Bảng thi đấu giải Túc Cầu Quốc Tế 2022 đã hoàn tất sau khi Wales, Úc và Costa Rica kiếm được ba chiếc vé cuối cùng trên chuyến tàu đến Qatar tham gia chung kết World Cup 2022 vào tháng 11 năm nay. Đây là lần đầu tiên một nước Trung Đông được chọn tổ chức giải, với không ít nhiều sự chỉ trích từ nhiều người.

Quả banh chính thức của World Cup 2022 với thủ đô Doha, Qatar. Ảnh: David Ramos.

Vì sao Qatar?

Ngay từ đầu, việc Qatar được bầu chọn đã gây nhiều tranh cãi và vô số cáo buộc tham nhũng trong nội bộ FIFA. Tiến trình chọn lọc cho hai giải 2018 và 2022 bắt đầu từ năm 2009, với 11 nước nộp đơn cai thầu. Nhưng không lâu sau đó Mễ Tây Cơ thoái lui. Kế đến, các nước ngoài khối Âu Châu cũng tự động rút tên ra khỏi giải 2018; đó là tại sao Nga được chọn. Vì thế cho nên WC 2022 sẽ phải tổ chức ở một khu vực ngoài Âu Châu.

Ðến cuối năm 2010 danh sách ứng viên để chọn chỉ còn 5 quốc gia, theo thứ tự bị loại sau 4 đợt bầu bán như sau: Úc, Nhật, Nam Hàn, Mỹ, Qatar. Ngay sau khi tên Qatar được công bố, nhiều người đã lên tiếng phản đối. Trước cả khi cuộc bầu chọn diễn ra tại Zurich, hai thành viên trong Uỷ ban Ðiều hành gồm 22 người đã bị treo giò vì bị cáo buộc nhận hối lộ. FIFA hiện vẫn còn đang điều tra các lời cáo buộc này.

Ða số các chuyên gia cho rằng Qatar là một lựa chọn đầy rủi ro, đặc biệt về mặt kỹ thuật và tổ chức. Thêm vào đó là một lô các vấn đề tiêu cực liên quan tới chính trị xã hội, nhất là nhân quyền. Trong những năm đầu sau khi được chọn, Qatar bị tố cáo bóc lột nhân công từ nước ngoài đến để xây dựng các sân vận động. Một loạt bài phóng sự điều tra của tờ Guardian cho biết nhiều người bị giữ giấy tờ tuỳ thân, bị ngược đãi trong chế độ ăn uống và sức khoẻ, thậm chí hàng trăm người đã chết trong khi làm việc. Nhưng cũng nhờ sự quan tâm của thế giới bên ngoài, bắt đầu từ năm 2015 chính quyền Qatar đã thay đổi luật lao động để cải thiện tình hình.

Vòng bảng World Cup 2022. Ảnh: Twitter

Lịch đấu kín mít

Xem thêm:   Điêu khắc gia Phạm Văn Hạng

Qatar là nước có diện tích nhỏ nhất được phép tổ chức World Cup. Trước đây, vào năm 1954 Thuỵ Sĩ là nước nhỏ nhất, với diện tích gấp ba Qatar bây giờ. Nhưng thời của Thuỵ Sĩ chỉ có 16 nước tranh giải. Con số đó giờ đây đã gấp đôi, và sẽ tăng lên 48 đội vào năm 2026. Ngược lại, nhờ là nước nhỏ nên các sân banh đều tương đối gần nhau. Việc sắp xếp các trận banh đơn giản hơn cho ban tổ chức. Việc ăn ở, luyện tập và đi đứng cũng dễ dàng hơn cho các đội banh.

Mới đầu FIFA đòi hỏi nước chủ nhà phải có 12 sân, nhưng Qatar đã thương thuyết được xuống còn 8 sân. Trong số đó hết 7 sân là ngoài trời nên sẽ cần trang bị thêm hệ thống máy lạnh đặc biệt để quan khách đến từ các nước Âu Châu không bị… xỉu bất tử. Ngày giờ tổ chức cũng được phép dời đến tháng 11, tức mùa Ðông ở Qatar, cho bớt nóng. Song vì số sân đấu quá ít, lịch đấu ở vòng bảng trong hai vòng đầu sẽ kín mít với 4 trận mỗi ngày lúc 13:00, 16:00, 19:00 và 22:00. Trận 10 giờ đêm có lẽ mát nhất! Ðến hai vòng chót và bước sang vòng loại, mỗi ngày chỉ còn 2 trận lúc 18:00 và 22:00.

Trận mở màn giữa đội chủ nhà Qatar vs Ecuador sẽ chơi trên sân Al Bayt tại Al Khor (60,000 chỗ ngồi) vào 19:00 ngày 21 tháng 11. Trận chung kết vào ngày 18 tháng 12 sẽ được chơi tại sân lớn nhất (80,000 chỗ) là Lusail Iconic Stadium tại thành phố Lusail, cách thủ đô Doha khoảng 20km về hướng Bắc. Chương trình khai mạc và bế mạc chắc chắn sẽ có nhiều màn văn nghệ đặc sắc biểu dương văn hoá Trung Ðông. Sau 2022, phần lớn của sân Lusail sẽ được tháo dỡ và tặng cho các nước nhỏ cần vật liệu xây sân vận động. Khu vực này sẽ được biến thành một khu công viên vui chơi giải trí.

Sân Lusail Iconic Stadium. Nguồn: Qatar 2022

World Cup 2026

Xem thêm:   Chuyến du lịch ngắn ngày trên xứ Phù Tang

Sau Qatar nhỏ xíu (11,500 km2), World Cup 2026 sẽ được đồng tổ chức bởi ba nước — Mỹ, Mễ, Canada, với tổng diện tích gần 20 triệu km2, lớn hơn cả Nga (17 triệu km2) hồi năm 2018. Cuối tuần vừa qua, FIFA đã công bố tên các thành phố được chọn để tổ chức các trận đấu. Ðối với dân Mỹ, đây là một sự kiện lớn được giới hâm mộ thể thao vô cùng quan tâm.

Mặc dù Mỹ đã từng cai thầu World Cup 1994, nhưng lúc bấy giờ môn đá banh chưa được nhiều người mê thích hoặc chơi. Một trong những điều kiện FIFA đưa ra lúc đó là Mỹ phải thành lập một liên đoàn bóng đá. Major League Soccer (MLS) ra  đời năm 1996 cũng vì lẽ đó. Và cũng nhờ vậy nên đá banh trở thành môn thể thao được nhiều trẻ em Mỹ chơi nhất nước. Ðến nỗi thập niên 1990 còn đẻ ra thêm một từ mới là “soccer mom” để gọi những bà mẹ luôn phải chở con đi chơi đá banh (và cả đống sinh hoạt ngoài lề khác).

Ngày nay túc cầu không còn xa lạ gì với dân Mỹ, nhất là đối với lứa trẻ từng được mẹ cho chơi đá banh hồi nhỏ. Sự thành công của đội tuyển Nữ tại các giải World Cup cũng giúp đưa tên tuổi Hoa Kỳ lên hàng đầu thế giới túc cầu. Vấn đề còn lại là làm sao để đội tuyển Nam bắt kịp các nước Âu Châu. Mọi người đều hy vọng World Cup 2026 sẽ là cú hích thứ nhì đẩy túc cầu Mỹ đến gần với thế giới hơn. Trước mắt, ta có thể thấy rõ sự hào hứng tại các thành phố được chọn, và sự thất vọng tại những nơi bị loại.

Futbol fan ở Dallas vui mừng khi nghe tên thành phố mình được chọn. Ảnh: Smiley N. Pool

Một vòng sân đấu

Xem thêm:   Hành lang hẹp

Quá trình chọn lọc địa điểm bắt đầu từ năm 2017 với 44 thành phố và 49 vận động trường ở Bắc Mỹ. Tháng Ba 2018 danh sách được thu gọn lại còn 23 thành phố. Vài tháng sau Bắc Mỹ được FIFA chỉ định cai thầu World Cup 2026. Cuối tuần qua, FIFA công bố 16 thành phố và sân banh sau đây sẽ dự phần trong giải thể thao lớn nhất hành tinh:

Mỹ (11): New York/New Jersey (MetLife Stadium); Los Angeles (SoFi Stadium); Dallas (AT&T Stadium); San Francisco Bay Area (Levi’s Stadium); Miami (Hard Rock Stadium); Atlanta (Mercedes-Benz Stadium); Seattle (Lumen Field); Houston (NRG Stadium); Philadelphia (Lincoln Financial Field); Kansas City, Missouri (Arrowhead Stadium); và Boston (Gillette Stadium).

Mễ (3): Guadalajara (Estadio Akron); Monterrey (Estadio BBVA Bancomer); Mexico City (Estadio Azteca).

Canada (2): Toronto (BMO Field); Vancouver (BC Place).

Buồn năm phút cho Orlando đã thất cử, nhưng mừng cho Atlanta đã vào được sau khi bị loại hồi năm 1994. Càng buồn hơn nữa cho vùng Baltimore/Washington D.C. vì thủ đô hứa hẹn sẽ tổ chức một lễ hội đá banh quy mô tại khu National Mall nếu được chọn. Vui nhất có lẽ là ông chủ đội Dallas Cowboys Jerry Jones. Ông nói không những sân banh football tỉ đô của mình sẽ tiếp đón “futbol fan” đến từ khắp nơi trên thế giới, ông còn đang vận động để Dallas được chọn làm địa điểm đấu trận vô địch. Theo các nguồn tin hành lang, những thành phố khác có khả năng giành vé chung kết là Los Angeles, New York và Atlanta.

FIFA cho biết phải đến giữa năm 2023 mới có lịch thi đấu vòng bảng và vòng loại. Từ giờ tới đó ta có thể đoan chắc Jerry Jones và đội ngũ marketing của ông sẽ dốc toàn lực vào việc thuyết phục FIFA chọn Dallas làm nơi bế mạc. Nhưng dù có thắng keo này hay không, trước mắt các nhà kỹ sư cần bắt đầu nghĩ đến việc làm cách nào để biến AT&T Stadium thành sân cỏ thiệt trước khi quả bóng được lăn.

BB