Dị ứng theo mùa – với các triệu chứng như chảy nước mũi, ngứa mắt, và hắt hơi liên tục – ảnh hưởng đến hơn 25% người lớn. Do biến đổi khí hậu, các triệu chứng này ngày càng kéo dài và nghiêm trọng hơn. Một nghiên cứu năm 2021 cho thấy mùa phấn hoa ở Bắc Mỹ đã kéo dài thêm 20 ngày và lượng phấn hoa tăng 21% so với thập niên 1990. Tuy nhiên, có nhiều biện pháp hiệu quả để kiểm soát triệu chứng.
Dị ứng thay đổi ra sao theo tuổi
Dị ứng là phản ứng quá mức của hệ miễn dịch đối với các chất vô hại như phấn hoa, cỏ, hoặc lông động vật. Khi chúng ta già, phản ứng miễn dịch có thể yếu đi, làm giảm mức độ dị ứng. Tuy nhiên, niêm mạc mũi cũng mỏng hơn, gây nghẹt mũi và nhạy cảm với môi trường. Bệnh dry eye (khô mắt) cũng phổ biến ở người trên 70, làm nặng thêm triệu chứng dị ứng mắt.
Bắt đầu điều trị trước mùa dị ứng
Phòng bệnh hơn chữa bệnh. Nên dùng steroid nasal spray (thuốc xịt mũi chứa steroid) không kê toa như fluticasone (Flonase), triamcinolone (Nasacort) hoặc mometasone (Nasonex) từ 2-4 tuần trước mùa dị ứng. Xịt đúng hướng – vào thành mũi – để đạt hiệu quả. Người bị glaucoma (tăng nhãn áp) nên tham khảo bác sĩ mắt.
Phương pháp điều trị khuyến nghị
Tiếp tục dùng steroid nasal spray trong suốt mùa dị ứng. Rửa mũi nhiều lần mỗi ngày bằng saline nasal spray hoặc nước muối để loại bỏ phấn hoa. Nếu mũi đau rát, có thể dùng gel xịt mũi chứa aloe. Nếu vẫn còn triệu chứng, dùng thêm nasal antihistamine spray như azelastine (Astepro) hoặc olopatadine (Patanase). Với mắt ngứa, dùng antihistamine eye drops như ketotifen (Alaway) hoặc olopatadine (Pataday). Có thể dùng oral antihistamines như loratadine (Claritin), cetirizine (Zyrtec), levocetirizine (Xyzal), hoặc fexofenadine (Allegra). Tránh thuốc cũ như diphenhydramine (Benadryl) do gây buồn ngủ và tăng nguy cơ sa sút trí tuệ. Tránh dùng thường xuyên decongestants (thuốc thông mũi) vì có thể làm tăng huyết áp.
Các loại dị ứng khác
Dị ứng quanh năm như với bụi nhà, nấm mốc, hoặc lông thú nên điều trị tương tự. Hai loại dị ứng thường xuất hiện ở người lớn tuổi:
Dị ứng shellfish (hải sản có vỏ): Nghiêm trọng, cần tránh hoàn toàn và mang theo EpiPen. Triệu chứng gồm ngứa miệng, phát ban, đau bụng.
Dị ứng nickel (nicken): Có thể gây phát ban từ nút quần, trang sức. Điều trị bằng kem hydrocortisone và tránh tiếp xúc với nickel.
Khi nào nên gặp bác sĩ dị ứng
Nếu đã thử mọi cách mà vẫn còn triệu chứng, hãy đi skin testing (xét nghiệm da). Có thể bạn bị non-allergic rhinitis do khói, ô nhiễm, hay nước hoa, khi đó ipratropium (Atrovent) có thể giúp. Immunotherapy (liệu pháp miễn dịch) dạng chích hoặc ngậm dưới lưỡi có thể hiệu quả lâu dài. Nếu bị asthma cùng với dị ứng, có thể cần dùng leukotriene modifiers như montelukast (Singulair) hoặc biologic drugs như omalizumab (Xolair).
