Hơn 10 năm trở lại đây, ở Quảng Nam, dịch vụ nấu ăn lưu động phát triển mạnh. Đây thuộc loại hoạt động có điều kiện, dựa trên cơ sở các quy định do cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền ban hành. Nguồn cung cấp thức ăn nấu sẵn cho các đám tiệc là do các nhóm nấu ăn tự phát của một số xã thuộc huyện Đại Lộc, Duy Xuyên, thị xã Điện Bàn, các thành phố Hội An, Tam Kỳ… Dần dần hoạt động này bài bản hơn, chuyên nghiệp hơn đáp ứng yêu cầu của thị trường trong và ngoài tỉnh lân cận.
Các hộp đựng ram, thịt, chả … không nắp đậy
2 kỳ – Kỳ 2
Dịch vụ nấu ăn từ làng tràn ra phố
Đâu cần, đây có ngay!
Dịch vụ nấu ăn lưu động là loại hình dịch vụ ăn uống phục vụ các đám tiệc, cưới hỏi, giỗ chạp, thôi nôi, gặp mặt, liên hoan đến sự kiện, hội nghị và không có địa điểm cố định. Lúc đầu tự phát từng nhóm nhỏ rồi nâng cấp dần thành cơ sở dịch vụ nấu ăn đám tiệc… Tên gọi khá phong phú, nào là dịch vụ nấu đám, nấu ăn lưu động, ẩm thực tiệc cưới, ẩm thực cưới hỏi trọn gói đến cơ sở hoạt động đa lĩnh vực như thêm trang điểm, in thiệp cưới kèm dựng trại rạp, trang trí phông màn, cổng hoa, bàn ghế, người dẫn chương trình…tất tần tật! “Lúc đầu một số chị em bà con tập trung lại nấu đám chạp. Có người nảy sinh ý tưởng trong lúc nông nhàn có ai tổ chức giỗ chạp chi chị em mình nhận đến nhà nấu cho họ lấy tiền công…Rứa là bọn tôi có việc làm đều đều. Đó là vào năm 2010”. Bà V.T.S quê thị trấn Ái Nghĩa, huyện Đại Lộc, kể lại bước đầu khởi nghiệp.
Tiếng lành đồn xa. Tiếng ngon đồn rộng. Nhóm nấu ăn của bà S có việc làm thường xuyên. Lúc đầu phục vụ trong thôn sau đến quanh xã rồi vượt ra khỏi lũy tre làng tiến ra huyện lỵ, sẵn đà vươn luôn ra các thành phố lớn … Các nhóm nấu ăn này đã góp phần tích cực giải quyết việc làm cho khá đông lao động nữ tuổi trung niên và cao tuổi; giải quyết đầu ra vịt, gà, rau củ quả cho nông dân tại địa phương. Đời sống kinh tế gia đình họ khởi sắc hơn. Sau này có nhiều cơ sở dịch vụ ẩm thực giải quyết việc làm thời vụ cho cả nam nữ thanh niên tại địa phương và thu nhập cho nhiều dịch vụ đồng hành khác như những cửa hàng cung ứng nước giải khát, bia rượu, bán trái cây; công nhân lao động dựng nhà vòm, trại rạp, chở bàn ghế; bộ phận âm thanh, ánh sáng…
Cuộc sống ngày càng thong thả hơn, nhiều gia đình có điều kiện kinh tế dồi dào không muốn… lăn vô bếp vào những ngày gia đình có đám tiệc nên chỉ cần gọi điện thoại là có ngay dịch vụ nấu ăn lưu động đến nhà phục vụ trọn gói! Nếu đặt tổ chức tiệc cưới thì trao đổi qua điện thoại, dịch vụ cử người đến tận nơi tư vấn về thực đơn. Phụ trách một dịch vụ ẩm thực cưới hỏi, lễ tiệc ở TP Tam Kỳ tiếp thị rất… chuyên nghiệp: “Món ăn chính là sự kết tinh giữa yếu tố văn hóa, trí tuệ và trái tim thông qua công thức nấu. Chúng tôi có một đội ngũ nấu bếp giàu kinh nghiệm. Dịch vụ có món khai vị nhẹ nhàng, những món chính nóng sốt, đậm đà và món tráng miệng thanh tao, nhẹ nhàng, luôn làm hài lòng người thưởng thức”.
Dịch vụ nấu ăn bao luôn dựng rạp, nhà vòm…
Để tồn tại phải chấp nhận cạnh tranh
Từ tổ nhóm dịch vụ nâng cấp thành doanh nghiệp tư nhân, công ty ẩm thực có giấy phép kinh doanh hẳn hoi; cơ sở có đội ngũ nhân viên phục vụ thường xuyên, chuyên nghiệp; từ phục vụ sự kiện cá nhân đến hội nghị khách hàng …Dịch vụ nấu ăn hoạt động rộng khắp. Để tồn tại nhiều cơ sở dịch vụ ẩm thực phục vụ khách hàng phải nói là đến… tận chân răng. Từ thức ăn nấu sẵn, bàn ghế, ly, tô, chén, dĩa cho đến cái sô đựng đá, cái kẹp gắp đá, bình đựng tăm xỉa răng cũng mang đến tận nơi và thu về tận gốc. Gia chủ gần như không động đến móng tay … dọn ra dẹp vô! Có cơ sở dịch vụ in danh thiếp quảng cáo, giới thiệu trên mạng xã hội, có địa chỉ, số điện thoại, hộp thư điện tử, trang thông tin điện tử tiếp nhận thông tin ghi danh đặt hàng và cả … đường dây nóng! Bà L chủ của một cơ sở dịch vụ nấu ăn lưu động ở thị xã Điện Bàn, chia sẻ: “Cạnh tranh dạo này gay gắt hơn trước nhiều. Có 2, 3 bàn mình cũng phục vụ, có khi khách yêu cầu mình phải ra tận Đà Nẵng. Trước kia giá mỗi bàn 10 người từ 1.1 triệu đồng đến 1.2 triệu VND nay 1 triệu VND cũng nhận. Tất nhiên món có ít hơn đôi chút… Công trả người phục vụ 250 đến 300 VND/ngày.” Lấy ngắn nuôi dài, lấy phẩm chất thức ăn lẫn cung cách phục vụ chiều lòng khách nên nhiều dịch vụ nấu ăn lưu động ở Quảng Nam vẫn trụ được. Họ đang chịu áp lực bởi thị trường ngày càng nhiều dịch vụ ẩm thực cạnh tranh … Với quảng cáo “Ngon – an toàn – giá cả hợp lý” không là gì so với cơ sở có quảng cáo “giảm giá sập sàn” thì không ít cơ sở dịch vụ nấu ăn lưu động nhỏ nhỏ … lắc đầu ngao ngán, chào thua! Sau dịch COVID-19 thì tình hình hoạt động của loại hình dịch vụ ẩm thực này gặp nhiều khó khăn.
Những bàn tiệc được cung cấp bởi các dịch vụ nấu ăn
Gọi là có ngay có bảo đảm vệ sinh?
Khách hàng có nhiều sự lựa chọn dịch vụ nấu ăn lưu động qua các trang mạng lẫn thông tin truyền miệng. Nhưng hầu như rất ít người quan tâm đến việc cơ sở dịch vụ có bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP)! Thống kê của Chi cục ATVSTP cho thấy chưa có vụ ngộ độc thực phẩm nào xảy ra từ dịch vụ nấu ăn lưu động ở Quảng Nam. Góp phần phòng ngừa ngộ độc thực phẩm, các bệnh truyền qua thực phẩm do thức ăn đường phố, dịch vụ nấu ăn lưu động là thông qua việc kiểm soát được điều kiện bảo đảm ATVSTP. Sở Y tế Quảng Nam từng có kế hoạch, công tác bảo đảm ATVSTP đối với kinh doanh thức ăn đường phố, dịch vụ nấu ăn lưu động. UBND tuyến xã phường, thị trấn có trách nhiệm tổ chức, quản lý hoạt động kinh doanh thức ăn đường phố, dịch vụ nấu ăn lưu động trên địa bàn. Người kinh doanh dịch vụ nấu ăn lưu động phải thực hiện việc khám sức khỏe và được cấp giấy xác nhận đủ sức khỏe; ký cam kết bảo đảm ATVSTP theo đúng quy định của pháp luật v.v. Nhưng đối với dịch vụ này công tác thanh tra, kiểm tra chuyên ngành, quản lý như thế nào; đội ngũ làm công tác ATVSTP có đủ nghiệp vụ chuyên môn; đã xử phạt bao nhiêu trường hợp không bảo đảm ATVSTP? Có thể nói những yêu cầu này thực hiện còn chưa tới nơi tới chốn. Vì vậy câu hỏi vẫn chưa có lời đáp!
Thành phố Hội An, Tam Kỳ, thị xã Điện Bàn và cả chục huyện khác có cả hàng chục Dịch vụ ẩm thực chuyên nghiệp “trọn gói”… đều được các trung tâm y tế địa phương tổ chức tập huấn kiến thức ATVSTP cho người làm công tác quản lý ATVSTP và chủ cơ sở dịch vụ nấu ăn lưu động đồng thời ký cam kết bảo đảm ATVSTP… “Có dịch vụ nấu ăn này rất tiện lợi. Trước đây nhà tôi có chạp mả là anh chị em ở Đà Nẵng tập trung về sớm từ chiều hôm trước lo đi chợ mua sắm. Nay trước một tuần, đặt dịch vụ 10 bàn. Họ lo từ A tới dếch (Z), dọn lên, dọn xuống. Phần mình chỉ lo tiền trả cho họ thôi! Còn vệ sinh an toàn chi đó thì nói thiệt, phú cho trời chớ biết chi mô?”, ông L.D.N ở Điện Bàn phì cười. Nhiều cơ sở dịch vụ này giới thiệu nguồn nguyên liệu như thịt, hải sản, rau củ nhập từ các siêu thị, nhà vườn bảo đảm phẩm chất sạch, “bao tươi ngon”.
“Nay cơ sở dịch vụ nấu đám rơi rụng dần, ai trụ lại được là nhờ vốn dày, quyết bám nghề. Một phần vì kinh tế khó khăn, khách hàng giảm nhu cầu ăn nhậu, sợ đo nồng độ cồn, phần khác vật giá leo thang nên giá thành cao hơn một chút khiến họ đắn đo nên dịch vụ co cụm lại thôi”, bà N.T.H.X. ở Duy Xuyên chép miệng!
Bài & ảnh LKD
