Giáng Sinh diễn ra thế nào ở những xứ không tuyết rơi, không lò sưởi? Giữa những cây thông Noel bằng tre và thịt gia cầm nướng, những người xa xứ kể lại cách họ cảm nghiệm Giáng Sinh ở nơi tận cùng trái đất.
Ngày Giáng Sinh ở Nhà thờ Đức Bà Saigon
Bạn không cần tuyết để đón Giáng Sinh. Đôi khi, chỉ cần xỏ chân vào đôi dép lê, một lò nướng thịt và một cây tre Noel là đủ để điều kỳ diệu xảy ra. Ở Việt Nam, Nam Phi và New Caledonia, người Pháp tha hương cùng nhau chia sẻ Giáng Sinh xa cách cái lạnh và những người thân yêu.
Giáng Sinh ở Việt Nam cùng Esperanza và Claire
Ở Việt Nam, không có tuyết hay ánh sáng lung linh mùa đông. Ở đó, Esperanza và Claire, hai bà mẹ xa xứ cùng các con, đã học cách tái hiện Giáng Sinh ở nơi cách xa cái lạnh. Ở Hà Nội, Claire gần như đã quen sống với nhiệt độ ở đây: “Tháng 12 ở Hà Nội không khí ấm áp, dù là mùa đông, hơi giống ở Pháp”, chị nói.
Ngược lại, Esperanza sống ở Saigon, nơi vùng khí hậu nhiệt đới ấm áp hơn nhiều so với Hà Nội, nhưng không vì thế mà chị bỏ qua truyền thống.Chị kể lại: “Chúng tôi vẫn ăn mặc đẹp ngay cả khi trời ấm: áo sơ mi cộc tay, nơ, quần short…”, Để tái hiện sự kỳ diệu, mỗi người đều có những nghi lễ riêng. Esperanza tập trung vào trang trí: “Cây thông Noel, tất, đèn và lồng đèn…” Cây Giáng Sinh làm bằng cây tre là sản phẩm địa phương và có thể tái chế. Đối với Esperanza, tinh thần Giáng Sinh đến từ những vòng hoa cũng như từ khoảnh khắc tâm linh: “Việc đến nhà thờ cầu nguyện vào ngày hôm đó cũng thể hiện tinh thần Giáng Sinh.”
Với Claire, truyền thống bắt đầu từ bữa ăn. Gia đình Claire mang gan ngỗng từ Pháp về và chị chuẩn bị một “bữa ăn tối lễ hội” với gà tây hoặc gia cầm, trước khi bổ sung thêm bất cứ thứ gì chị tìm thấy ở địa phương: “Ngày nay, bạn có thể tìm thấy bánh ngọt Giáng Sinh ở Việt Nam, giúp bạn giữ được không khí Giáng sinh như ở nhà.”
Cả hai phụ nữ Pháp đều hiểu việc đón Giáng Sinh xa gia đình khó khăn như thế nào. Esperanza thừa nhận: “Bọn trẻ sẽ buồn biết bao khi không được đón Giáng sinh trong tuyết cùng anh chị em họ hàng.” Tuy nhiên, Claire đã tìm ra cách để thu hẹp khoảng cách: “Chúng tôi tụ tập với 2 hoặc 3 gia đình, mời bạn bè Việt Nam đến, và cuối cùng, bạn bè thân thiết như người trong gia đình.”
Món gan ngỗng đêm Noel
Từ Haiti đến Johannesburg: Giáng sinh đầy nắng ấm của Philippe Petit
Philippe Petit rời Pháp vào năm 2010. Kể từ đó, anh gần như chỉ đón Giáng Sinh ở vùng nhiệt đới. Người đàn ông về hưu này tâm sự: “Từ 2010, phần lớn những kỳ nghỉ Giáng Sinh của tôi đều ở nước ngoài. Thường xuyên nhất là dưới ánh nắng mặt trời, ở Haiti và Congo, Brazzaville, Rwanda, Nam Phi: Jacmel, Johannesburg…”
Định cư ở Nam Phi năm 2018, Philippe Petit hiện đón Giáng Sinh cùng người vợ Haiti và 2 con trai, những người chưa bao giờ trải qua ngày Giáng Sinh 25 tháng 12 trong cái lạnh. Và người cha của gia đình không hề phàn nàn: “Đón Giáng Sinh bằng cách nô đùa dưới biển cũng chẳng khó chịu gì.”
Về mặt ẩm thực, Giáng sinh gắn liền với hương vị địa phương: “Vào dịp Giáng sinh, các bữa ăn được tăng thêm hương vị với những sản phẩm được ưa chuộng: tôm hùm tươi đánh bắt ở Haiti, cá từ Pointe Noire hoặc gia cầm nướng tuyệt vời.”
Gia đình anh cũng tổ chức lễ Kwanzaa, một truyền thống do vợ anh khởi xướng: “Cô ấy đã giới thiệu cho chúng tôi về lễ Kwanzaa và tuân thủ 7 nguyên tắc của lễ hội người Mỹ gốc Phi này trong tuần. Lễ này có vẻ phù hợp hơn lễ Giáng Sinh Bắc Âu và việc gợi lên hình ảnh Ngôi hai giáng trần cũng sâu sắc hơn.”
Bánh ngọt đêm Noel
Từ Nouméa đến San Francisco, Giáng Sinh tha hương của Anne-Lorraine Bahi.
Anne-Lorraine Bahi đã sống ở San Francisco gần 30 năm. Chị vẫn nhớ Giáng Sinh đầu tiên không có tuyết của mình. Đó là vào năm 1977 tại Nouméa, New Caledonia. “Tôi nhớ mình đã bơi ở bãi biển vào ngày Giáng Sinh”, chị thuật lại.
Khi trưởng thành, Anne-Lorraine đã trải qua nhiều mùa Giáng Sinh ở San Francisco. Mùa Giáng Sinh đầu tiên, vào năm 1997, đánh dấu sự ra đời của con gái chị và cuộc sống tha hương, xa nhà: “Thật sự rất khó khăn vì các con gái tôi còn nhỏ và tôi lại ở xa gia đình”, chị tâm sự.
Để giữ gìn hương vị quê nhà ở nước ngoài, Anne-Lorraine và chồng vẫn giữ một vài truyền thống ẩm thực: “Chúng tôi từng ăn món raclette (pho mát hơ nóng chảy) vào dịp Giáng Sinh. Và ngay cả bây giờ, chúng tôi vẫn duy trì một số truyền thống gia đình nhất định: luôn luôn có gan ngỗng và 13 món tráng miệng, một truyền thống được thừa hưởng từ cha mẹ tôi.
Năm nay, Anne-Lorraine Bahi sẽ không ở Nouméa hay San Francisco để đón Giáng Sinh. Chị đến Bồ Đào Nha đoàn tụ với 2 anh trai. Và mặc dù thực đơn vẫn chưa được hoàn thiện, Anne-Lorraine đã biết trước rằng chị sẽ mang theo một số món ăn truyền thống của mình: gan ngỗng, 13 món tráng miệng truyền thống của vùng Provence, Pháp… và dĩ nhiên là cả bánh ngọt Giáng Sinh tự làm nữa.
13 món tráng miệng (Dessert) đêm Noel
Ở Buenos Aires, Giáng Sinh của Alice Dubernet đượm mùi xứ Bourgogne (Pháp)
Trong dịp Giáng Sinh đầu tiên ở Argentina năm 2024, Alice Dubernet, người gốc Agen (Pháp), đã khám phá ra một đất nước mà tháng 12 là kỳ nghỉ hè. Vừa mới đến vào ngày 1 tháng 12, chị đã trải qua một cú sốc văn hóa: “Tôi đã rất ngạc nhiên vì không có đồ trang trí nào trong các cửa hàng, thậm chí không có một tí không khí Giáng Sinh nào”. Theo chị, một nghịch lý: “Argentina có 90% dân số theo Công giáo, vì vậy Giáng Sinh rất quan trọng ở đây. Vậy mà lại không cảm nhận được không khí Giáng Sinh chút nào”.
Ở Buenos Aires, Giáng Sinh là dịp lễ hội với các món ăn từ thịt: “Ở đây, tất cả chỉ xoay quanh thịt, tiệc nướng ngoài vườn và trà maté.” Nhưng ở Argentina, Alice Dubernet không thể có một đêm Giáng Sinh 100% kiểu Pháp. Cùng với 2 người Pháp mà chị gặp ở đó, Alice đã ứng biến bữa ăn tối đêm Giáng Sinh theo phong cách Pháp: “Chúng tôi làm món thịt bò bourguignon. Dịp này, chúng tôi thậm chí còn mua được cả gan ngỗng. Đủ để cả nhóm cảm thấy như đang ở nhà”.
Alice Dubernet đã sống ở Argentina được hơn 1 năm. Thời gian càng trôi qua, chị càng nhớ nhà: “Ở quê nhà Agen, Pháp, ai cũng về quê ăn Giáng Sinh. Tại Buenos Aires, tôi sẽ thấy mọi người về nhà…, trừ tôi.” Vậy nên năm nay, đối với Alice, cô gái trẻ đến từ Agen, lựa chọn thật dễ dàng: chị sẽ đón Giáng Sinh cùng nhóm đồng hương Pháp.
ĐDH
