Trong số báo trước, chúng ta đã tìm hiểu về hai chứng đau: đau cơ và khớp, đau thần kinh. Sau đây là chứng đau thứ ba và các loại thuốc giúp giảm đau:
3. Đau toàn thân
Một loại đau thứ ba, lần đầu tiên được đặt tên vào năm 2016, là một dạng riêng biệt, xuất hiện mà không có bằng chứng về chấn thương hay tổn thương thần kinh.
Cảm giác
Loại đau này được gọi là đau nociplastic. Nó thường lan tỏa bất thường – đôi khi khắp cơ thể – và có thể rất dữ dội. Người bệnh có thể đau ở nhiều vị trí khác nhau vào thời điểm khác nhau, hoặc đau toàn thân cùng lúc. Đau lan tỏa thường đi kèm với mệt mỏi, rối loạn giấc ngủ và nhạy cảm với ánh sáng, tiếng ồn hay mùi mạnh.
Nguyên nhân
Ở những người này, hệ thần kinh thay đổi làm tăng độ nhạy cảm với đau. Các bệnh có thể gây đau nociplastic gồm: xơ cơ (fibromyalgia), hội chứng đau bàng quang, đau lưng không rõ nguyên nhân.
Cách giảm đau
Mục tiêu đầu tiên là giảm phản ứng quá mức của hệ thần kinh:
Vận động nhẹ (đi bộ, yoga, thái cực quyền) có thể cải thiện giấc ngủ và giảm đau. Người đau nặng nên tập dưới hướng dẫn của chuyên viên vật lý trị liệu.
Liệu pháp tâm lý: Liệu pháp hành vi nhận thức (Cognitive behavioral therapy – CBT) giúp thay đổi suy nghĩ tiêu cực để giảm cảm giác đau; liệu pháp “tái xử lý” tín hiệu đau (pain reprocessing therapy) giúp người bệnh kiểm soát những “báo động giả” từ hệ thần kinh.
Thuốc hỗ trợ
NSAIDs (Advil, Aleve, Aspirin): Giảm đau do viêm, hiệu quả với đau cơ và khớp.
Tác dụng phụ: khó tiêu, loét (ulcers), đau đầu, buồn ngủ, chóng mặt. Không vượt quá 1,200 mg ibuprofen/ngày.
nAcetaminophen (Tylenol): Hữu ích cho đau cấp tính, ít hiệu quả với đau mạn tính.
Tác dụng phụ: liều cao gây tổn thương gan; không vượt quá 3,000 mg/ngày.
Thuốc bôi giảm đau (lidocaine, capsaicin, diclofenac): Gây tê hoặc làm ấm tại chỗ, hữu ích cho bong gân, đau cơ và khớp; miếng dán lidocaine/capsaicin có thể giúp giảm đau thần kinh.
Tác dụng phụ: kích ứng, nổi mẩn da (rash).
Thuốc chống trầm cảm (Cymbalta, Amitriptyline): Một số thuốc chặn chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến cảm nhận đau.
Tác dụng phụ: chóng mặt, mệt mỏi, đau đầu.
Thuốc chống động kinh (Gabapentin, Pregabalin): Giảm tín hiệu đau trong não và dây thần kinh, dùng cho đau thần kinh và xơ cơ.
Tác dụng phụ: chóng mặt, buồn ngủ, bao tử khó chịu.
Chích (cortisone, phong bế thần kinh-nerve block): Giảm đau tạm thời cơ hoặc thần kinh, thường phối hợp với vật lý trị liệu.
Tác dụng phụ: cortisone liều cao gây hư sụn, tăng đường huyết; phong bế thần kinh có thể gây chảy máu hoặc nhiễm trùng.
Thuốc phiện (opioids) (morphine, oxycodone, fentanyl): Không còn là lựa chọn đầu tiên cho đau mạn tính vì nguy cơ gây ghiền và quá liều (overdose). Nếu dùng, cần liều thấp nhất, có kế hoạch giảm liều rõ ràng.
Tác dụng phụ: buồn ngủ, buồn nôn, táo bón, lệ thuộc thuốc.
(còn tiếp) – theo Consumer’s Report
