Cô Nguyễn Đài Thi là cựu Thanh Tra của Sở Thuế Hoa Kỳ (IRS) và cũng là cựu Thanh Tra của Bộ Ngân Khố (U.S. Treasury Inspector General). Cô có bằng IRS Enrolled Agent do Sở Thuế cấp. Với hơn 30 năm kinh nghiệm làm việc cho Sở Thuế và Bộ Ngân Khố, cô Đài Thi đã từng kiểm toán (audit) thuế doanh nghiệp và cá nhân. Khi làm việc cho Bộ Tổng Thanh Tra Ngân Khố, cô cũng đã từng audit-Sở Thuế. Với kinh nghiệm đặc biệt này, chẳng những cô Đài Thi rất rành rẽ về luật thuế, mà còn hiểu tường tận về cơ cấu và nội bộ của cơ quan IRS. Cô thường xuyên chia sẻ các đề tài thuế vụ qua các đài radio và TV tại Dallas. Trẻ hân hạnh được cùng cô Đài Thi cộng tác để hướng dẫn đồng hương về luật thuế liên bang và giải đáp các vấn đề rắc rối với Sở Thuế. Độc giả ở khắp nơi có thể gửi thư bưu điện hoặc email cho tòa soạn Trẻ, ghi chú “Mục Thuế Vụ”.
Email: bientap@trenews.net
Nhắn tin (text only) câu hỏi đến 469-328-3453
hoặc gởi thư về tòa soạn:
3202 N. Shiloh Rd., Garland, TX 75044
HỎI: Thưa chị Đài Thi, mục Thuế Vụ của chị trên báo Trẻ rất hay. Em định cư ở Mỹ mới 5 năm, cái gì cũng mới lạ, chứ nói gì đến thuế. Em đọc chuyện giải đáp của chị với độc giả và hiểu biết thêm nhiều về chính sách thuế của nước Mỹ. Tưởng đọc cho vui, cũng là vừa học hỏi mở rộng tầm nhìn, nhưng ngờ đâu mới đây chính em lại bị dính chuyện với Sở Thuế. Nguyên là bà chị chồng của em sang lại cho vợ chồng em một tiệm nail nhỏ. Chỉ có mấy chị em thợ làm chung thôi, một số em trả bằng check, một số tiền mặt. Nói chung, hết mùa là em cũng chẳng còn đồng tiền mặt nào. Nhưng sở Thuế “gõ cửa” tiệm em, họ báo là em không khai phần thu nhập tiền mặt (sao mà họ biết vậy trời!). Kết quả là em bị phạt, không nặng như em nghĩ, nhưng cũng không phải là ít đối với tiệm nhỏ chỉ có 5 ghế. Chị có thể cho em lời khuyên về việc khai tiền mặt không, chứ em biết là những tiệm khác cũng không khai, và có những tiệm giấu đi rất nhiều, vì ai cũng biết là có ông Sở Thuế nào ngồi suốt ngày ở tiệm mà đếm tiền đâu chị!
ĐÁP: Chào em, cách em viết văn rất vui, có chút phần lém lỉnh. Em nói đúng, có ông Sở Thuế nào ngồi suốt ngày ở tiệm của em mà đếm tiền đâu, vậy mà sao họ biết em đã giấu bớt tiền mặt và đã không khai thuế tất cả thu nhập!
Người thường như mình chỉ nghĩ đơn giản là Sở Thuế phải ngồi canh ở tiệm mình suốt ngày thì mới biết được tiền mình thu vào mỗi ngày bao nhiêu. Chính chị ngày xưa cũng nghĩ như vậy.
Nhớ hồi xưa sắp sửa tốt nghiệp đại học, chị nộp đơn xin vào làm thanh tra Sở Thuế và phải trải qua một cuộc phỏng vấn thanh lọc khá lắt léo. Họ đưa ra mấy trường hợp ví dụ, xem mình xử lý như thế nào, có cái liên quan đến thuế và có cái chẳng mắc mớ gì đến thuế chút nào.
Lúc đó còn là sinh viên, nào có kinh nghiệm gì về chuyện đời và chuyện thuế, nhưng Sở Thuế không cần biết câu trả lời của mình đúng hay sai, mà họ chỉ muốn biết xem cách phân tách vấn đề và cách xử lý của mình để họ biết mình có “khiếu” làm thanh tra hay không.
Sở Thuế đã đưa ra một bối cảnh khá giống chuyện của em: “Có một tiệm ăn nhỏ, tự chủ tiệm quản lý, đa số nhận tiền mặt từ khách hàng. Sau đó tiệm này bị kiểm toán thuế. Nếu cô là thanh tra thì làm sao cô biết được chủ tiệm có khai hết thu nhập không hay không?”
Em biết chị trả lời sao không? Y chang như em nói, chị đề nghị rằng thanh tra Sở Thuế nên ra tiệm ngồi suốt ngày xem chủ tiệm thu vào được bao nhiêu tiền mặt, tiền thẻ, tiền check …
Thế rồi Sở Thuế mỉm cười và hỏi: “Vậy cô định ra ngồi ở tiệm của người ta bao lâu?”
Lúc đó nhìn thấy cách phản ứng “mỉm cười” của Sở Thuế, chị mới vỡ lẽ rằng cái đề nghị của mình không thực tế chút nào. Mỹ là xứ tự do, làm ăn thoải mái, khác xa với xứ Cộng Sản. Nơi người ta buôn bán mà thanh tra hoặc công an cứ ngồi canh giống như canh tội phạm, thì có ngày bị thưa ra tòa “sút quần” luôn.
Chuyện Sở Thuế phỏng vấn chị còn dài lắm, nhưng chỉ kể đến đây thôi để em hiểu rằng Sở Thuế họ nghĩ khác mình. Họ không nghĩ như em, như chị. Khi vào nghề thanh tra rồi chị mới biết họ đào tạo nhân viên kỹ lắm. Ngoài việc họ dạy mình luật thuế, họ còn huấn luyện cho mình cách thức khảo sát tìm tòi những việc khai man, khai gian v.v.
Trở lại trường hợp của em, chị đoán là lúc đầu Sở Thuế “gõ cửa” tiệm em vì em đã bị kiểm toán thuế, chứ không phải vì họ biết em giấu bớt tiền mặt. Có lẽ em bị kiểm toán thuế là vì em đã khấu trừ gì đó đáng nghi ngờ cho nên hồ sơ thuế của em mới bị “chọn”. Nhưng trong quá trình kiểm toán, thanh tra đã tìm ra được chứng cớ em đã không khai đầy đủ tiền thu nhập của tiệm em. Nghề thanh tra là vậy đó, khi kiểm toán thuế là phải để tai để mắt đến những việc khác luôn chứ không phải chỉ kiểm tra các hóa đơn trừ thuế.
Em hỏi nên khai thu nhập tiền mặt như thế nào để tránh bị Sở Thuế dòm ngó, vì các tiệm khác cũng giấu bớt chứ đâu phải riêng em. Chẳng khác nào hỏi làm sao tránh được việc cảnh sát cho giấy phạt khi mình lái xe quá tốc độ, mà mấy xe khác cũng lái lẹ vậy sao không bị phạt.
Như em thấy, ở Mỹ đâu phải cảnh sát đầy đường canh me bắt phạt như ở Việt Nam. Họ không đủ nhân sự để phạt tất cả những ai vi phạm luật giao thông, cho nên họ có cách “chọn” phạt riêng của họ.
Sở Thuế cũng thiếu nhân sự vậy, cho nên họ cũng có cách “chọn” của họ. Sở Thuế dùng hệ thống vi tính để chọn những hồ sơ đáng nghi vấn, chẳng hạn như khấu trừ thuế quá nhiều, khấu trừ những khoản bất thường, khai lỗ lã triền miên, khai thu nhập thấp hoặc giả để lấy được tiền hoàn thuế nhiều v.v.
Cho nên, muốn tránh bị Sở Thuế dòm ngó thì việc đầu tiên là phải khai thuế sao cho hợp tình hợp lý, để tránh bị hệ thống vi tính của Sở Thuế chọn hồ sơ của mình ra để kiểm toán. Chị mong rằng em có một người khai thuế có lương tâm và chuyên nghiệp, không xúi giục em khai man, khai gian. Nếu chẳng may xui xẻo bị kiểm toán thuế lần nữa, thì nên tìm người đại diện mình đương đầu với Sở Thuế. Chưa chắc thanh tra Sở Thuế lúc nào cũng đúng, người đại diện giỏi sẽ biết cách “cãi” với Sở Thuế để giúp em giảm bị phạt.
HỎI: Chào cô Đài Thi, bố tôi mới qua đời trong năm nay, và tôi là người lo hậu sự cho bố. Tôi còn 2 người em. Trong di chúc bố muốn chia tài sản đồng đều cho 3 anh em. Tài sản của bố gồm có 1 căn nhà đã trả hết nợ, và một số tiền trong tài khoản ngân hàng. Anh em tôi phải khai thuế như thế nào ạ? Xin cảm ơn cô.
ĐÁP: Xin thưa, trước hết tôi xin thành thật chia buồn cùng gia đình anh, và xin cầu nguyện cho vong linh bác trai được mau siêu thoát.
Tất cả tài sản mà bác trai để lại cho con cháu thừa kế thì hoàn toàn được miễn thuế. Anh và hai người em không phải khai thuế hay khai báo gì cả.
Nhưng quan trọng hơn hết là các anh em chỉ nên chia tài sản thừa kế sau khi anh đã hoàn thành xong bổn phận thuế cho bác. Bổn phận của anh gồm có:
– Khai mẫu thuế cuối cùng cho bác, cũng là để báo với Sở Thuế rằng bác đã qua đời.
– Thanh toán tất cả thuế mà bác còn thiếu Sở Thuế.
Nếu sau khi anh chia tài sản xong rồi mà Sở Thuế khám phá ra bác còn thiếu thuế, thì họ bắt buộc cá nhân anh phải trả. Lúc đó nếu các em của anh không còn tiền để phụ anh trả thuế thì anh sẽ phải một mình gánh chịu. Vì vậy, hãy dùng tài khoản của bác để lo chuyện hậu sự và thanh toán nợ nần, nhất là nợ thuế. Xong rồi hãy chia tài sản với các em.
NĐT
