Trong thời gian cả thế giới đang chạy đua thử nghiệm thuốc chủng ngừa COVID-19, cũng nên tìm biết đôi điều về vaccine.
2 KỲ – KỲ 1
- Vaccine gây bệnh nhẹ để tạo miễn nhiễm
Khi vi khuẩn hoặc virus xâm nhập cơ thể bạn, nó tấn công và nhân lên, gây nhiễm trùng và kích hoạt cơ thể sản xuất ra kháng thể chống lại.
Sau khi bạn hồi phục, cơ thể vẫn được võ trang chống tái nhiễm, vì các tế bào nhớ (memory cells) có thể nhận ra và đánh bại kẻ xâm lược đó.
Vaccine xây dựng kho vũ khí kháng thể này bằng cách cố tình đưa kẻ xâm lược vào cơ thể bạn ở dạng chết hoặc suy yếu, không thể làm hại bạn được.
- Vaccine cần nhiều thời gian để chế tạo
Vaccine được phát triển qua nhiều giai đoạn, tiền trình chế tạo phải nhất quán tuyệt đối; không thể vội vàng. Phát hành quá sớm có thể dẫn đến nhiều bệnh và thậm chí là cái chết. Vì thế, cần được thử nghiệm rộng rãi ở cả động vật và con người để đưa đến thành công, an toàn, hiệu quả và ít phản ứng phụ. Mỗi lô thuốc được tạo ra phải giống hệt nhau và đáp ứng tiêu chuẩn cao.
- Chích ngừa gây khó chịu ít ngày
Bạn có thể cảm thấy khó chịu trong một hoặc hai ngày sau khi chích. Cũng có thể không. Có thể là đau nhức tại chỗ chích hoặc sốt nhẹ hay nhức đầu trong vài hôm. Đây thường là một dấu hiệu tốt, chứng tỏ cơ thể bạn đang xây dựng khả năng miễn dịch với căn bệnh mà bạn chích ngừa.
- Vaccine bảo vệ bạn và người khác nữa
Chích ngừa bảo vệ bạn và mọi người chung quanh. Nếu đủ người được bảo vệ, thì bạn không cần phải lo lắng về bùng phát dịch bệnh nếu chỉ một người bị bệnh.
Đây được gọi là miễn dịch bầy đàn (“herd immunity) – không có nghĩa là bạn có thể bỏ lơ không chích mà vẫn được an toàn, nhưng có nghĩa là căn bệnh sẽ không lan truyền như đám cháy rừng.
- Chủng ngừa đầu tiên được phát triển ở Trung Quốc cả ngàn năm trước.
Đó là đối với bệnh đậu mùa, có tỷ lệ tử vong từ 20% đến 60% (98% nơi trẻ sơ sinh).
Các y sĩ TQ được cho là đã xát chất lỏng từ mụn mủ vào vết trầy trên cánh tay và chân của những người khỏe mạnh, gây ra triệu chứng nhẹ, nhưng tỷ lệ tử vong giảm xuống còn 3%.
Nhưng loại thuốc đầu tiên chích bệnh đậu – đã làm cho suy yếu – vào thân thể người khoẻ mạnh thì được một y sĩ người Anh chế ra vào cuối thế kỷ 18.
(còn tiếp)
