điều hành) và là chính trị gia đang được sự ủng hộ cao nhất, dự kiến sẽ thành lập đảng riêng của ông và có thể tranh cử trong cuộc bầu cử quốc hội sắp tới đây. Từng là một phi công của lực lượng không quân quốc gia, ông Radev thường lên tiếng chỉ trích sự hỗ trợ của phương Tây dành cho Ukraine trong cuộc chiến với Nga, bao gồm cả việc vào hồi đầu năm nay đã gọi triển vọng tương lai của chính phủ Kyiv là “vô vọng”.
Nguyên nhân sụp đổ
Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến các cuộc biểu tình gần đây ở Bulgaria là kế hoạch ngân sách cho năm 2026 của chính phủ, trong đó bao gồm việc tăng chi tiêu, một quyết định đã gặp phải nhiều sự chỉ trích cho rằng việc này sẽ củng cố thêm quyền kiểm soát của các chính trị gia tham nhũng đối với các tổ chức và cơ quan của chính phủ.
Tham nhũng ở Bulgaria, một quốc gia cựu cộng sản với dân số khoảng 6.5 triệu người, từ lâu đã trở thành di căn, xâm nhập vào mọi ngõ ngách của các cơ quan chính quyền, và thậm chí ngay cả sau khi gia nhập Liên Âu vào năm 2007 thì tình trạng này vẫn phổ biến. Theo Tổ chức Minh bạch Quốc tế, Bulgaria liên tục bị xếp hạng là một trong những quốc gia thành viên tham nhũng nhất của khối, các chính phủ của quốc gia này đã không thể tạo được niềm tin trong dân chúng, và trong những năm gần đây, sự tức giận của người dân đối với chính phủ ngày càng tăng cao, cũng như liên tục bị giới lãnh đạo của khối Liên Âu chỉ trích về các chính sách cai trị đất nước.
Người trẻ xuống đường
Và nay thì sự phẫn nộ đó của người dân đã bùng lên đến mức không thể ngăn cản nổi.
Hàng chục nghìn người đã xuống đường biểu tình vào tối hôm thứ Tư 10/12 tại thủ đô Sofia và các thành phố khác, đây là cuộc biểu tình mới nhất trong chuỗi các cuộc biểu tình ở khu vực thủ đô và nhiều nơi khác trên khắp nước trong những tuần lễ gần đây.
Được huy động trên TikTok và trên các trang mạng xã hội khác, người dân Bulgaria đã xuống đường tuần hành với các biểu ngữ có nội dung như “Thế hệ trẻ đang tiến tới” và “Thế hệ trẻ chống tham ô”. Tại một cuộc biểu tình bên ngoài tòa nhà quốc hội ở thủ đô Bulgaria, một màn hình khổng lồ chiếu đi chiếu lại các đoạn video và hình ảnh chế giễu các chính trị gia.
Các cuộc biểu tình nói trên cho thấy rằng thế hệ trẻ ở Bulgaria hiện nay có đủ năng lực và ý chí để chống lại sự kiêu ngạo của tầng lớp chóp bu trong chính trị và kinh tế đã lợi dụng đủ mọi thủ đoạn để duy trì quyền lực và tìm cách thao túng đất nước.
Đối với nhiều người, đây là cuộc biểu tình lớn đầu tiên của họ. Thế hệ trẻ của Bulgaria hiện nay trưởng thành mà không trải qua thời kỳ chế độ cộng sản, sụp đổ năm 1989, hay cuộc khủng hoảng kinh tế tàn khốc xảy ra sau đó. Những bất bình của họ bao gồm đủ mọi khía cạnh, từ sự bất khả xâm phạm của giới chóp bu chính trị trong chính quyền đến tình trạng yếu kém của hệ thống y tế, cho đến tình trạng thiếu hụt những công việc làm lương cao.
Sự phẫn nộ của người dân cũng lan rộng trên các trang mạng xã hội, nơi mà các cuộc tranh luận về dân chủ, tham nhũng và tự do báo chí trở thành những chủ đề nóng. Nhiều nhân vật nổi tiếng và diễn viên điện ảnh gần đây cũng đã tham gia vào các cuộc biểu tình của người dân.
Một người trẻ làm trong ngành tin học ở thủ đô Sofia cho biết, sau khi tốt nghiệp đại học ở Anh Quốc, anh đã quyết định trở về quê hương để làm việc và góp phần cải thiện đất nước. Nhưng hiện tại, tình trạng tham nhũng ngày càng trầm trọng và hàng loạt chính sách sai lầm của chính phủ đã thôi thúc anh tham gia các cuộc biểu tình. Anh nói có cả một thế hệ trẻ giống như anh ở Bulgaria và họ không muốn tình trạng thối nát cứ mãi xảy ra với đất nước của họ, và do đó họ đã chọn xuống đường.
VH
