Chỉ mới 13 tuổi, nhà lực sĩ tí hon này là ngôi sao sáng trong làng trượt băng nghệ thuật của Mỹ, và là niềm hy vọng cho Hoa Kỳ tại Thế Vận Hội 2022 ở Bắc Kinh.
Tân quán quân Hoa Kỳ – nguồn US Figure Skating Fan Zone
Năm 1997, tức 8 năm trước khi Alysa Liu ra đời, Tara Lipinsky đã đoạt huy chương vàng tại giải U.S. Championship khi mới 14 tuổi và trở thành nữ lực sĩ trẻ tuổi nhất đạt được thành tích này. Hai mươi hai năm sau, kỷ lục của Lipinsky đã bị qua mặt bởi một cô bé người Mỹ gốc Hoa với chiếc răng khểnh, mặt búng ra sữa. Nhưng hành trình của Alysa Liu không giống bất cứ một nhà lực sĩ di dân nào khác từ trước tới nay.
Khi nghe tên Alysa Liu lần đầu, có lẽ nhiều người Việt liên tưởng ngay đến một cô gái sanh trưởng trong một gia đình người Mỹ gốc Hoa tiêu biểu, với một người cha đi làm nuôi gia đình và một người “Mẹ Cọp” [Tiger Mom] luôn luôn lo lắng cho con mình từng li từng tí. Bà ta sẽ chở con đi tập mỗi ngày, giúp con học bài buổi tối, có thể ngoài thể thao còn cho con mình học đàn piano hay violin v.v. Thế nhưng, gia đình của Alysa Liu hoàn toàn không giống như vậy.
Alysa (trái) cùng cha, Arthur Liu, và cô em – nguồn resourceintel
Alysa là trưởng nữ trong một gia đình năm anh chị em, tất cả đều không biết mẹ mình là ai. Bố cô, Arthur Liu, là một người cha đơn thân, không có vợ. Các con của ông đều thụ thai nhân tạo từ những người phụ nữ hiến trứng “vô danh”. Những chiếc phôi đã thụ tinh của Arthur bèn được cấy vào bụng các bà mẹ “mang thai hộ” [surogate mother] để thành thai nhi. Trong số năm người con của ông có ba đứa bé sinh ba (một gái hai trai). Alysa có tất cả hai em gái và hai em trai, nhưng chỉ mỗi mình cô là có năng khiếu và đam mê môn trượt băng.
Arthur Liu xuất thân từ Tứ Xuyên, Trung Quốc, nơi ông ta từng dạy đại học môn Anh Văn. Năm 1989, khi vụ Thiên An Môn nổ ra, Arthur Liu sang Mỹ tị nạn; lúc ấy ông mới 25 tuổi. Ðầu tiên ông lấy bằng thạc sĩ về Quản Lý Kinh Doanh (MBA) tại trường Cal State East Bay. Sau đó ông nhảy sang học Luật và ra trường UC Hastings College of Law ở San Francisco.
Hai nhà vô địch nước Mỹ: Nathan Chen và Alysa Liu – nguồn: theoaklandpress.com
Arthur Liu hiện có một văn phòng luật sư ở Oakland, nhưng nhà ông thì ở vùng Richmond của San Francisco. Khi Alysa còn bé, cô được cho đi học tại một trường Tàu gần nhà được ba năm. Hồi nhỏ Alysa thường hỏi Bố tại sao mình không giống những đứa trẻ Tàu khác, và Mẹ của mình là ai. Cuối cùng thì Arthur cũng phải giải thích cho con mình biết là cô đến từ một người mẹ vô danh. Ta không biết người đàn bà đó thuộc chủng tộc gì, nhưng nhìn nét mặt và màu da của Alysa ta có thể phỏng đoán người hiến trứng cho cô có lẽ là một phụ nữ gốc Âu (và biết đâu cũng giỏi môn trượt băng?)
Một hôm khi đi ngang một sân trượt băng nọ, Arthur chợt có ý nghĩ ghi danh cho Alysa học chơi cho biết. Không ngờ Alyse, lúc đó vừa 5 tuổi rưỡi, mê liền môn này. Ít lâu sau, nhận thấy con mình có thiên khiếu, Arthur bèn mướn thầy cho con. Từ đấy Alysa ngày càng tiến bộ. Mới đầu Arthur dời con mình từ trường Tàu sang học trường công, nhưng sau cùng phải cho Alysa học ở nhà (homeschool) vì lịch trình thi đấu của con gái buộc phải đi khắp nơi, giờ giấc vô cùng lộn xộn.
Liu và HLV Lipetsky phản ứng khi biết vừa đoạt huy chương Vàng – nguồn: teamusa.org
Một ngày bình thường của Arthur bắt đầu từ 4:30 sáng. Ông tự tay làm bữa ăn sáng cho các con. Xong ông đưa chúng đi học, trừ Alysa là được đưa đến sân băng để tập với huấn luyện viên Laura Lipetsky. Rồi ông mới đi làm. Sau vài tiếng tập dượt, Alysa được đưa đến văn phòng Luật của bố mình. Tại đây cô bé có một góc biệt lập để học bài và làm bài. Ðến chiều Alysa lại được đưa trở lại sân để luyện tập thêm vài tiếng. Arthur Liu cho biết tiền mướn HLV cho Alysa là $120/giờ. Ông nói nếu muốn cho con mình đủ giỏi để tranh tài ở các cấp cao, thậm chí tại Thế Vận Hội, thì buộc phải đầu tư thôi. Không có gì là “free” cả.
Khi lên 10 thì Alysa bắt đầu tham gia tranh tài. Năm 2016 Alysa Liu là nữ lực sĩ nhỏ tuổi nhất đoạt huy chương Vàng toàn quốc ở cấp hạng Intermediate [chuẩn bị]. Sang năm 2017 Alysa tranh tài ở cấp Novice [tập sự] và đứng hạng tư tại giải quốc gia U.S. Championship, chỉ thua suýt soát huy chương đồng trong gang tấc. Tiếp theo đó Alysa thắng huy chương Bạc giải Á Châu Mở Rộng tại Tokyo. Năm 2018 cô là lực sĩ nhỏ nhất trong giải U.S. Championship hạng Junior [thiếu nhi], và đoạt huy chương Vàng mặc dù bị cảm cúm tuần lễ tranh tài. Người về nhì thua sau cô cả 18 điểm! Dầu là quán quân của Mỹ, Alysa vẫn không được phép tham dự giải Junior Thế Giới năm 2018 vì … chưa đủ tuổi!
Nam Nguyễn trong đêm Olympic Gala 2010 – nguồn: digitalcitizen
Tuy nhiên, ở Mỹ thì Alysa vẫn có thể tranh tài ở cả hai cấp Junior và Senior. Do vậy mà Alysa Liu mới được tham dự giải U.S. Championship, hạng Senior [người lớn], tại Detroit hồi tháng Giêng vừa qua và, như đã nói ở trên, phá kỷ lục quán quân nhỏ tuổi nhất lịch sử.
Trượt băng nghệ thuật – Figure Skating, là một trong những bộ môn thể thao thích hợp với tạng người Á Châu tương đối nhỏ con, dễ thực hiện các động tác bay nhảy múa lượn, tương tự như Gymnastics (thể dục dụng cụ) hay Diving (nhảy cầu). Thế hệ trẻ người Việt rất có thể thành công trong bộ môn Figure Skating nếu được huấn luyện và đầu tư từ bé. Canada đã có một thanh niên Việt khá giỏi môn này tên là Nam Nguyễn.
Cô bé còn quá nhỏ để leo lên bục nhận huy chương Vàng. – nguồn: digitalcitizen
Con của hai vợ chồng thuyền nhân, Nam Nguyễn (năm nay 21 tuổi) hiện đứng hàng thứ 25 trên thế giới. Riêng ở Canada, Nam Nguyễn từng là quán quân trẻ tuổi nhất tại giải quốc gia hạng Junior năm 2011. Kỳ Thế Vận Hội vừa rồi tại Nam Hàn, Nam đã không vào được đội tuyển Canada vì đứng hạng ba trong giải toàn quốc năm 2018, sau Patrick Chan và Keegan Messing. Hy vọng đến năm 2022 chúng ta sẽ có dịp xem Nam Nguyễn tranh tài tại Thế Vận Hội ở Bắc Kinh.
Tuy nhiên, như trong bất cứ môn thể thao nào, chẳng có gì là chắc chắn cả vì các lực sĩ luôn luôn có rủi ro bị chấn thương. Ðến như Alysa Liu, còn bé tí vậy mà cũng đã bị thương nhiều lần, phải ngưng luyện tập một thời gian để hồi phục. Khi được tin mình chưa đủ 15 tuổi để tranh giải quốc gia 2019 và 2020, Alysa chỉ mỉm cười trả lời:
“Dạ không sao! Vậy con sẽ có thêm thì giờ để chuẩn bị cho Olympics!”
BB
Dallas, TX
